Nhiều người dùng thường nghĩ rằng một mật khẩu phức tạp là đủ để bảo vệ mạng Wi-Fi của mình khỏi những truy cập trái phép. Tuy nhiên, thực tế phức tạp hơn nhiều. An ninh mạng không chỉ dừng lại ở mật khẩu; các cài đặt sâu bên trong router đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc định hình mức độ an toàn cho toàn bộ mạng Wi-Fi của bạn. Để đảm bảo Wi-Fi gia đình hay văn phòng luôn được bảo vệ tối ưu, việc kiểm tra và tinh chỉnh các thiết lập này là điều cần thiết.
Trước khi đi sâu vào các cài đặt quan trọng, bạn sẽ cần biết địa chỉ IP của router để có thể truy cập vào giao diện quản trị của nó. Đây là bước đầu tiên và cơ bản nhất để bắt đầu quá trình kiểm tra và thay đổi các thiết lập dưới đây, giúp mạng Wi-Fi của bạn an toàn hơn trước các mối đe dọa tiềm ẩn.
1. Nâng Cấp Mã Hóa Wi-Fi Lên WPA3 (Hoặc WPA2-AES)
Mã hóa là một trong những yếu tố cốt lõi nhất quyết định độ an toàn của mạng Wi-Fi. WPA3 hiện là giao thức mã hóa tiên tiến và an toàn nhất, mang lại khả năng bảo vệ vượt trội. Mặc dù vậy, đa số các router thường thiết lập mã hóa mặc định là WPA2 để đảm bảo khả năng tương thích tối đa với các thiết bị cũ. Tuy nhiên, WPA2, dù đã ra mắt từ năm 2004, vẫn tồn tại nhiều lỗ hổng bảo mật, đặc biệt khi bạn kết nối vào các mạng Wi-Fi công cộng.
WPA3 là chuẩn mã hóa Wi-Fi mới hơn và được bảo vệ tốt hơn đáng kể. Nó cung cấp khả năng bảo vệ nâng cao chống lại các cuộc tấn công xen giữa (Man-in-the-Middle – MITM) và cải thiện đáng kể mức độ mã hóa giữa thiết bị của bạn và router. WPA3 cũng khắc phục hầu hết các vấn đề bảo mật lớn của WPA2 và nên là lựa chọn mặc định của bạn cho việc mã hóa Wi-Fi, bất kể bạn đang thiết lập mạng Wi-Fi ở nhà hay nơi làm việc.
Người dùng kiểm tra cài đặt router trên điện thoại
Vấn đề duy nhất là WPA3 không hoàn toàn tương thích ngược với WPA2, có nghĩa là các thiết bị cũ hơn có thể không kết nối được với mạng chỉ dùng WPA3. Để giải quyết vấn đề này, hầu hết các router hiện đại đều có cài đặt mã hóa hỗn hợp, cung cấp lợi ích bảo mật của WPA3 trong khi vẫn giữ lại khả năng tương thích với WPA2. Nếu chế độ hỗn hợp không khả dụng, hãy đảm bảo sử dụng WPA2-AES, phương pháp này cung cấp mức độ bảo mật cao hơn nhiều so với WPA2-TKIP kém an toàn hơn.
2. Vô Hiệu Hóa Tính Năng WPS Ngay Lập Tức
Một mật khẩu Wi-Fi mạnh thường rất khó nhớ và thậm chí còn khó chia sẻ hơn khi bạn cần thêm thiết bị mới vào mạng. Đây là lúc Wi-Fi Protected Setup (WPS) trở nên hữu ích. Tính năng này cho phép bạn xác thực thiết bị trên mạng chỉ bằng một nút bấm, loại bỏ nhu cầu nhập mật khẩu phức tạp.
Tuy nhiên, dù WPS có vẻ là một ý tưởng tiện lợi trên lý thuyết, nó lại chứa đựng các lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng có thể cho phép tin tặc truy cập vào mạng Wi-Fi của bạn. WPS cũng sử dụng một mã PIN dễ bị tấn công brute-force, đồng nghĩa với việc tin tặc có thể dễ dàng truy cập mạng từ xa (với các công cụ như Reaver, được thiết kế để tấn công WPS từ xa).
Nút WPS trên router
Wi-Fi Alliance, tổ chức chịu trách nhiệm thiết lập các tiêu chuẩn Wi-Fi, đã loại bỏ tính năng này để ưu tiên cho Wi-Fi Easy Connect. Tính năng mới này sử dụng một kênh được mã hóa để gửi thông tin xác thực từ router đến thiết bị yêu cầu kết nối, và không dễ bị tấn công chiếm quyền điều khiển từ bên ngoài. Hầu hết các router hiện đại đều đã tắt WPS theo mặc định. Nếu bạn đang sử dụng một router cũ hơn, đặc biệt là những mẫu đã hết vòng đời sản phẩm, bạn nên kiểm tra cài đặt và vô hiệu hóa WPS nếu nó vẫn đang bật để tăng cường an ninh mạng.
3. Tắt Truy Cập Quản Trị Router Từ Xa
Nhiều router cung cấp khả năng truy cập quản trị từ xa, cho phép chủ sở hữu thay đổi cài đặt router từ bên ngoài mạng Wi-Fi cục bộ. Tuy nhiên, trừ khi bạn có một yêu cầu cụ thể và cần thiết cho việc truy cập từ xa, tôi khuyến nghị nên tắt tùy chọn này.
Vô hiệu hóa truy cập từ xa giúp mạng Wi-Fi của bạn an toàn hơn đáng kể vì nó loại bỏ một điểm xâm nhập tiềm năng cho tin tặc. Mức độ bảo mật của tính năng truy cập từ xa phụ thuộc rất nhiều vào từng loại router cụ thể và phần mềm của nhà sản xuất. Một số router tiêu dùng hoặc router do nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) cung cấp có thể không đảm bảo an ninh phù hợp cho việc truy cập từ xa hoặc chứa các lỗ hổng cho phép tin tặc lợi dụng để chiếm quyền điều khiển router Wi-Fi của bạn. Đây là một trong những lý do chính mà nhiều người quyết định thay thế router do ISP cung cấp.
Một router Wi-Fi đời cũ với anten
4. UPnP: “Cơn Ác Mộng” Của Bảo Mật Mạng
Nếu bạn là một game thủ online, chắc hẳn bạn đã từng gặp phải các vấn đề liên quan đến việc cổng mạng bị đóng. Các chương trình trên máy tính của bạn sử dụng các cổng này để giao tiếp với một dịch vụ hoặc máy chủ cụ thể. Tuy nhiên, những cổng này cũng có thể trở thành lối vào cho tin tặc thâm nhập vào hệ thống của bạn.
Universal Plug and Play (UPnP) là một tính năng tự động mở các cổng trên router của bạn cho các thiết bị và chương trình khác nhau. Nghe có vẻ tiện lợi, nhưng đây chính xác là lý do tại sao bạn nên vô hiệu hóa UPnP trên router của mình.
Tin tặc có thể khai thác tính năng tự động mở cổng (hoặc chuyển tiếp cổng) này để truy cập vào router (và mạng của bạn) hoặc biến nó thành một phần của mạng botnet. Ví dụ, UPnP đã bị khai thác trong các cuộc tấn công malware thực tế như Mirai, biến các thiết bị dễ bị tổn thương thành một phần của mạng botnet khổng lồ được sử dụng cho các cuộc tấn công DDoS quy mô lớn. UPnP cũng làm cho mạng của bạn yếu hơn từ bên trong. Nó không có cơ chế xác thực để kiểm tra các thiết bị hoặc các cổng mà nó mở, nghĩa là bất kỳ thiết bị nào trong mạng của bạn cũng có thể mở bất kỳ cổng nào, dẫn đến nguy cơ rò rỉ dữ liệu tiềm tàng.
Một router Wi-Fi với hình ảnh người ở hậu cảnh
5. Luôn Cập Nhật Firmware Cho Router Của Bạn
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, việc cập nhật firmware router đóng vai trò thiết yếu trong việc giữ cho mạng Wi-Fi của bạn luôn được bảo mật. Hầu hết mọi người thường chỉ cắm router và sử dụng nó cho đến khi mua một cái mới. Đừng là đa số.
Các lỗ hổng và phương thức khai thác mới thường xuyên được phát hiện, ảnh hưởng đến toàn bộ các dòng router. Điều này có nghĩa là ngay cả khi router của bạn an toàn khi mới mua, một lỗ hổng mới có thể biến nó thành một rủi ro bảo mật nghiêm trọng. Để khắc phục điều này, các nhà sản xuất thường xuyên phát hành các bản vá bảo mật. Đôi khi, bạn thậm chí có thể nhận được các bản sửa lỗi, cập nhật tính năng và nhiều hơn nữa.
Một router Wi-Fi hiện đại với bốn anten
Cập nhật router không phải lúc nào cũng là một tác vụ đơn giản chỉ với một cú nhấp chuột. Mặc dù một số router có nút kiểm tra cập nhật firmware, nhưng bạn có thể sẽ phải tải xuống tệp cập nhật thủ công và tải nó lên router. Dù bằng cách nào, các bản cập nhật firmware router mang lại những cải tiến quan trọng về bảo mật và tính năng, và nên được cài đặt càng sớm càng tốt để đảm bảo an toàn cho mạng của bạn.
Việc bảo vệ mạng Wi-Fi của bạn không chỉ đơn thuần là đặt một mật khẩu phức tạp. Như đã phân tích, có nhiều yếu tố khác trong cài đặt router ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh mạng của bạn. Bằng cách thực hiện các điều chỉnh về mã hóa, vô hiệu hóa các tính năng không an toàn như WPS và UPnP, tắt truy cập từ xa và luôn cập nhật firmware, bạn sẽ nâng cao đáng kể khả năng phòng thủ của mạng Wi-Fi trước các mối đe dọa. Hãy chủ động kiểm tra và tối ưu các cài đặt này để đảm bảo không gian mạng gia đình của bạn luôn an toàn và riêng tư.
Bạn đã từng kiểm tra hoặc điều chỉnh các cài đặt này trên router của mình chưa? Hãy chia sẻ kinh nghiệm hoặc bất kỳ mẹo bảo mật Wi-Fi nào khác của bạn trong phần bình luận bên dưới!
