Trong dòng chảy không ngừng của công nghệ, hiếm có phát minh nào tạo ra sức ảnh hưởng sâu rộng và làm thay đổi thói quen sử dụng thiết bị của chúng ta như điện thoại thông minh. Từ một chiếc điện thoại cơ bản, smartphone đã tiến hóa thành một cỗ máy đa nhiệm mạnh mẽ, có khả năng đảm nhận vô số công việc mà trước đây yêu cầu nhiều thiết bị chuyên dụng riêng biệt. Chính sự linh hoạt, tiện lợi và khả năng tích hợp vượt trội này đã giúp smartphone dần “tiếp quản” và thậm chí khiến nhiều thiết bị công nghệ quen thuộc khác trở nên lỗi thời đối với đại đa số người dùng. Liệu bạn có nhận ra những “nạn nhân” của cuộc cách mạng di động này? Hãy cùng thuthuathot.com điểm qua 10 loại thiết bị mà chiếc điện thoại thông minh trong túi bạn đã thay thế một cách ngoạn mục.
10. Máy Ảnh Chụp Lấy Ngay (Point-and-Shoot Cameras)
Đối với nhiều người, những chiếc máy ảnh chụp lấy ngay (point-and-shoot hay máy ảnh compact) là cánh cửa đầu tiên mở ra thế giới nhiếp ảnh kỹ thuật số. Chúng nhỏ gọn, dễ sử dụng và mang đến những bức ảnh chất lượng đủ dùng cho các chuyến du lịch hay sự kiện gia đình. Tuy nhiên, smartphone đã thay đổi hoàn toàn cuộc chơi này. Với công nghệ nhiếp ảnh điện toán (computational photography) và khả năng chỉnh sửa ảnh bằng AI tiên tiến, điện thoại ngày nay không chỉ đơn thuần chụp ảnh mà còn tối ưu hóa chúng, mang lại chất lượng hình ảnh vượt trội cho người dùng phổ thông.
Điểm mấu chốt là sự tiện lợi. Smartphone cung cấp một chiếc máy ảnh luôn sẵn sàng bên bạn, không cần bận tâm đến thẻ nhớ hay pin dự phòng. Dù những chiếc camera điện thoại ban đầu còn thua xa một chiếc máy ảnh compact khiêm tốn, nhưng chúng nhanh chóng đạt đến ngưỡng “đủ tốt” cho các nền tảng như Instagram, Facebook hay những album gia đình đơn giản. Khi rào cản chất lượng được phá vỡ, hầu hết mọi người không còn thấy cần thiết phải mang theo một thiết bị riêng chỉ để chụp ảnh, đặc biệt khi điện thoại còn có thể nhắn tin, lướt web, xem video và làm vô vàn điều khác.
Một người đang cầm máy ảnh mirrorless chụp ảnh, minh họa cho sự phát triển của công nghệ nhiếp ảnh số và sự khác biệt với máy ảnh compact.
Điều đáng ngạc nhiên là máy ảnh chụp lấy ngay đang dần trở lại. Một số lượng đáng kể người dùng, đặc biệt là giới trẻ, dường như bị thu hút bởi sự đơn giản của một chiếc máy ảnh chỉ chuyên làm nhiệm vụ chụp ảnh. Sự thật là đôi khi, việc thoát ly khỏi những phiền nhiễu và chỉ tập trung vào khoảnh khắc trước mắt, cùng với chiếc máy ảnh, lại mang đến một trải nghiệm rất khác biệt và thú vị.
9. Máy Tính Bỏ Túi
Tôi vẫn nhớ chiếc máy tính TI-35 cũ kỹ của mình. Nó nhỏ gọn, có khả năng tính toán khoa học và vào thời điểm đó, khiến tôi cảm thấy mình có thể giải quyết mọi thứ, trừ các phương trình hạt nhân. Ở trường, nó là biểu tượng của sự chuẩn bị kỹ lưỡng, và màn hình LED xanh lá nhỏ bé ấy mang lại cảm giác công nghệ cao một cách khó tin.
Máy tính bỏ túi truyền thống đặt cạnh iPad, Apple Pencil và AirPods, minh họa sự thay đổi trong công cụ tính toán và sự tiện lợi của smartphone.
Nhưng ngày nay, tất cả chức năng đó đều được tích hợp trong ứng dụng máy tính trên smartphone của bạn, cùng với một bộ công cụ khoa học đầy đủ, công cụ vẽ đồ thị và thậm chí cả các bộ giải phương trình tượng trưng. Trớ trêu thay, máy tính bỏ túi từng là kẻ tiên phong, thay thế thước logarit và mở ra một làn sóng toán học dễ tiếp cận mới. Nhưng giờ đây, chúng lại bị chính smartphone vượt mặt.
Lý do duy nhất khiến máy tính bỏ túi vẫn tồn tại trong các phòng học là vì điện thoại bị cấm trong giờ thi. Ngoài ra, tôi không thấy ai còn mang theo một chiếc máy tính cầm tay độc lập khi điện thoại của họ có thể làm được tất cả các phép tính tương tự – và hơn thế nữa.
8. Thiết Bị GPS Chuyên Dụng
Các thiết bị GPS chuyên dụng như Garmin hay TomTom từng là bước đột phá lớn, mang đến giải pháp thay thế tuyệt vời cho những tấm bản đồ giấy cồng kềnh. Tuy nhiên, smartphone đã định nghĩa lại hoàn toàn cách chúng ta điều hướng.
Thiết bị GPS chuyên dụng trên tàu đánh cá, minh họa ứng dụng đặc thù của định vị vệ tinh ngoài phạm vi smartphone.
Các ứng dụng định vị như Google Maps và các lựa chọn thay thế khác mang lại nhiều hơn chỉ là chỉ đường từng chặng. Chúng cung cấp cập nhật giao thông trực tiếp, tự động định tuyến lại thông minh, và thậm chí đồng bộ hóa với danh bạ, lịch của bạn để lập kế hoạch chuyến đi liền mạch. Chưa kể, với các công cụ tìm kiếm tích hợp, điện thoại của bạn còn đóng vai trò như một hướng dẫn viên địa phương, giúp bạn tìm trạm xăng, nhà hàng và các điểm tham quan trên đường đi.
Mặc dù các thiết bị GPS cao cấp vẫn có chỗ đứng cho những người làm nghề vận tải, thuyền trưởng hoặc các nhà thám hiểm cần các tính năng siêu đặc thù, nhưng đối với hầu hết chúng ta, smartphone đã giành chiến thắng. Đây thậm chí còn không phải là một cuộc cạnh tranh công bằng.
7. Máy Nghe Nhạc MP3
Tôi vẫn còn nhớ cảm giác tự hào khi cầm trên tay chiếc máy nghe nhạc MP3 đầu tiên của mình. Đó là một chiếc Creative Zen cồng kềnh với màn hình nhỏ xíu và đủ chỗ cho vài chục bài hát. Tôi đã tải lên đó tất cả mọi thứ, từ những bài hát về tình yêu tuổi học trò đến những bản B-side lạ lùng mà tôi tin rằng không ai khác biết đến.
Một chiếc iPod Classic màu đen được cầm trên tay, gợi nhớ về thời kỳ hoàng kim của máy nghe nhạc MP3 chuyên dụng.
Tuy nhiên, khi smartphone xuất hiện cùng với các ứng dụng nghe nhạc trực tuyến như Spotify, Apple Music và YouTube Music, ý tưởng “sở hữu” các tệp MP3 bắt đầu trở nên hơi lỗi thời; thậm chí là không cần thiết. Khả năng truy cập đã nhanh chóng thay thế quyền sở hữu. Ngay cả khi chúng ta tải nhạc về máy, MP3 cũng không còn là định dạng được ưa chuộng hàng đầu. Các định dạng hiệu quả cao hoặc không mất dữ liệu như AAC, FLAC đã chiếm ưu thế, mang lại chất lượng và khả năng nén tốt hơn.
6. Đồng Hồ Báo Thức
Có một điều gì đó thật kỳ lạ nhưng cũng rất dễ chịu về ánh sáng đỏ dịu nhẹ của chiếc đồng hồ báo thức kỹ thuật số đặt trên tủ đầu giường. Tôi lớn lên với một chiếc có các nút vật lý mà bạn phải nhấn xuống thật dứt khoát, và một thanh báo lại (snooze) cứ như một sợi dây cứu sinh vào buổi sáng đi học.
Đồng hồ báo thức kỹ thuật số với màn hình hiển thị thời gian, gợi nhớ về thói quen thức dậy truyền thống.
Nhưng một khi smartphone xuất hiện trong phòng ngủ, đồng hồ báo thức đã âm thầm bị đẩy sang một bên. Giờ đây, điện thoại của bạn đóng vai trò là đồng hồ báo thức, thiết bị theo dõi giấc ngủ, máy tạo tiếng ồn trắng và hệ thống giải trí đầu giường, tất cả trong một. Bạn có thể cài đặt nhiều báo thức, tùy chỉnh khoảng thời gian báo lại, chọn từ hàng trăm âm thanh đánh thức, và điện thoại của bạn thậm chí còn tự động cập nhật giờ tiết kiệm ánh sáng ban ngày. Thật khó để tranh cãi với mức độ tiện lợi đó.
Tuy nhiên, không phải ai cũng ủng hộ điều này. Các nhà nghiên cứu về giấc ngủ và những người quan tâm đến sức khỏe có lý khi đề xuất loại bỏ hoàn toàn điện thoại khỏi phòng ngủ. Một chiếc đồng hồ báo thức cơ bản không cám dỗ bạn lướt mạng xã hội lúc nửa đêm hay kiểm tra email công việc trước khi mắt bạn kịp mở.
5. Đèn Pin
Đối với hầu hết mọi người, đèn flash LED của smartphone đã âm thầm thay thế đèn pin truyền thống. Thật khó để đánh bại sự tiện lợi khi có một nguồn sáng luôn ở trong túi của bạn, sẵn sàng giúp bạn tìm chìa khóa, đối phó với sự cố mất điện đột ngột hoặc nhìn xuống gầm ghế mà không cần lục tìm một thiết bị riêng biệt.
Tuy nhiên, đây là một trong số ít trường hợp mà thiết bị chuyên dụng vẫn giành chiến thắng. Một chiếc đèn pin chuyên dụng mang lại độ sáng vượt trội, kiểm soát chùm sáng tốt hơn và thời lượng pin lâu hơn rất nhiều (hoặc dùng pin AAA, AA truyền thống). Nó cũng được chế tạo để chịu được va đập, điều này quan trọng khi bạn sửa xe, đi vào rừng hoặc chuẩn bị cho các tình huống khẩn cấp. Ngoài ra còn có một yếu tố thực tế lớn: nếu có thứ gì đó có khả năng bị rơi xuống bê tông, thì đó nên là một chiếc đèn pin bỏ túi giá 30 đô la chứ không phải chiếc điện thoại 1.000 đô la của bạn.
4. Máy Ghi Âm
Đã có thời, một chiếc máy ghi âm kỹ thuật số bỏ túi là thứ không thể thiếu đối với sinh viên, nhà báo hay bất kỳ ai muốn ghi lại một câu hát thoáng qua hay một ý tưởng chợt đến. Nó đơn giản: chỉ cần nhấn ghi, nói ra suy nghĩ của bạn, và xong.
Ngày nay, tôi không cần suy nghĩ hai lần khi muốn ghi lại một ý tưởng podcast, một cuộc trò chuyện ngẫu nhiên hay một ý tưởng lướt qua. Tôi chỉ cần mở ứng dụng ghi âm giọng nói trên điện thoại. Nhờ micro tích hợp tốt hơn và công nghệ giảm tiếng ồn AI tinh vi, âm thanh thường trong trẻo hơn bất kỳ thứ gì mà những chiếc máy ghi âm cũ có thể xử lý. Và tôi có thể chỉnh sửa, chuyển đổi giọng nói thành văn bản, hoặc chia sẻ tệp mà không cần chuyển đổi ứng dụng.
Nhiều ứng dụng hiện nay còn vượt xa chức năng ghi âm đơn giản. Bạn có nhiều tùy chọn định dạng tệp, dấu thời gian, nhãn và tích hợp liền mạch với các công cụ ghi chú và lưu trữ đám mây. Mọi thứ đều được sắp xếp, dễ dàng tìm kiếm và có sẵn ngay lập tức trên các thiết bị. Thật khó để tưởng tượng việc quay lại sử dụng máy ghi âm truyền thống.
3. Máy Scan
Tôi từng rên rỉ khi nghĩ đến việc scan thứ gì đó vì nó có nghĩa là phải lôi chiếc máy scan phẳng cồng kềnh ra, khởi chạy phần mềm ì ạch, và cầu nguyện rằng hình ảnh sẽ không bị méo hay nhiễu hạt – tất cả những nỗ lực đó chỉ để số hóa một hóa đơn hay lưu một biểu mẫu đã ký.
Bông hoa được đặt trên máy scan phẳng truyền thống, minh họa cho thiết bị quét tài liệu chuyên dụng một thời.
Giờ đây, smartphone của bạn có thể scan tài liệu và làm cho chúng trông đẹp mắt. Các ứng dụng scan như Adobe Scan, Microsoft Lens, CamScanner, hoặc thậm chí ứng dụng Ghi chú tích hợp sẵn, có thể scan, tự động cắt, nâng cao và chuyển đổi hình ảnh sang PDF chỉ trong vài giây. Chất lượng thường sắc nét và cân bằng hơn so với những gì tôi từng nhận được từ một máy scan truyền thống.
Tất nhiên, máy scan chuyên dụng vẫn có chỗ đứng trong các môi trường yêu cầu khối lượng lớn hoặc lưu trữ tài liệu. Nhưng đối với việc sử dụng hàng ngày, một chiếc điện thoại là quá đủ.
2. Thiết Bị Hỗ Trợ Kỹ Thuật Số Cá Nhân (PDA)
Bạn còn nhớ Palm Pilot, với bút cảm ứng và màn hình đơn sắc? Nó không thể thực hiện cuộc gọi hay chụp ảnh, nhưng nó có thể quản lý lịch, ghi chú, lưu trữ danh bạ và thậm chí chơi một vài trò chơi xếp bài pixelated.
Thiết bị PDA cũ với màn hình đơn sắc và bút cảm ứng, minh họa cho tiền thân của smartphone hiện đại.
Theo tiêu chuẩn ngày nay, những chiếc PDA đời đầu có vẻ nguyên thủy, nhưng chúng đã đặt nền móng cho những chiếc smartphone mà chúng ta đang sử dụng hàng ngày. Mọi thao tác vuốt, chạm hay “Hey Siri” đều bắt nguồn từ những chiếc điện thoại “tiền smartphone” đó (theo một cách nào đó). Chúng đã bước đi để những chiếc smartphone chúng ta có ngày nay có thể chạy nước rút – và chúng ta đã tham gia vào một cuộc marathon kể từ đó.
1. Thiết Bị Đọc Sách Điện Tử (E-Reader)
Danh mục này đòi hỏi một cái nhìn tinh tế hơn vì các thiết bị đọc sách điện tử chuyên dụng, như Kindle, vẫn chưa biến mất. Trên thực tế, chúng vẫn giữ được chỗ đứng của mình. Tuy nhiên, smartphone đã thay thế chức năng đọc sách điện tử cơ bản cho nhiều độc giả bình thường. Khả năng đọc sách, tạp chí và bài báo trên điện thoại, đặc biệt với các ứng dụng đọc sách điện tử tốt nhất và các ứng dụng tin tức khác nhau, đã giúp việc đọc trở nên dễ tiếp cận và tích hợp hơn vào cuộc sống hàng ngày.
Máy đọc sách Amazon Kindle Paperwhite Signature Edition trên bàn, minh họa thiết bị đọc sách điện tử chuyên dụng với màn hình E-ink.
Mặc dù vậy, có một điều gì đó đặc biệt không thể phủ nhận về một thiết bị đọc sách điện tử chuyên dụng. Màn hình E-ink mô phỏng giao diện của giấy thật, giúp việc đọc sách trong thời gian dài dễ chịu hơn nhiều cho mắt. Chúng có thể hoạt động trong nhiều tuần chỉ với một lần sạc, hoạt động tốt dưới ánh nắng trực tiếp và sẽ không làm phiền bạn bằng các thông báo, quảng cáo hay những xao nhãng cám dỗ. Khi bạn muốn thực sự đắm mình vào một cuốn sách, một chiếc e-reader chuyên dụng vẫn là cách thiền định và tập trung hơn để thực hiện điều đó.
Smartphone đã định hình lại mối quan hệ của chúng ta với công nghệ, thay vì chỉ đơn thuần thay thế từng thiết bị riêng lẻ. Những gì từng yêu cầu một túi đầy các thiết bị đơn năng giờ đây được xử lý bởi một thiết bị “tất cả trong một” nằm gọn trong túi của bạn. Điều này mang lại vô vàn lợi ích, mặc dù đôi khi cũng khiến một số người hoài niệm về quá khứ, về những ngày tháng mà mỗi công việc đều có một thiết bị chuyên dụng riêng. Bạn nghĩ sao về sự “tiếm ngôi” này của smartphone? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn bên dưới!
