Trong thời đại số, ảnh chụp màn hình đã trở thành công cụ không thể thiếu để lưu giữ thông tin nhanh chóng. Từ một địa chỉ, thông tin sản phẩm đến các chi tiết quan trọng trong công việc hay cuộc sống cá nhân, việc chụp màn hình giúp chúng ta ghi lại mọi thứ chỉ trong tích tắc. Tuy nhiên, ít ai nhận ra rằng chính những “khoảnh khắc” tiện lợi này lại có thể biến thành mỏ vàng cho tin tặc, kẻ trộm danh tính hoặc những người tò mò không mong muốn.
Nhiều người có thói quen chụp màn hình mà không bao giờ xóa chúng, biến thư viện ảnh trở thành một kho lưu trữ thông tin tiềm ẩn rủi ro. Những bức ảnh tưởng chừng vô hại này lại có thể chứa đựng dữ liệu cực kỳ nhạy cảm, có khả năng gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu rơi vào tay kẻ xấu. Đã đến lúc bạn nên dành vài phút lướt qua thư viện ảnh của mình và kiểm tra xem có bất kỳ loại ảnh chụp màn hình nào dưới đây không. Nếu có, hãy sao lưu an toàn (nếu cần thiết) và xóa chúng đi ngay lập tức để bảo vệ chính mình khỏi những nguy cơ tiềm ẩn trong không gian số.
7 Loại Ảnh Chụp Màn Hình Cần Xóa Ngay Lập Tức Để Bảo Vệ Dữ Liệu Cá Nhân
1. Số Dư Tài Khoản Ngân Hàng
Việc chụp màn hình số dư tài khoản ngân hàng có vẻ vô hại, có thể bạn làm vậy để theo dõi tiến độ tiết kiệm hoặc xác nhận một giao dịch chuyển khoản. Nhưng những con số tưởng chừng đơn giản này lại có thể trở nên nguy hiểm nếu rơi vào tay kẻ xấu.
Ảnh chụp màn hình liên quan đến ngân hàng thường không chỉ hiển thị số dư của bạn. Chúng có thể bao gồm một phần số tài khoản, các giao dịch gần đây, hoặc thậm chí là logo ngân hàng và giao diện ứng dụng. Nếu điện thoại của bạn bị mất hoặc bị tấn công, kẻ gian có thể dễ dàng ghép nối thông tin về ngân hàng bạn sử dụng, số tiền bạn có và cách bạn chi tiêu.
Với loại thông tin này, tội phạm mạng có thể tạo ra các tin nhắn lừa đảo (phishing) vô cùng thuyết phục, mạo danh ngân hàng của bạn, hoặc sử dụng chúng như một phần của kế hoạch trộm cắp danh tính lớn hơn. Thay vì lưu trữ những ảnh chụp màn hình này trong thư viện, hãy thử sử dụng các công cụ tích hợp sẵn của ngân hàng để xuất sao kê hoặc lịch sử giao dịch một cách an toàn. Nếu thực sự cần chụp màn hình, hãy cắt bớt để loại bỏ thông tin cá nhân và di chuyển nó vào một thư mục bảo mật. Tốt hơn hết, hãy xóa chúng đi ngay sau khi sử dụng xong.
Người dùng xem thông tin số dư tài khoản ngân hàng trên ứng dụng di động.
2. Mật Khẩu và Thông Tin Đăng Nhập
Có thể bạn vừa thiết lập một mạng Wi-Fi mới và chụp màn hình mật khẩu. Hoặc bạn chụp ảnh kho mật khẩu của trình quản lý mật khẩu để tham khảo nhanh. Hay có thể bạn chụp màn hình mã xác thực hai yếu tố (2FA) trước khi chuyển thiết bị.
Dù với lý do gì đi nữa, việc cất giữ mật khẩu hoặc thông tin đăng nhập trong thư viện ảnh của bạn là đang tự rước họa vào thân. Không giống như một trình quản lý mật khẩu chuyên nghiệp, thư viện ảnh của bạn không được mã hóa, và rất có thể một loạt ứng dụng đã có quyền truy cập vào đó. Chỉ cần một lỗ hổng ứng dụng, một vụ rò rỉ đồng bộ hóa đám mây, hoặc một người tò mò có quyền truy cập điện thoại của bạn, nhiều tài khoản của bạn có thể bị xâm phạm.
Giao diện ứng dụng quản lý mật khẩu 1Password với tính năng tạo câu hỏi bảo mật.
3. Giấy Tờ Tùy Thân và Hồ Sơ Du Lịch
Nếu bạn từng đi du lịch và muốn có bản sao dự phòng của hộ chiếu, thị thực hoặc bằng lái xe, có lẽ bạn đã chụp màn hình để tiện lợi. Mặc dù điều đó dễ hiểu, nhưng nó không hoàn toàn an toàn.
Những tài liệu này chứa dữ liệu cá nhân nhạy cảm: họ và tên đầy đủ, ngày sinh, quốc tịch, số tài liệu, và đôi khi cả chữ ký hoặc ảnh của bạn. Nếu kẻ tấn công có quyền truy cập vào thư viện ảnh của bạn, chúng sẽ có được một hồ sơ danh tính đầy đủ, chứ không chỉ đơn thuần là đánh cắp một bức ảnh.
Cũng cần lưu ý rằng các ảnh chụp màn hình liên quan đến du lịch như thẻ lên máy bay thường bao gồm mã QR hoặc mã vạch có thể được quét để tiết lộ chi tiết đặt chỗ, số hội viên bay thường xuyên và các thông tin du lịch khác. Trong một số trường hợp, dữ liệu này có thể được sử dụng để sửa đổi hoặc hủy đặt chỗ của bạn. Tốt hơn hết bạn nên lưu trữ những loại hình ảnh này trong ví kỹ thuật số có mã hóa hoặc một thư mục bảo mật yêu cầu mật khẩu hoặc vân tay để truy cập. Và luôn nhớ xóa những hình ảnh đó sau chuyến đi của bạn hoặc khi tài liệu không còn cần thiết.
Hộ chiếu và thẻ lên máy bay được xếp gọn, đại diện cho các giấy tờ tùy thân nhạy cảm.
4. Các Cuộc Trò Chuyện Riêng Tư
Lưu ảnh chụp màn hình các tin nhắn, tin nhắn trực tiếp (DM) hoặc email có thể trở thành thói quen thứ hai, nhưng vấn đề là chúng thường đi kèm với nhiều rủi ro hơn bạn nghĩ. Bạn có thể vô tình chụp được số điện thoại, tên người dùng hoặc địa chỉ email của người khác. Cuộc trò chuyện cũng có thể đi sâu vào những chủ đề riêng tư, như câu chuyện cá nhân, những câu đùa nội bộ hoặc thông tin công việc mà đáng lẽ không bao giờ nên rời khỏi bong bóng trò chuyện.
Bây giờ, hãy tưởng tượng ai đó tình cờ lướt qua thư viện ảnh của bạn, hoặc tệ hơn, đám mây của bạn bị xâm phạm và thông tin đó bị lộ ra ngoài. Bạn sẽ đồng ý rằng điều đó không hề lý tưởng. Bạn cũng nên biết rằng ảnh chụp màn hình có thể dễ dàng bị bóc tách khỏi ngữ cảnh, bị hiểu sai hoặc bị sử dụng cho mục đích tống tiền hay lừa đảo nhắm vào bạn hoặc người bạn đang trò chuyện cùng.
Nếu bạn thực sự cần lưu ảnh chụp màn hình tin nhắn, hãy tự làm cho mình (và người khác) một ân huệ bằng cách sao chép và dán chỉ phần quan trọng vào một ứng dụng ghi chú an toàn hoặc loại bỏ các chi tiết nhận dạng và di chuyển nó đến nơi nào đó an toàn hơn.
5. Hồ Sơ Y Tế Hoặc Kết Quả Xét Nghiệm
Thông tin sức khỏe là cực kỳ cá nhân và không nên được xử lý một cách tùy tiện, đặc biệt là khi nó ở dạng ảnh chụp màn hình. Bạn có thể đã lưu một đơn thuốc, kết quả xét nghiệm hoặc thậm chí là hóa đơn bệnh viện, nhưng vấn đề là hồ sơ y tế tiết lộ rất nhiều điều. Nó có thể bị lợi dụng theo những cách mà bạn không thể ngờ tới.
Ngoài những lo ngại về quyền riêng tư, ảnh chụp màn hình y tế có thể tiết lộ tên, ngày tháng, thông tin bác sĩ, chi tiết bảo hiểm và tình trạng sức khỏe, có khả năng giúp tội phạm mạng có lợi thế. Nếu bị chia sẻ, điều này có thể khiến bạn gặp phải các vụ lừa đảo, tống tiền, phân biệt đối xử hoặc đơn giản là sự xấu hổ. Nếu bạn cần truy cập thông tin sức khỏe của mình khi đang di chuyển, an toàn hơn là sử dụng ứng dụng chính thức của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, ứng dụng này có khả năng có các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư tích hợp.
6. Xác Nhận Mua Hàng Hoặc Vé Điện Tử
Ảnh chụp màn hình xác nhận đơn hàng, vé sự kiện hoặc biên lai mua hàng cũng thường chứa đầy đủ thông tin mà tội phạm có thể sử dụng theo một số cách độc hại. Mã QR và mã vạch trong vé điện tử đặc biệt rủi ro. Nếu ai đó có quyền truy cập vào hình ảnh đó, họ có thể quét mã và sử dụng nó trước bạn. Họ thậm chí có thể bán lại ảnh chụp màn hình vé điện tử trực tuyến trước khi bạn, chủ sở hữu ban đầu, nhận ra điều gì đã xảy ra.
Vì vậy, đối với các sự kiện và đặt chỗ, việc in một bản cứng và cất trong túi hoặc ví thường thông minh hơn, đặc biệt nếu bạn đang đến một nơi có dịch vụ di động kém. Bạn cũng có thể thêm vé vào ứng dụng ví chính thức của điện thoại (như Apple Wallet hoặc Google Wallet), ứng dụng này bảo vệ chúng sau màn hình khóa và cài đặt bảo mật của thiết bị.
Đối với các biên lai mua sắm trực tuyến hoặc xác nhận, hãy cân nhắc chuyển tiếp email cho chính bạn với một tiêu đề tùy chỉnh không gây chú ý và sau đó cất chúng vào một thư mục được chỉ định trong hộp thư đến của bạn. Bằng cách đó, chúng dễ tìm khi bạn cần và không nằm phơi bày trong thư viện ảnh của bạn cho bất kỳ ứng dụng tò mò nào nhìn trộm.
Ảnh chụp màn hình xác nhận đơn hàng Tesla Cybertruck, một ví dụ về thông tin mua sắm nhạy cảm.
7. Tài Liệu Công Việc Nội Bộ
Ảnh chụp màn hình liên quan đến công việc có thể làm rò rỉ thông tin nhạy cảm của công ty, chi tiết dự án hoặc dữ liệu khách hàng. Ngay cả nội dung có vẻ nhàm chán cũng có thể hiển thị tên, cổng đăng nhập hoặc các sáng kiến chưa được công bố có thể vi phạm các thỏa thuận không tiết lộ (NDA) hoặc chính sách bảo vệ dữ liệu.
Điều này không chỉ khiến bạn gặp rắc rối với nhà tuyển dụng mà nếu điện thoại của bạn bị xâm phạm, vi phạm có thể mở rộng ra ngoài dữ liệu cá nhân của bạn.
Kết Luận
Ảnh chụp màn hình cực kỳ tiện lợi, nhưng đi kèm với sự tiện lợi đó là trách nhiệm. Nếu bạn không muốn thứ gì đó hiển thị trên máy chiếu trong một căn phòng đông người, thì có lẽ nó không thuộc về thư viện ảnh của bạn. Hãy đặt lời nhắc hàng tháng để dọn dẹp thư mục ảnh chụp màn hình của bạn và cân nhắc sử dụng bộ nhớ an toàn cho bất kỳ thứ gì dù chỉ là hơi nhạy cảm.
Việc chủ động quản lý và xóa bỏ những ảnh chụp màn hình chứa thông tin nhạy cảm không chỉ là một thói quen tốt mà còn là bước đi quan trọng để bảo vệ dữ liệu cá nhân và sự an toàn tài chính của bạn trong môi trường số ngày càng phức tạp. Đừng để sự tiện lợi nhất thời biến thành rủi ro lớn lao. Hãy hành động ngay hôm nay!
