Trong một thế giới ngập tràn thiết bị và kết nối, việc giữ vững sự tập trung trở thành một thách thức lớn. Tôi từng đổ lỗi cho công nghệ vì sự phân tâm của mình, cho đến khi nhận ra vấn đề thực sự nằm ở cách tôi sử dụng nó. Thay vì là kẻ thù, công nghệ có thể trở thành đồng minh đắc lực giúp bạn cải thiện sự tập trung và nâng cao năng suất. Bảy thói quen nhỏ dưới đây đã lặng lẽ định hình lại thói quen hằng ngày và mài giũa khả năng chú ý của tôi một cách hiệu quả không ngờ. Đây là những bí quyết giúp tôi quản lý xao nhãng kỹ thuật số và khai thác tối đa tiềm năng của các thiết bị.
1. Tắt Thông Báo Không Cần Thiết
Mỗi tiếng “ting” hay “buzz” đều gặm nhấm sự chú ý của bạn. Nếu bạn giống tôi, có lẽ bạn cũng cài đặt hàng tá ứng dụng trên điện thoại. Việc cho phép mỗi ứng dụng gửi thông báo đồng nghĩa với một dòng thông báo liên tục từ những ứng dụng thực sự không cần bạn chú ý ngay lập tức.
Trước đây, màn hình điện thoại của tôi sáng lên sau mỗi vài phút, mỗi lần như vậy đều kéo tôi ra khỏi công việc đang làm, dù chỉ trong một giây. Dần dần, tôi nhận ra rằng những “phiền nhiễu vi mô” này tích tụ lại, làm phân mảnh sự tập trung và khiến việc duy trì trạng thái làm việc sâu trở nên khó khăn hơn.
Để giải quyết vấn đề này, tôi đã tiến hành xem xét kỹ lưỡng cài đặt thông báo của mình. Với mỗi ứng dụng, tôi tự hỏi: “Tôi có cần ứng dụng này thông báo cho tôi theo thời gian thực không?”. Nếu câu trả lời là không, tôi sẽ tắt thông báo của nó. Giờ đây, chỉ những thông báo thực sự cần thiết mới được phép hiển thị – tin nhắn, cuộc gọi, lịch hẹn, và một vài ứng dụng liên quan đến tài chính hoặc công việc. Sự thay đổi nhỏ bé này đã tạo nên một khác biệt lớn. Không còn những gián đoạn liên tục, tôi có thể tập trung và duy trì trạng thái làm việc hiệu quả lâu hơn.
2. Tận Dụng Chế Độ Tập Trung (Focus) và Không Làm Phiền (Do Not Disturb)
Người phụ nữ đang sử dụng iPhone 12 Pro với giao diện chế độ Tập trung (Focus Mode) hiển thị, tối ưu hóa sự tập trung cho công việc.
Một trong những tính năng bị đánh giá thấp nhất của các thiết bị hiện đại chính là khả năng tùy chỉnh những liên hệ và ứng dụng nào có thể làm phiền bạn và vào thời điểm nào. Nếu bạn chưa sử dụng Chế độ Tập trung (trên iPhone) hoặc Không làm phiền (trên Android), bạn đang bỏ lỡ một trong những công cụ tốt nhất để làm việc sâu. Ngay cả khi đã tắt thông báo từ các ứng dụng không thiết yếu, tôi vẫn thấy mình thường xuyên bị gián đoạn.
Giờ đây, tôi đã thiết lập các Chế độ Tập trung cho những phần khác nhau trong ngày của mình—viết code, viết bài, và thư giãn cuối ngày. Mỗi chế độ sẽ tự động tắt tiếng tất cả các ứng dụng ngoại trừ một vài ứng dụng tôi đã chỉ định và ẩn các thông báo gây xao nhãng. Nó cũng giới hạn những ai có thể liên lạc với tôi qua cuộc gọi và hạn chế những màn hình chính nào được hiển thị.
Tôi đã cài đặt lịch trình để các Chế độ Tập trung này tự động kích hoạt, biến chúng trở thành một phần tự động trong thói quen của tôi. Vẻ đẹp của thói quen này là nó rèn luyện cả não bộ và môi trường của bạn để hỗ trợ sự tập trung. Khi một Chế độ Tập trung được kích hoạt, nó giống như một công tắc tinh thần—nó báo hiệu cho tôi rằng đã đến lúc cần tập trung. Theo thời gian, sự nhất quán đó đã giúp tôi nhanh chóng đi sâu vào công việc và duy trì trạng thái đó lâu hơn.
3. Nghe Nhạc Nền Phù Hợp
Tôi từng nghĩ sự im lặng là bí quyết năng suất tối thượng, nhưng hóa ra, âm nhạc nền phù hợp có thể tạo nên điều kỳ diệu cho sự tập trung. Sau khi thử nghiệm với nhiều thể loại khác nhau, tôi nhận ra rằng một số loại nhạc giúp tôi chìm sâu hơn vào trạng thái tập trung, trong khi những loại khác lại làm gián đoạn nó.
Đối với những nhiệm vụ đòi hỏi sự tập trung cao độ—như viết lách hoặc lập trình—tôi thường chọn nhạc không lời, âm thanh tự nhiên (ambient soundscapes) hoặc nhạc lo-fi beats. Những bản nhạc này cung cấp một nhịp điệu ổn định mà không gây xao nhãng, cho phép tôi loại bỏ tiếng ồn xung quanh và đi vào trạng thái tập trung. Không có lời hát, không có sự thay đổi đột ngột—chỉ một dòng chảy âm thanh đều đặn, êm dịu giúp thu hút tâm trí mà không gây quá tải.
Giao diện ứng dụng Spotify với playlist "Nature Sounds" (Âm thanh tự nhiên), minh họa việc sử dụng nhạc nền để tăng cường sự tập trung khi làm việc.
Mặt khác, khi làm những công việc thường ngày, tôi chuyển sang thứ gì đó sôi động hơn một chút nhưng vẫn đủ nhẹ nhàng để giữ tôi tập trung. Âm nhạc nền đã trở thành một nghi thức đối với tôi. Chỉ cần nhấn nút phát một playlist cụ thể là đã báo hiệu cho não bộ của tôi rằng đã đến lúc làm việc. Tất nhiên, não bộ của mỗi người được “lập trình” khác nhau. Một số người phát huy tốt nhất trong im lặng, người khác lại cần âm thanh. Việc thử nghiệm sẽ giúp bạn xác định điều gì phù hợp nhất với mình.
4. Thiết Lập Ranh Giới Kỹ Thuật Số Rõ Ràng
Thật dễ dàng để công nghệ len lỏi vào mọi ngóc ngách trong ngày của bạn—tin nhắn công việc xuất hiện trong bữa tối, mạng xã hội xâm chiếm những khoảnh khắc yên tĩnh, hoặc email đòi hỏi sự chú ý trước khi bạn kịp uống cà phê buổi sáng. Tôi không nhận ra mình đã tạo ra bao nhiêu sự lộn xộn trong tâm trí cho đến khi bắt đầu thiết lập những ranh giới kỹ thuật số rõ ràng.
Một trong những thay đổi đầu tiên của tôi là xác định “khu vực không điện thoại” và “thời gian không lướt mạng”. Ví dụ, dù tôi thức dậy từ 5 giờ sáng, tôi không kiểm tra email trước 2 giờ chiều và sau 7 giờ tối. Thay vào đó, tôi dành những giờ buổi sáng cho các nhiệm vụ đòi hỏi sự tập trung cao độ. Tôi tránh các công việc thường ngày không yêu cầu tập trung sâu, chẳng hạn như kiểm tra email.
Ngoài ra, tôi cũng tách biệt công nghệ cho công việc và cá nhân. Điều đó có nghĩa là sử dụng các hồ sơ trình duyệt khác nhau cho các nhiệm vụ liên quan đến công việc và một hồ sơ khác cho mục đích sử dụng thông thường. Tôi cũng giữ điện thoại ngoài tầm với và ngoài tầm nhìn trong các phiên làm việc tập trung, bởi vì việc tạo ra một rào cản sẽ giúp tôi tránh được cám dỗ cầm điện thoại khi gặp bế tắc.
Những thay đổi nhỏ này đã tạo ra một ranh giới rõ ràng giữa thời gian làm việc và thời gian nghỉ ngơi của tôi. Bằng cách tạo ra sự phân biệt này, tôi dễ dàng hoàn thành các nhiệm vụ của mình hơn, biết rằng sau đó, tôi sẽ có thời gian dành riêng để thư giãn và làm những gì mình muốn, chẳng hạn như cập nhật tin tức trên mạng xã hội.
5. Gỡ Cài Đặt Ứng Dụng Gây Xao Nhãng
Một trong những bước đi táo bạo và hiệu quả nhất tôi thực hiện để cải thiện sự tập trung là gỡ cài đặt các ứng dụng làm hao mòn thời gian và sự chú ý của tôi. Việc này không hề dễ dàng, nhưng sự khác biệt là ngay lập tức khi tôi quyết định thực hiện. Ý chí chỉ có thể giúp bạn đến một mức độ nhất định, vì vậy thay vì chỉ dựa vào ý chí, tôi đã loại bỏ hoàn toàn nguồn gốc của sự xao nhãng.
Một chiếc điện thoại thông minh đang hiển thị tùy chọn gỡ cài đặt ứng dụng WhatsApp, tượng trưng cho việc loại bỏ các ứng dụng gây xao nhãng để cải thiện năng suất.
Tôi bắt đầu bằng cách xác định những “thủ phạm” lớn nhất. Tôi thường xuyên mở các ứng dụng như Instagram và X (trước đây là Twitter) một cách vô thức mỗi khi có chút thời gian rảnh rỗi hoặc khi bị mắc kẹt trong công việc. Ngay cả khi không sử dụng, chỉ cần có chúng trên điện thoại cũng tạo ra sự cám dỗ.
Việc gỡ cài đặt các ứng dụng gây xao nhãng đã giúp tôi tập trung vào nhiệm vụ mà không cảm thấy bị kéo đi để kiểm tra mạng xã hội. Nếu có một ứng dụng liên tục kéo bạn khỏi những gì quan trọng, hãy thử xóa nó trong một tuần. Bạn sẽ ngạc nhiên về mức độ tập trung hơn của mình.
6. Áp Dụng Đơn Nhiệm (Monotasking)
Trong thế giới hiện đại, việc muốn hoàn thành nhiều việc hơn thông qua đa nhiệm là điều phổ biến. Trong nhiều năm, tôi tin rằng đa nhiệm là bí quyết năng suất tối thượng. Bạn sẽ thấy tôi vừa xử lý email vừa nghe podcast, hoặc vừa xem video mới nhất từ YouTuber yêu thích vừa làm việc. Bằng cách đó, tôi nghĩ mình đã hoàn thành được nhiều việc hơn. Nhưng trên thực tế, tôi đang phân mảnh sự chú ý của mình.
Việc chuyển sang đơn nhiệm (monotasking) đã thay đổi mọi thứ. Thay vì cố gắng làm năm việc cùng lúc, tôi cam kết chỉ làm một việc tại một thời điểm—và làm nó thật tốt. Dù là viết một bài báo, trả lời tin nhắn, hay thậm chí chỉ đọc một tài liệu, giờ đây tôi tập trung hoàn toàn vào nhiệm vụ đang làm trước khi chuyển sang nhiệm vụ tiếp theo.
Ban đầu tôi cảm thấy chậm lại, nhưng theo thời gian, tôi bắt đầu nhận thấy kết quả: công việc của tôi được cải thiện, tôi mắc ít lỗi hơn và hoàn thành nhiệm vụ hiệu quả hơn. Hơn nữa, tôi cảm thấy ít kiệt sức hơn vào cuối ngày. Đơn nhiệm tạo đà, làm sâu sắc sự tập trung và giúp bạn đạt được trạng thái “flow” khó nắm bắt, nơi mọi thứ đều diễn ra một cách trôi chảy.
7. Sử Dụng Kỹ Thuật Pomodoro
Là một trong số ít các phương pháp năng suất thực sự hiệu quả đối với tôi, kỹ thuật Pomodoro đã thay đổi cuộc chơi. Trước khi khám phá ra nó, những ngày làm việc của tôi thường trôi qua trong những cuộc marathon bất tận, thiếu tập trung. Tôi sẽ ngồi vào bàn làm việc với những ý định tốt nhất, nhưng rồi vài giờ sau mới nhận ra mình hầu như chưa làm được gì trong danh sách việc cần làm. Tôi không lười biếng—chỉ là tôi chưa quản lý sự tập trung của mình một cách hiệu quả.
Kỹ thuật Pomodoro đã giúp tôi quản lý thời gian một cách có chủ đích hơn. Phương pháp này rất đơn giản: làm việc trong 25 phút, nghỉ 5 phút, và lặp lại. Sau bốn chu kỳ, bạn sẽ nghỉ dài hơn. Tuy nhiên, vì tôi là người dùng nâng cao, tôi thường đặt thời gian tập trung của mình là một giờ (hoặc 90 phút) với 15 phút nghỉ.
Những “cú chạy nước rút” hàng giờ đó buộc tôi phải đi sâu vào một nhiệm vụ mà không cần lo lắng về thời gian hoàn thành. Đồng hồ đếm ngược giúp tôi có trách nhiệm. Cấu trúc này không chỉ cải thiện năng suất mà còn cả động lực của tôi. Việc biết rằng một quãng nghỉ luôn chỉ cách vài phút giúp tôi dễ dàng vượt qua sự trì hoãn và duy trì đúng lộ trình.
Không phải mọi mẹo trong “hộp công cụ” của tôi đều phù hợp với bạn, vì vậy hãy thử chúng và xem điều gì hiệu quả và điều gì không. Hãy bắt đầu hành trình cải thiện sự tập trung của bạn ngay hôm nay và đừng quên theo dõi thuthuathot.com để khám phá thêm nhiều bí quyết công nghệ hữu ích khác!
