Không chỉ là nơi cắm dây Ethernet, mặt sau của router hiện đại thường được trang bị một cổng USB đa năng. Tính năng tưởng chừng nhỏ bé này lại có thể biến thiết bị mạng quen thuộc của bạn thành một trung tâm sao lưu và chia sẻ dữ liệu mạnh mẽ ngay tại nhà. Đây là một giải pháp hữu ích, tận dụng tối đa phần cứng sẵn có để tạo nên một hệ thống lưu trữ mạng (NAS) cơ bản, giúp bạn dễ dàng quản lý và truy cập dữ liệu từ mọi thiết bị trong mạng gia đình.
Biến Router Thành NAS Mini Với Ổ Cứng USB: Khả Năng Diệu Kỳ
Tận dụng cổng USB trên router là một thủ thuật công nghệ đơn giản nhưng mang lại hiệu quả bất ngờ, giúp bạn thiết lập một hệ thống lưu trữ mạng cá nhân mà không cần đầu tư thêm vào các thiết bị NAS chuyên dụng.
Khả năng tương thích và các thiết bị hỗ trợ
Tùy thuộc vào hãng sản xuất và model router, cổng USB của nó có thể hỗ trợ nhiều loại thiết bị lưu trữ USB gắn ngoài, từ USB flash drive dung lượng nhỏ đến các ổ cứng di động lớn. Điều quan trọng là các thiết bị này phải sử dụng các hệ thống tệp phổ biến như FAT32, NTFS, hoặc exFAT để đảm bảo khả năng tương thích tối đa. Mặc dù cổng USB trên router có thể được dùng cho nhiều mục đích khác, nhưng việc kết nối với thiết bị lưu trữ là tính năng phổ biến và được mong đợi nhất.
cổng USB trên router wifi, minh họa vị trí cắm ổ cứng di động
Thiết lập ban đầu: Cắm và truy cập trang quản trị
Quá trình thiết lập vô cùng đơn giản. Bạn chỉ cần cắm ổ USB vào cổng tương ứng trên router. Sau đó, truy cập vào trang quản trị của router thông qua trình duyệt web bằng cách nhập địa chỉ IP cục bộ của router (ví dụ: 192.168.1.1 hoặc 192.168.0.1). Trên trang quản trị, bạn sẽ tìm thấy tùy chọn để kích hoạt tính năng USB, thường nằm trong mục có tên như “USB Application” (Ứng dụng USB), “USB Sharing” (Chia sẻ USB) hoặc tương tự. Thông tin đăng nhập và địa chỉ IP mặc định thường được in trên nhãn dán ở mặt sau router. Để đảm bảo an toàn, bạn nên thay đổi mật khẩu mặc định ngay lập tức.
Truy cập dữ liệu từ mọi thiết bị trong mạng
Sau khi thiết lập thành công, ổ đĩa của bạn sẽ xuất hiện dưới dạng một ổ đĩa mạng trên các hệ điều hành như Windows và macOS. Đối với các thiết bị di động như Android hay iPhone, bạn có thể sử dụng các ứng dụng quản lý tệp tương thích FTP của bên thứ ba (ví dụ: FTPManager trên iPhone hoặc Solid Explorer trên Android) để truy cập file. Một số router còn cho phép bạn cấu hình để truy cập ổ đĩa này qua Internet, biến nó thành một “đám mây cá nhân” thu nhỏ, giúp bạn truy cập dữ liệu mọi lúc mọi nơi.
giao diện cài đặt USB Disk Options trên router ASUS, hiển thị các tùy chọn lưu trữ
Có Nên Sử Dụng Router Làm Thiết Bị Lưu Trữ Mạng (NAS Cơ Bản)?
Việc biến router thành một giải pháp lưu trữ mạng tạm thời có cả ưu và nhược điểm. Để đưa ra quyết định phù hợp, bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng nhu cầu sử dụng và những hạn chế của phương pháp này.
Lợi ích vượt trội: Tiết kiệm chi phí và tiện lợi 24/7
Tùy thuộc vào loại và kích thước tệp bạn muốn chia sẻ trong mạng, việc sử dụng router làm NAS cơ bản có thể giúp bạn tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí. Router thường hoạt động liên tục 24/7, đồng nghĩa với việc ổ đ cứng được kết nối cũng luôn sẵn sàng để truy cập. Giải pháp này không chiếm thêm không gian hay tài nguyên của một máy tính riêng, lý tưởng cho những ai muốn một phương án lưu trữ đơn giản, hiệu quả và có thể truy cập từ mọi thiết bị kết nối vào router. Một số router thậm chí còn hỗ trợ sao lưu tự động hoặc theo lịch trình, giúp bảo vệ dữ liệu của bạn một cách chủ động. Dữ liệu của bạn được giữ “tại chỗ”, không cần trả phí thuê bao cho các dịch vụ lưu trữ đám mây bên ngoài.
các thành phần cần thiết để tạo hệ thống NAS cơ bản sử dụng router: ổ cứng di động và router
Những hạn chế cần biết: Tốc độ, hiệu suất và độ tin cậy
Tuy nhiên, phương pháp này cũng tồn tại một số nhược điểm. Hầu hết các router được trang bị cổng USB 2.0 với tốc độ truyền tải dữ liệu giới hạn (khoảng 20-30 MB/s). Mặc dù một số model cao cấp có cổng USB 3.0 cho tốc độ tốt hơn, nhưng chúng vẫn không thể sánh bằng một hệ thống NAS chuyên dụng hay việc cắm trực tiếp ổ đĩa vào máy tính.
Ngoài ra, việc truyền tải các tệp lớn liên tục qua mạng có thể ảnh hưởng đến hiệu suất của router và làm giảm tốc độ truy cập cho các thiết bị khác. Bộ xử lý (CPU) của router thường được tối ưu cho các tác vụ mạng, còn chức năng lưu trữ USB chỉ là phụ. Bạn cũng có thể gặp vấn đề về độ tin cậy, bởi ổ USB thường tiêu thụ nhiều điện năng hơn khả năng cung cấp của cổng USB trên router khi hoạt động ở cường độ cao, dẫn đến tình trạng ngắt kết nối hoặc thậm chí hỏng dữ liệu trong quá trình truyền.
Vấn đề về hệ thống tệp cũng cần được lưu ý. Không phải router nào cũng hỗ trợ tất cả các định dạng tệp. Mặc dù FAT32, NTFS và exFAT thường được hỗ trợ, nhưng các định dạng chuyên biệt hơn như EXT3 hay EXT4 của Linux có thể không tương thích. Việc định dạng lại ổ đĩa sang một hệ thống tệp được hỗ trợ thường giải quyết được vấn đề này.
Rủi ro bảo mật và giải pháp sao lưu thực sự
Nếu bạn cấu hình để ổ đĩa có thể truy cập qua Internet, bạn sẽ đối mặt với nguy cơ bị hacker xâm nhập mạng. Để bảo vệ dữ liệu, cần sử dụng tường lửa, mật khẩu mạnh, tài khoản chia sẻ riêng biệt và luôn cập nhật firmware cho router. Việc kiểm tra và xác nhận mạng gia đình của bạn an toàn là cực kỳ cần thiết.
Cuối cùng, giải pháp “đám mây cá nhân” tạm thời này không phải là một phương án sao lưu “off-site” (lưu trữ ngoài địa điểm) đúng nghĩa. Nếu bản sao lưu duy nhất của bạn chỉ là ổ USB gắn vào router, một sự cố như hỏa hoạn, lũ lụt hoặc trộm cắp có thể khiến bạn mất cả dữ liệu gốc lẫn bản sao lưu. Một giải pháp sao lưu off-site thực sự cần được đặt ở một vị trí khác, bên ngoài ngôi nhà của bạn.
Tóm lại, cổng USB trên router không thể thay thế một thiết bị NAS chuyên nghiệp, nhưng nó đủ tốt để chia sẻ các tệp nhỏ hơn giữa các thiết bị. Điều này rất hữu ích cho việc sao lưu nhanh chóng và giải quyết phần lớn các vấn đề về lưu trữ cơ bản. Tuy nhiên, bạn cần hiểu rõ những hạn chế đi kèm với phương pháp này.
Hướng Dẫn Chi Tiết Biến Router Thành Giải Pháp Sao Lưu Dữ Liệu Gia Đình
Để thiết lập lưu trữ USB trên router, bạn cần định dạng ổ đĩa lưu trữ của mình với một hệ thống tệp được hỗ trợ. NTFS là lựa chọn được khuyến nghị vì nó tương thích với hầu hết các kích thước ổ đĩa và phần lớn các router. Bạn có thể kiểm tra sách hướng dẫn sử dụng router để biết thêm thông tin chi tiết.
Dưới đây là các bước thực hiện trên một router TP-Link Archer C5 với USB flash drive 8GB định dạng NTFS. Các bước cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào hãng và model router của bạn, nhưng quy trình tổng thể vẫn tương tự:
Chuẩn bị ổ đĩa và cấu hình trên trang quản trị router (Ví dụ TP-Link Archer C5)
- Cắm ổ USB vào cổng USB trên router và mở giao diện quản trị router trong trình duyệt (ví dụ:
192.168.0.1). - Khi giao diện mở ra, nhấp vào tab USB Sharing (Chia sẻ USB).
- Trong phần Device Settings (Cài đặt thiết bị), nhấp vào nút Scan (Quét) để đảm bảo router nhận diện được ổ USB.
- Trong phần Sharing Account (Tài khoản chia sẻ), chọn tùy chọn Use New Account (Sử dụng tài khoản mới). Nhập tên người dùng và mật khẩu cho tài khoản mới, sau đó nhấp Save (Lưu). Nếu bạn là người duy nhất sử dụng hoặc không có ý định truy cập ổ đĩa qua Internet, bạn có thể sử dụng tài khoản mặc định (giống với thông tin đăng nhập router). Tuy nhiên, khuyến nghị tạo một tài khoản riêng để tăng cường bảo mật.
- Trong phần Sharing Settings (Cài đặt chia sẻ), đảm bảo Media Server (Máy chủ đa phương tiện), Network Neighborhood (Mạng cục bộ) và FTP Server (Máy chủ FTP) được bật. Nếu bạn muốn ổ đĩa có thể truy cập qua Internet, hãy bật cả FTP (via internet). Bạn cũng có thể thay đổi tên máy chủ đa phương tiện bằng cách chỉnh sửa trường Network/Media Server Name.
Truy cập ổ đĩa mạng từ máy tính Windows qua FTP
Bây giờ, ổ USB của bạn đã có thể truy cập được qua kết nối Wi-Fi hoặc Ethernet của router. Có nhiều cách để truy cập ổ đĩa này, nhưng FTP thường là phương pháp đáng tin cậy nhất. Nếu bạn đang sử dụng Windows, hãy làm theo các bước sau:
- Mở File Explorer và nhấp vào tùy chọn Network (Mạng) ở bảng điều khiển bên trái.
- Bạn sẽ được nhắc bật Network discovery and file sharing (Khám phá mạng và chia sẻ tệp). Nhấp vào lời nhắc để thực hiện.
- Quay lại mục This PC, nhấp chuột phải vào bất kỳ khoảng trống nào và chọn Add a network location (Thêm vị trí mạng).
- Nhấp Next (Tiếp theo) trên trình hướng dẫn Add Network Location.
- Chọn Choose a custom network location (Chọn một vị trí mạng tùy chỉnh). Nhấp Next để tiếp tục.
- Nhập địa chỉ ổ đĩa, bạn sẽ tìm thấy địa chỉ này trong cài đặt chia sẻ trên giao diện quản trị router. Theo mặc định, đây là địa chỉ IP cục bộ của router kèm theo cổng FTP. Nếu bạn chưa thay đổi, theo ví dụ của chúng ta, địa chỉ ổ đĩa sẽ là
ftp://192.168.0.1:21. - Trên màn hình tiếp theo, bỏ chọn tùy chọn Log on anonymously (Đăng nhập ẩn danh) và nhập tên người dùng bạn đã tạo cho tài khoản chia sẻ trên router.
- Nhập tên cho ổ đĩa và nhấp Next. Nhấp Finish trên màn hình tiếp theo.
Bây giờ bạn có thể truy cập ổ đĩa mà không gặp vấn đề gì. Nếu được yêu cầu, hãy nhập mật khẩu của bạn để hoàn tất.
Việc sử dụng cổng USB trên router để biến một ổ đĩa lưu trữ thành nơi có thể truy cập bởi tất cả các thiết bị trong nhà là một cách nhanh chóng và tiện lợi để mô phỏng một NAS, dù là để chia sẻ tệp hay thực hiện sao lưu. Mặc dù có thể không phải là cách nhanh nhất để chia sẻ tệp qua mạng, nhưng nó dễ thiết lập, không yêu cầu chi thêm tiền cho phần cứng, và có thể mang lại hiệu quả tuyệt vời cho các bản sao lưu nhanh chóng.
