Việc sở hữu một chiếc máy tính đã qua sử dụng có thể là lựa chọn thông minh để tiết kiệm ngân sách, đặc biệt trong bối cảnh giá linh kiện công nghệ luôn biến động. Tuy nhiên, đằng sau mức giá hấp dẫn là những rủi ro tiềm ẩn. Một thiết bị Windows giảm giá có thể trông rất hấp dẫn, nhưng điều quan trọng là bạn cần thận trọng và thực hiện một số kiểm tra cơ bản để tránh những vấn đề không mong muốn về sau. Bài viết này của Thuthuathot.com sẽ hướng dẫn bạn quy trình chi tiết để đánh giá chính xác tình trạng của máy tính cũ, từ đó đưa ra quyết định mua sắm sáng suốt nhất.
1. Kiểm Tra Màn Hình, Bàn Phím Và Trackpad
Màn hình, bàn phím và trackpad là những thành phần thiết yếu nhất cần được kiểm tra kỹ lưỡng khi bạn quyết định mua một chiếc laptop cũ. Đây là những bộ phận bạn sẽ tương tác hàng ngày, và bất kỳ vấn đề nào với chúng đều có thể ảnh hưởng đáng kể đến trải nghiệm sử dụng thiết bị.
Để kiểm tra màn hình, bạn có thể truy cập một trang web chuyên dụng như Test My Screen và tìm kiếm các điểm chết (dead pixels), hiện tượng bạc màu, hoặc nhấp nháy. Sử dụng các nền màu đơn sắc (trắng, đen, đỏ, xanh lá cây và xanh dương) sẽ giúp bạn dễ dàng phát hiện các điểm ảnh bất thường. Ngoài ra, hãy thử điều chỉnh độ sáng để đảm bảo chức năng này hoạt động bình thường và kiểm tra xem có hiện tượng hở sáng (backlight bleeding) hoặc ánh sáng không đều hay không.
Màn hình trang web Test My Screen hiển thị trong trình trình duyệt để kiểm tra điểm chết
Đối với bàn phím, hãy sử dụng một công cụ trực tuyến như Keyboard Tester để xác nhận rằng tất cả các phím đều phản hồi. Để kiểm tra trackpad, bạn chỉ cần di chuyển con trỏ để đảm bảo nó hoạt động mượt mà và thử các cử chỉ đa chạm như cuộn, chụm để phóng to (pinch-to-zoom) và chạm nhiều ngón tay, nếu được hỗ trợ. Bên cạnh đó, hãy kiểm tra các nút bấm vật lý (trái và phải) để đảm bảo chúng phản hồi tốt và không bị kẹt hay quá cứng.
2. Kiểm Tra Webcam, Microphone Và Loa
Nếu bạn đang mua laptop, việc kiểm tra webcam là rất quan trọng. Bạn có thể dễ dàng thực hiện điều này bằng cách mở ứng dụng Camera có sẵn trên Windows. Bạn sẽ thấy một hình ảnh rõ ràng, hoạt động bình thường. Nếu camera bị mờ hoặc không phản hồi, điều đó có thể cho thấy một vấn đề cần lưu ý.
Tiếp theo, hãy kiểm tra microphone bằng cách vào Settings > System > Sound (Cài đặt > Hệ thống > Âm thanh). Trong phần Input (Đầu vào), chọn thiết bị microphone tích hợp, sau đó nhấp vào Start test (Bắt đầu kiểm tra). Bắt đầu nói, sau đó sử dụng nút Play (Phát) để nghe lại đoạn âm thanh đã ghi và kiểm tra độ rõ ràng, biến dạng hoặc các vấn đề về âm lượng.
Tùy chọn kiểm tra microphone trong ứng dụng Cài đặt Âm thanh của Windows 11
Đối với loa, hãy quay lại menu Sound (Âm thanh), đi tới phần Output (Đầu ra) và chọn loa tích hợp. Nhấp vào nút Test (Kiểm tra) để phát một đoạn âm thanh và đảm bảo âm thanh rõ ràng, không có tiếng rè hoặc biến dạng.
Ngoài những điều trên, điều quan trọng là phải kiểm tra các cổng kết nối của laptop hoặc PC của bạn, chẳng hạn như HDMI, USB, giắc cắm tai nghe 3.5mm và các cổng khác. Bạn nên cắm thử các thiết bị khác nhau như USB, tai nghe hoặc màn hình ngoài để xác nhận rằng mỗi cổng đều phản hồi và hoạt động như mong đợi.
3. Kiểm Tra Bộ Nhớ RAM
Sự cố RAM xảy ra khi một quá trình ghi dữ liệu vào RAM, nhưng RAM lại trả về dữ liệu khác khi truy xuất cùng thông tin. Nếu bạn mua một chiếc máy tính với RAM bị lỗi, bạn rất có thể sẽ gặp phải các sự cố như treo máy, đồ họa bị biến dạng, hiệu suất chậm chạp và vô số lỗi khác.
Do đó, việc kiểm tra RAM trước khi mua một chiếc PC cũ là rất quan trọng. Mặc dù có nhiều công cụ của bên thứ ba có sẵn để kiểm tra RAM, chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng công cụ Windows Memory Diagnostic tích hợp sẵn. Trước khi chạy thử nghiệm, hãy lưu lại mọi tiến trình chưa được lưu, vì công cụ này sẽ yêu cầu máy tính của bạn khởi động lại.
- Nhấn Win + R để mở hộp thoại Run.
- Gõ mdsched vào ô văn bản và nhấn Enter.
- Nhấp vào Restart now and check for problems (recommended) (Khởi động lại ngay và kiểm tra sự cố (được khuyến nghị)).
Sau khi làm theo các hướng dẫn trên, Windows sẽ khởi động lại một lần và công cụ Memory Diagnostic sẽ bắt đầu chạy sau khi khởi động. Khi quá trình kiểm tra hoàn tất, Windows sẽ khởi động lại một lần nữa.
Sau lần khởi động lại thứ hai, bạn có thể thấy kết quả kiểm tra ngay lập tức, hoặc bạn có thể cần mở Windows Event Viewer để tìm chúng.
- Nhấp chuột phải vào nút Start của Windows và đi tới Event Viewer.
- Đi tới Windows Logs và điều hướng đến System.
- Nhấp vào Find trong phần Actions ở ngăn bên phải.
- Gõ MemoryDiagnostic và nhấp vào Find Next.
Kiểm tra kết quả của công cụ Memory Diagnostic Test trong Event Viewer trên Windows 10
Đợi Event Viewer tìm kiếm chuỗi trong dữ liệu của nó và hiển thị kết quả chạy thử nghiệm.
4. Kiểm Tra Tình Trạng Ổ Cứng (SSD/HDD)
Giao diện công cụ CrystalDiskInfo hiển thị tình trạng sức khỏe ổ cứng trên Windows 10
Thông thường, ổ cứng máy tính, dù là SSD hay HDD, đều được thiết kế để có tuổi thọ cao và hiếm khi hỏng hóc. Tuy nhiên, điều cực kỳ quan trọng là phải đảm bảo sức khỏe của chúng ở tình trạng tốt, nhiệt độ duy trì trong phạm vi chấp nhận được và không có các bad sector hoặc khối lỗi.
Một ổ cứng bị lỗi có thể dẫn đến nhiều vấn đề khác nhau, chẳng hạn như không thể đọc hoặc ghi dữ liệu, máy tính thường xuyên bị treo, tải tập tin chậm và các sự cố khác.
Bạn có thể kiểm tra sức khỏe của ổ cứng bằng một công cụ như CrystalDiskInfo. Tải xuống và chạy công cụ CrystalDiskInfo trên máy tính của bạn, và bạn sẽ thấy các thống kê của tất cả các ổ đĩa trên máy tính. Nếu bạn có nhiều hơn một ổ cứng, bạn có thể chuyển đổi giữa chúng bằng cách nhấp vào nút mũi tên ở góc trên bên phải.
Trong tất cả các thống kê mà công cụ hiển thị, tình trạng sức khỏe (Health Status) và nhiệt độ là quan trọng nhất. Tình trạng sức khỏe của ổ cứng của bạn phải là Good (Tốt), và nhiệt độ của nó nên nằm trong khoảng 30 °C đến 50 °C. Trong trường hợp xấu nhất, nhiệt độ không được vượt quá 70 °C.
5. Kiểm Tra Tình Trạng Pin Laptop
Dung lượng sạc của pin laptop giảm dần theo thời gian sử dụng. Nếu pin trong chiếc laptop bạn đang cân nhắc mua đã bị hao mòn đáng kể, bạn có thể không nhận được nhiều thời lượng sử dụng và thậm chí có thể cần thay thế pin mới.
Để tránh phát sinh chi phí này sau khi mua, việc kiểm tra tình trạng pin trước đó là rất quan trọng. Hãy làm theo các bước sau để tạo một báo cáo pin chi tiết:
- Mở menu tìm kiếm Windows và gõ cmd vào ô văn bản.
- Nhấp chuột phải vào ứng dụng Command Prompt và chọn Run as administrator (Chạy với quyền quản trị viên).
- Trong cửa sổ console, gõ powercfg /batteryreport và nhấn Enter.
Tạo báo cáo tình trạng pin laptop bằng lệnh powercfg/batteryreport trong Command Prompt
Quá trình trên sẽ tạo ra một báo cáo pin và lưu nó vào một thư mục cụ thể, trong hầu hết các trường hợp sẽ là C:Users[UserName]battery-report.
Hãy phân tích kỹ lưỡng báo cáo pin để kiểm tra mức độ sử dụng pin và ước tính tuổi thọ pin. Bạn cần đảm bảo rằng thời lượng pin ước tính sau khi sạc đầy là đủ dùng. Nếu pin cần được thay thế, hãy tính thêm chi phí đó vào quyết định của bạn khi mua một chiếc laptop cũ.
Bạn cũng có thể kiểm tra tình trạng pin bằng các công cụ kiểm tra pin khác để có phân tích chuyên sâu hơn.
6. Kiểm Tra Hiệu Năng CPU Và GPU (Stress Test)
Một bước quan trọng khác là đảm bảo rằng CPU và GPU đủ mạnh để xử lý các tác vụ bạn định giao cho chúng. Cách tốt nhất để xác định khả năng của chúng là thực hiện kiểm tra hiệu năng (stress test) cả hai thành phần này.
Stress test đẩy phần cứng của máy tính (CPU, GPU) đến hiệu suất tối đa và theo dõi mức độ xử lý tải nặng của nó. Nếu PC vẫn ổn định trong suốt quá trình stress test, bạn đã đưa ra một lựa chọn tốt, vì điều đó cho thấy hệ thống sẽ không bị treo hoặc trục trặc dưới tải nặng.
Nếu bạn cần hướng dẫn chi tiết về cách thực hiện, hãy tham khảo bài viết của chúng tôi về cách stress test CPU và GPU một cách an toàn.
7. Theo Dõi Nhiệt Độ CPU Và GPU
Giám sát nhiệt độ CPU và GPU bằng phần mềm NZXT CAM trên Windows 10
Khi máy tính của bạn tắt đột ngột trong quá trình stress test, đó thường là do quá nhiệt ở nhiệt độ tới hạn hơn là do quá tải. Nếu điều này xảy ra, bạn có thể quyết định xem mình có cần thêm quạt case, bộ tản nhiệt hay bất cứ thứ gì khác để giữ nhiệt độ của các linh kiện ở mức an toàn hay không.
Nếu bạn không nhận được dữ liệu nhiệt độ CPU và GPU trong quá trình chạy stress test, chúng tôi khuyên bạn nên sử dụng phần mềm chuyên dụng để theo dõi nhiệt độ của chúng.
Phần mềm CAM của NZXT rất được khuyến nghị, vì giao diện trực quan của nó giúp bạn dễ dàng điều chỉnh tốc độ xung nhịp và cài đặt quạt, đồng thời cho phép bạn giám sát nhiệt độ của linh kiện dưới tải trọng bạn mong muốn.
Dù bạn đang định mua một chiếc PC đã có tuổi đời hàng thập kỷ hay nhận lại một thiết bị đã qua tay, việc thực hiện các bài kiểm tra này sẽ giúp bạn đánh giá chính xác tình trạng phần cứng của máy tính. Vì vậy, hãy dành thời gian thực hiện những kiểm tra đơn giản này để đảm bảo rằng bạn đang đầu tư vào một thiết bị đáng tin cậy và hoạt động đầy đủ chức năng.
