Quản lý các phân vùng trên ổ đĩa cứng có thể nghe có vẻ phức tạp, nhưng thực chất đó là một quy trình khá đơn giản nếu bạn có những công cụ phù hợp. Hệ điều hành Windows cung cấp sẵn các tiện ích tích hợp cho phép bạn quản lý phân vùng tương đối dễ dàng, dù bạn đang thiết lập một PC mới, tối ưu hóa không gian lưu trữ hay khắc phục sự cố liên quan đến ổ đĩa.
I. Sử Dụng Công Cụ Tích Hợp Sẵn Của Windows Để Quản Lý Phân Vùng
Windows trang bị hai công cụ mạnh mẽ giúp bạn quản lý phân vùng ổ đĩa mà không cần cài đặt thêm phần mềm bên ngoài. Các tùy chọn này cung cấp mọi thứ bạn cần cho các tác vụ phân vùng cơ bản như tạo, xóa, định dạng và thay đổi kích thước ổ đĩa.
Trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào đối với các phân vùng, chúng tôi khuyến nghị bạn nên sao lưu dữ liệu quan trọng của mình. Các thao tác trên phân vùng luôn tiềm ẩn rủi ro. Mặc dù các công cụ tích hợp sẵn của Windows đáng tin cậy, nhưng sự cố mất điện đột ngột hoặc lỗi phần cứng vẫn có thể dẫn đến mất dữ liệu. Hãy dành vài phút để lưu các tệp quan trọng vào ổ đĩa ngoài hoặc dịch vụ lưu trữ đám mây.
Nếu bạn đang sử dụng máy tính để bàn với nhiều khoang ổ đĩa, bạn có thể thích sử dụng các ổ đĩa vật lý riêng biệt thay vì phân vùng. Tuy nhiên, việc chia phân vùng lại là lựa chọn duy nhất cho laptop với chỉ một ổ SSD. Phân vùng đóng vai trò quan trọng trong việc tách biệt hệ điều hành của bạn khỏi dữ liệu cá nhân, giúp việc cài đặt lại hệ thống dễ dàng hơn mà không ảnh hưởng đến các tệp của bạn. Điều này cũng giúp hệ thống không bị treo nếu bạn vô tình lấp đầy phân vùng dữ liệu, vì hệ điều hành vẫn nằm trên một phân vùng riêng biệt với đủ không gian để hoạt động.
Điểm cộng là bạn không cần phải là chuyên gia công nghệ để thực hiện hầu hết các tác vụ phân vùng. Tiện ích Disk Management (Quản lý Ổ đĩa) với giao diện đồ họa của Windows cung cấp một cái nhìn trực quan, giúp quá trình này trở nên dễ hiểu. Trong khi đó, PowerShell cung cấp các tùy chọn nâng cao hơn nếu bạn quen thuộc với các lệnh văn bản.
1. Tiện Ích Disk Management (Quản Lý Ổ Đĩa)
Disk Management là công cụ chính của Windows để xử lý các phân vùng mà không cần nhập lệnh. Nó cung cấp một biểu diễn trực quan về các ổ đĩa và phân vùng của bạn, giúp dễ dàng hiểu bố cục lưu trữ.
Có nhiều cách để mở Disk Management. Cách dễ nhất là nhấp chuột phải vào nút Start (Bắt đầu) và chọn Disk Management từ menu. Thao tác này sẽ hiển thị tất cả các ổ đĩa và thông tin phân vùng của chúng, bao gồm kích thước, hệ thống tệp và trạng thái.
Dưới đây là cách thực hiện các tác vụ phân vùng phổ biến:
- Thu nhỏ Volume (Shrink Volume): Nhấp chuột phải vào phân vùng bạn muốn giảm kích thước và chọn Shrink Volume. Windows sẽ tính toán không gian thu nhỏ tối đa có sẵn, nhưng bạn có thể nhập một lượng nhỏ hơn nếu cần. Thao tác này bảo toàn dữ liệu của bạn trong khi giải phóng không gian.
- Mở rộng Volume (Extend Volume): Nhấp chuột phải vào phân vùng bạn muốn mở rộng và chọn Extend Volume. Bạn chỉ có thể mở rộng vào không gian chưa cấp phát (unallocated space) liền kề ở bên phải của phân vùng – đây là một hạn chế đáng kể của công cụ tích hợp.
- Tạo phân vùng mới (New Simple Volume): Nhấp chuột phải vào bất kỳ không gian chưa cấp phát nào, chọn New Simple Volume, và làm theo hướng dẫn để đặt kích thước, gán ký tự ổ đĩa và định dạng với hệ thống tệp bạn muốn.
- Xóa phân vùng (Delete Volume): Nhấp chuột phải vào phân vùng và chọn Delete Volume. Hãy chắc chắn rằng bạn không cần bất kỳ dữ liệu nào trên phân vùng này, vì thao tác này sẽ xóa mọi thứ vĩnh viễn.
Disk Management hiển thị không gian theo MB, trong đó 1024MB bằng 1GB và 1024GB bằng 1TB. Hãy ghi nhớ quy đổi này khi chỉ định kích thước phân vùng để tránh tạo ra các phân vùng quá nhỏ hoặc quá lớn so với nhu cầu của bạn.
Mặc dù hữu ích, Disk Management vẫn có những hạn chế. Bạn không thể di chuyển các phân vùng, hợp nhất các không gian chưa cấp phát không liền kề hoặc chuyển đổi giữa một số hệ thống tệp nhất định mà không cần công cụ của bên thứ ba.
2. DiskPart – Công Cụ Dòng Lệnh Mạnh Mẽ
Nếu bạn thích nhập lệnh, Windows cung cấp một công cụ dòng lệnh mạnh mẽ có tên là DiskPart. Tiện ích này cho phép bạn kiểm soát chính xác hơn các thiết bị lưu trữ của mình và có thể thực hiện các thao tác mà Disk Management không xử lý được.
Để truy cập DiskPart, nhấn tổ hợp phím Win + X và chọn Terminal (Admin). Sau đó, gõ “diskpart” và nhấn Enter để khởi chạy tiện ích. Không giống như Disk Management, DiskPart sử dụng một chuỗi các lệnh để thực hiện các thao tác.
Dưới đây là các lệnh DiskPart cơ bản để quản lý phân vùng:
- Liệt kê ổ đĩa và phân vùng: Gõ “list disk” để xem tất cả các ổ đĩa vật lý, sau đó “select disk X” (trong đó X là số ổ đĩa). Tiếp theo là “list partition” để xem tất cả các phân vùng trên ổ đĩa đã chọn.
- Tạo phân vùng mới: Sử dụng “create partition primary size=X” (trong đó X là kích thước tính bằng MB). Sau đó, bạn có thể gán ký tự ổ đĩa bằng “assign letter=Y” (trong đó Y là ký tự bạn muốn).
- Xóa phân vùng: Đầu tiên chọn ổ đĩa, sau đó gõ “select partition X” (trong đó X là số phân vùng), tiếp theo là “delete partition.” Thao tác này xóa vĩnh viễn tất cả dữ liệu trên phân vùng mà không cần xác nhận.
- Mở rộng hoặc thu nhỏ volume: Sau khi chọn một volume, sử dụng “extend size=X” để làm cho nó lớn hơn hoặc “shrink desired=X” để làm cho nó nhỏ hơn (X là kích thước tính bằng MB).
Giao diện PowerShell Terminal hiển thị danh sách các phân vùng ổ đĩa trong DiskPart trên Windows
DiskPart thực thi các lệnh ngay lập tức mà không yêu cầu xác nhận. Một lệnh sai – đặc biệt là lệnh “clean” (xóa tất cả thông tin phân vùng) – có thể dẫn đến mất dữ liệu hoàn toàn. Luôn kiểm tra kỹ các lệnh của bạn và sao lưu các tệp quan trọng trước khi sử dụng DiskPart.
DiskPart đặc biệt hữu ích cho việc viết kịch bản các thao tác hàng loạt trên nhiều máy tính, nhưng tính chất không khoan nhượng của nó khiến nó rủi ro cho người mới bắt đầu. Nếu bạn không chắc chắn, hãy dùng giao diện đồ họa của Disk Management.
II. Khi Nào Nên Sử Dụng Phần Mềm Quản Lý Phân Vùng Của Bên Thứ Ba?
Mặc dù các công cụ tích hợp sẵn của Windows xử lý các tác vụ quản lý phân vùng cơ bản, chúng vẫn có những hạn chế đáng kể. Các phần mềm quản lý phân vùng của bên thứ ba, chẳng hạn như NIUBI Partition Editor, EaseUS Partition Master hoặc MiniTool Partition Wizard, cung cấp các tính năng nâng cao giúp đơn giản hóa các thao tác phức tạp.
Những công cụ này rất hữu ích khi bạn cần di chuyển các phân vùng mà không mất dữ liệu – điều mà các công cụ của Windows không thể làm được. Ví dụ, nếu bạn có một phân vùng khôi phục đang chặn ổ đĩa hệ thống của bạn truy cập vào không gian chưa cấp phát liền kề, một công cụ của bên thứ ba có thể an toàn di chuyển phân vùng khôi phục đó trong khi vẫn giữ nguyên chức năng của nó.
Chúng tôi thường ưu tiên NIUBI Partition Editor cho loại công việc này. Ứng dụng này miễn phí cho mục đích sử dụng cá nhân và sẽ cho phép bạn dễ dàng sắp xếp lại các phân vùng theo các bước sau:
- Mở phần mềm quản lý phân vùng để xem bố cục của tất cả các ổ đĩa và phân vùng của bạn.
- Nhấp chuột phải vào phân vùng bạn muốn di chuyển và chọn Resize/Move Volume.
- Trong giao diện đồ họa, kéo phân vùng đến vị trí mới mong muốn.
- Nhấp OK và sau đó Apply để thực hiện các thay đổi.
Tính trực quan của công cụ này giúp các thao tác phức tạp trở nên dễ dàng hơn, hiển thị chính xác điều gì sẽ xảy ra trước khi bạn xác nhận bất kỳ thay đổi nào.
Tải xuống: NIUBI Partition Editor
Việc quản lý các phân vùng ổ đĩa không nhất thiết phải phức tạp. Các công cụ tích hợp sẵn của Windows xử lý hiệu quả hầu hết các tác vụ cơ bản, trong khi các tùy chọn của bên thứ ba cung cấp sự linh hoạt hơn cho các thao tác phức tạp. Luôn luôn sao lưu dữ liệu quan trọng trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào để bạn có thể tự tin tối ưu hóa không gian lưu trữ mà không mạo hiểm với các tệp của mình.
