Trong thế giới kỹ thuật số ngày nay, việc tạo ra một mật khẩu mạnh mẽ là bài học vỡ lòng về bảo mật mà chúng ta thường được nghe. Chúng ta luôn được khuyên rằng việc kết hợp các chữ cái viết hoa, số và ký tự đặc biệt có thể giúp bảo vệ tài khoản của mình an toàn. Lời khuyên này tuy đúng, nhưng điều quan trọng cần nhận ra là ngay cả những mật khẩu mạnh nhất cũng không phải là bất khả xâm phạm. An toàn mật khẩu là một cuộc chiến không ngừng nghỉ, nơi những kẻ tấn công luôn tìm cách khai thác những lỗ hổng dù là nhỏ nhất.
Thế Nào Là Một Mật Khẩu “Mạnh”?
Ví dụ minh họa sự khác biệt giữa mật khẩu yếu và mật khẩu mạnh
Một mật khẩu mạnh thường bao gồm sự kết hợp đa dạng giữa chữ cái, số, ký hiệu và cả chữ hoa lẫn chữ thường. Mục tiêu là tạo ra một chuỗi ký tự khó đoán hoặc khó bị phá vỡ bằng phương pháp vét cạn (brute force), tức là thử ngẫu nhiên tất cả các kết hợp có thể. Thông thường, mật khẩu dài hơn (từ 12 ký tự trở lên) được coi là mạnh hơn vì chúng làm tăng theo cấp số nhân số lượng kết hợp mà kẻ tấn công phải thử. Tuy nhiên, chúng tôi khuyên bạn nên đặt mục tiêu khoảng 16 ký tự, điều này sẽ tăng đáng kể mức độ khó khăn cho bất kỳ ai cố gắng đoán mật khẩu của bạn.
Việc sử dụng trình quản lý mật khẩu là cách tốt nhất để tạo ra những mật khẩu mạnh, duy nhất mà bạn không cần phải ghi nhớ. Chúng tôi khuyến nghị sử dụng NordPass, Dashlane, và Proton Pass, trong khi Bitwarden cũng là một lựa chọn tuyệt vời. Với các trình quản lý mật khẩu này, bạn chỉ cần ghi nhớ một mật khẩu cực kỳ mạnh để bảo vệ kho mật khẩu của mình, điều này chắc chắn giúp cuộc sống dễ dàng hơn rất nhiều khi tạo ra các mật khẩu phức tạp.
6 Kiểu Tấn Công Mà Ngay Cả Mật Khẩu Mạnh Cũng Không Chống Lại Được
Dù mật khẩu của bạn có phức tạp đến đâu, nó vẫn dễ bị tổn thương nếu kẻ tấn công sử dụng các phương pháp nhắm vào những điểm yếu ngoài phương pháp vét cạn thông thường.
Tấn Công Lừa Đảo (Phishing)
Lừa đảo là khi kẻ tấn công lừa bạn tự nguyện cung cấp mật khẩu của mình. Thông thường, điều này liên quan đến các email hoặc trang web giả mạo trông giống hệt như những trang hợp pháp. Ngay cả khi mật khẩu của bạn là “T8$9gH@!” và cực kỳ phức tạp, việc bạn nhập nó vào một trang đăng nhập giả mạo đồng nghĩa với việc kẻ tấn công ngay lập tức có được quyền truy cập.
Thật không may, các cuộc tấn công lừa đảo rất đa dạng, vì vậy bạn thực sự phải luôn cảnh giác và tỉnh táo khi trực tuyến hoặc mở tài khoản email của mình.
Keylogger (Phần Mềm Ghi Lại Thao Tác Bàn Phím)
Keylogger lặng lẽ ghi lại mọi thứ bạn gõ trên thiết bị của mình. Những công cụ độc hại này có thể là phần mềm được cài đặt thông qua mã độc hoặc các thiết bị phần cứng ẩn. Nếu thiết bị của bạn bị nhiễm, một keylogger sẽ thu giữ mật khẩu mạnh của bạn ngay khi bạn gõ, qua đó bỏ qua sự phức tạp của nó.
May mắn thay, có một vài cách để kiểm tra xem keylogger có được cài đặt trên thiết bị của bạn hay không. Tuy nhiên, chúng không hoàn toàn tuyệt đối. Mã độc tiên tiến sẽ hoạt động cực kỳ khó khăn để ẩn mình, vì vậy bạn có thể cần thử nhiều phương pháp khác nhau.
Tấn Công Nhồi Nhét Thông Tin Đăng Nhập (Credential Stuffing)
Giao diện website chính thức của KeePass Password Safe
Tấn công nhồi nhét thông tin đăng nhập sử dụng các mật khẩu đã bị rò rỉ từ các vụ vi phạm dữ liệu trước đây. Nếu bạn tái sử dụng một mật khẩu (dù là mật khẩu mạnh) trên nhiều tài khoản, kẻ tấn công có thể thử các mật khẩu bị lộ đó trên nhiều nền tảng khác nhau, qua đó giành quyền truy cập ngay cả khi không cần đoán.
Việc này đòi hỏi một số công sức từ phía kẻ tấn công, không đơn giản như việc ngồi trước màn hình đăng nhập với một danh sách mật khẩu và thử từng cái một. Tuy nhiên, nó nêu bật vấn đề của việc tái sử dụng mật khẩu trên nhiều tài khoản: khi một tài khoản bị xâm phạm, tất cả có thể bị ảnh hưởng.
Kỹ Thuật Thao Túng Tâm Lý (Social Engineering)
Những kẻ tấn công khai thác kỹ thuật thao túng tâm lý tập trung vào việc lừa gạt con người thay vì tấn công hệ thống. Ví dụ, ai đó giả vờ là nhân viên hỗ trợ kỹ thuật có thể gọi điện và thuyết phục bạn cung cấp mật khẩu. Vì việc này dựa vào sự lừa dối, độ phức tạp của mật khẩu của bạn không còn quan trọng.
Các cuộc tấn công thao túng tâm lý có liên quan đến lừa đảo, ở chỗ bạn có thể không nhận ra mình đang tự nguyện cung cấp mật khẩu cho đến khi quá muộn. Có một vài cách để bảo vệ chống lại các cuộc tấn công thao túng tâm lý, nhưng biện pháp bảo vệ chính vẫn là sự cảnh giác.
Mã Độc và Virus Đánh Cắp Thông Tin (Malware and Infostealing Viruses)
Mã độc, như Trojan và phần mềm đánh cắp thông tin (infostealers), đặc biệt nhắm mục tiêu vào các mật khẩu được lưu trữ hoặc mật khẩu được nhập vào trình duyệt và ứng dụng. Ngay cả mật khẩu đã được mã hóa đôi khi cũng có thể bị xâm phạm nếu hệ thống của bạn bị nhiễm. Nếu bạn vô tình cài đặt mã độc vào hệ thống, bạn đang tự mở ra một thế giới đầy rắc rối.
Sự khác biệt lớn nhất giữa mã độc “cũ” và các biến thể mới hơn là khả năng ẩn mình. Mã độc hiện đại được thiết kế để ẩn náu, âm thầm thu thập dữ liệu của bạn để sử dụng vào mục đích khác, chẳng hạn như thông tin đăng nhập ngân hàng, mật khẩu mạng xã hội, v.v. Đó là lý do tại sao phần mềm đánh cắp thông tin đã trở thành một trong những vấn đề lớn nhất đối mặt với internet hiện đại, vì nó không chỉ đánh cắp dữ liệu của bạn mà còn chuẩn bị cho bạn các cuộc tấn công lừa đảo, lừa đảo trực tuyến và thậm chí là các cuộc tấn công mã độc tống tiền (ransomware) trong tương lai.
Tấn Công Nhìn Trộm (Shoulder Surfing) và Qua Camera
Đáng ngạc nhiên là đơn giản nhưng hiệu quả, kẻ tấn công có thể trực tiếp nhìn bạn gõ mật khẩu hoặc thông qua camera ẩn. Bất kể mật khẩu của bạn phức tạp đến mức nào, việc quan sát trực tiếp có thể đánh bại sức mạnh của nó ngay lập tức. Một mật khẩu phức tạp khó nhớ hoặc ghi chú nhanh chóng, nhưng những kỹ thuật này vẫn được sử dụng rất nhiều, đặc biệt là xung quanh các máy ATM và những nơi tương tự.
Bảo Vệ Bản Thân Vượt Xa Mật Khẩu Mạnh
Tạo mật khẩu mạnh là quan trọng, nhưng chúng chỉ là một lớp phòng thủ. Dưới đây là cách bạn có thể tăng cường bảo vệ mình hơn nữa:
- Bật Xác Thực Đa Yếu Tố (MFA): MFA thêm một lớp bảo mật bổ sung bằng cách yêu cầu một phương pháp xác minh khác ngoài mật khẩu của bạn, chẳng hạn như mã gửi đến điện thoại, địa chỉ email hoặc ứng dụng xác thực.
- Sử Dụng Trình Quản Lý Mật Khẩu: Trình quản lý mật khẩu lưu trữ và tự động điền mật khẩu của bạn một cách an toàn, giảm thiểu nguy cơ bị lộ cho các trang lừa đảo và keylogger.
- Luôn Cảnh Giác Với Lừa Đảo: Học cách nhận biết email và tin nhắn đáng ngờ. Khi nghi ngờ, đừng nhấp vào liên kết—hãy gõ địa chỉ trang web thủ công.
- Thường Xuyên Cập Nhật Phần Mềm: Giữ cho thiết bị và ứng dụng luôn được cập nhật để giảm thiểu các lỗ hổng mà mã độc có thể khai thác.
- Bảo Mật Kết Nối Của Bạn: Sử dụng VPN trên Wi-Fi công cộng và đảm bảo các trang web sử dụng HTTPS.
- Không Bao Giờ Tái Sử Dụng Mật Khẩu: Sử dụng mật khẩu duy nhất cho mỗi tài khoản để ngăn chặn tấn công nhồi nhét thông tin đăng nhập. Nếu một mật khẩu bị rò rỉ, nó sẽ không làm ảnh hưởng đến các tài khoản khác của bạn.
Có một mật khẩu mạnh là điều cần thiết, nhưng đó không phải là giải pháp toàn diện. Bằng cách hiểu rõ những mối đe dọa mà mật khẩu của bạn phải đối mặt, bạn có thể thực hiện các bước để bảo vệ chính mình. Hãy kết hợp mật khẩu mạnh với các thực hành an ninh mạng tốt, và bạn sẽ giảm đáng kể nguy cơ trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công này.
