Mùa lễ hội cuối năm, với không khí vui tươi và hối hả chuẩn bị cho những ngày nghỉ dài, cũng là thời điểm ẩn chứa nhiều rủi ro tiềm tàng trên không gian mạng. Trong khi mọi người bận rộn mua sắm, chuẩn bị quà tặng và lên kế hoạch cho kỳ nghỉ, những kẻ lừa đảo trực tuyến lại hoạt động tích cực hơn bao giờ hết. Chúng lợi dụng sự mất cảnh giác và nhịp sống gấp gáp của chúng ta để thực hiện các hành vi trục lợi, đe dọa an toàn thông tin và tài chính cá nhân.
Vì Sao Mùa Lễ Tết Lại Là Thời Điểm “Vàng” Cho Tội Phạm Mạng?
Mùa lễ hội, đặc biệt là giai đoạn cuối năm và cận Tết Nguyên Đán tại Việt Nam, chứng kiến sự bùng nổ của các hoạt động mua sắm trực tuyến và giao dịch tài chính. Riêng trong năm 2023, doanh số bán hàng trực tuyến trong mùa lễ hội tại Mỹ đã đạt 222,1 tỷ USD, một con số khổng lồ thu hút sự chú ý của tội phạm mạng. Theo báo cáo từ SIRP, các cuộc tấn công ransomware đã tăng 30% và tấn công lừa đảo (phishing) tăng 35% trong mùa lễ hội 2023.
Sự gia tăng đột biến của các giao dịch kỹ thuật số cùng với áp lực phải hoàn thành nhiều việc trước kỳ nghỉ tạo ra một môi trường lý tưởng cho các cuộc tấn công mạng. Khi người dùng vội vàng hoàn thành danh sách công việc dài dằng dặc, họ dễ dàng bỏ qua những dấu hiệu bất thường như địa chỉ email bị sai chính tả hoặc các ký tự lạ trong URL. Hơn nữa, tâm lý hào phóng và mong muốn chia sẻ vào dịp cuối năm cũng bị kẻ xấu lợi dụng thông qua các chiến dịch quyên góp từ thiện giả mạo.
Tội phạm mạng cũng hiểu rõ rằng hầu hết các văn phòng sẽ hoạt động với số lượng nhân sự tối thiểu trong các kỳ nghỉ lễ, đặc biệt là xung quanh dịp Giáng Sinh và Tết Dương lịch. Điều này khiến đội ngũ IT trở nên mỏng hơn, các chuyên gia có thể đang nghỉ phép, dẫn đến thời gian phản hồi và xử lý sự cố kéo dài, tạo kẽ hở cho các cuộc tấn công.
4 Kiểu Tấn Công Mạng Phổ Biến Nhất Trong Mùa Lễ Tết
Dưới đây là những mối đe dọa an ninh mạng phổ biến nhất thường tăng đột biến trong giai đoạn lễ hội cuối năm:
Lừa Đảo Phishing Mùa Lễ Hội
Các email giả mạo khuyến mãi hấp dẫn, thông báo về “quà tặng đặc biệt” hoặc “ưu đãi độc quyền” nhái theo các thương hiệu nổi tiếng thường xuất hiện dày đặc trong mùa lễ. Những email này chứa đầy các đường link dẫn đến các trang web giả mạo, được thiết kế để thu thập thông tin cá nhân (PII) của bạn.
Email lừa đảo giả mạo khuyến mãi nước hoa miễn phí
Kẻ tấn công cũng có thể gửi email xác nhận đơn hàng mà bạn không hề đặt, sau đó yêu cầu bạn nhấp vào một liên kết để xem chi tiết đơn hàng. Hãy cảnh giác với những email hóa đơn cuối năm có tệp đính kèm với phần mở rộng tệp bất thường. Mục đích của chúng là lừa bạn tải xuống tệp độc hại hoặc chuyển tiền vào một tài khoản ngân hàng giả mạo.
Typosquatting (Chiếm Đoạt Tên Miền Gõ Sai)
Còn được gọi là URL hijacking, đây là hình thức tội phạm mạng đăng ký một tên miền có lỗi chính tả hoặc gần giống với tên miền của một doanh nghiệp hợp pháp đã có tên tuổi. Kiểu tấn công này đặc biệt hiệu quả trong mùa lễ hội khi mọi người thường mất tập trung và vội vã mua sắm, dẫn đến việc họ có thể gõ sai URL hoặc không kiểm tra kỹ địa chỉ trang web mình truy cập. Các trang web giả mạo này sẽ đánh cắp thông tin thanh toán và các thông tin cá nhân quan trọng khác của bạn.
Lừa Đảo Smishing Qua Tin Nhắn (SMS)
Một tin nhắn văn bản về việc cập nhật tình trạng giao hàng hoặc thông báo “có vấn đề với đơn hàng của bạn” có thể khiến bạn vội vàng mở ngay lập tức nếu bạn vừa đặt hàng trực tuyến. Tuy nhiên, đây có thể là chiêu trò của kẻ lừa đảo muốn đánh cắp thông tin của bạn. Các cơ quan chức năng đang cảnh báo về những tin nhắn lừa đảo yêu cầu khách hàng “cập nhật tùy chọn giao hàng” hoặc “lên lịch giao lại gói hàng” vì địa chỉ sai.
Tin nhắn lừa đảo giả mạo dịch vụ bưu chính USPS về cập nhật giao hàng
Tấn Công DDoS và Mã Độc Tống Tiền (Ransomware) Mùa Lễ Tết
Tấn công từ chối dịch vụ phân tán (DDoS) cũng rất phổ biến vào thời điểm cuối năm. Lượng truy cập cao vốn đã gây căng thẳng cho hệ thống mạng, và kẻ tấn công sẽ lợi dụng điều này bằng cách làm ngập máy chủ với lượng truy cập web lớn hơn nữa, khiến dịch vụ không thể truy cập được đối với khách hàng.
Một số cuộc tấn công DDoS có thể do đối thủ cạnh tranh thực hiện nhằm mục đích làm gián đoạn hoạt động của đối thủ và thu hút thêm khách hàng về phía mình. Những trường hợp khác là do tội phạm mạng cài đặt mã độc tống tiền (ransomware) vào máy chủ, về cơ bản là chiếm quyền kiểm soát hoạt động kinh doanh để buộc doanh nghiệp phải trả tiền chuộc. Điều này có thể gây thiệt hại hàng triệu USD cho doanh nghiệp và làm tổn hại nghiêm trọng đến lòng tin của khách hàng. Đáng tiếc, khi một doanh nghiệp bị tấn công bằng ransomware, người dùng cá nhân thường khó có thể làm gì được.
Các Biện Pháp Bảo Vệ Bản Thân Khỏi Lừa Đảo Mạng
Điều đầu tiên bạn cần làm là chậm lại và chú ý. Tội phạm sẽ cố gắng đánh lạc hướng bạn vì chúng biết bạn đang bận rộn với nhiều công việc trong thời gian này của năm. Hãy kiểm tra kỹ trước khi bạn mở email, nhấp vào liên kết hoặc truy cập các trang web. Việc rê chuột qua các liên kết trong email sẽ giúp bạn nhìn thấy URL ở góc dưới bên trái của trình duyệt trước khi nhấp. Nếu đường link không đáng tin cậy, đừng nhấp vào. Tiếp theo, hãy kiểm tra các ký tự trong URL đó. Một tên công ty bị sai chính tả hoặc một ký tự lạ được thêm vào có thể là dấu hiệu cho thấy đây không phải trang web hợp pháp mà bạn muốn giao dịch. Hãy kiểm tra cả địa chỉ email của người gửi nữa.
Trước khi đặt hàng từ một doanh nghiệp trực tuyến, hãy đọc các đánh giá và kiểm tra các cuộc thảo luận trên diễn đàn, vì nhiều nạn nhân thường đăng bài về trải nghiệm của họ để cảnh báo người khác. Đảm bảo trang web an toàn và hợp pháp trước khi cung cấp thông tin thanh toán của bạn. Hơn nữa, việc nhận được các thông báo cập nhật trạng thái đơn hàng mà không liên kết với một đơn hàng cụ thể hoặc mã số đơn hàng nào đó thường là một tin nhắn smishing tổng quát được gửi đến nhiều người.
Cuối cùng, một lời kêu gọi hành động khẩn cấp hoặc ngôn ngữ đe dọa trong email hoặc tin nhắn văn bản thúc giục bạn nhấp hoặc gọi một số điện thoại ngay lập tức thường được thiết kế để tạo cảm giác cấp bách, khiến bạn hành động trước khi kịp suy nghĩ. Hãy kiểm tra lại bằng cách gọi trực tiếp cho công ty đó để xác minh thông tin.
Thuthuathot.com luôn khuyến nghị độc giả nâng cao cảnh giác và trang bị kiến thức bảo mật để bảo vệ bản thân trên môi trường mạng. Hãy luôn giữ cho mình tâm lý cẩn trọng và cập nhật các thông tin về an ninh mạng mới nhất để đảm bảo mùa lễ hội của bạn luôn an toàn và trọn vẹn.
