Bạn cảm thấy khó chịu vì những khoảnh khắc gián đoạn liên tục khi đang xem bộ phim yêu thích hay trận đấu kịch tính? Tình trạng giật lag, đứng hình (buffering) khi truy cập các nền tảng video trực tuyến là vấn đề phổ biến mà nhiều người dùng Internet tại Việt Nam gặp phải, ngay cả khi đã nâng cấp gói cước Internet. Điều này không chỉ gây ức chế mà còn làm giảm trải nghiệm giải trí đáng kể. Sau khi tự mình thử nghiệm và điều chỉnh các cài đặt trên router Wi-Fi, chúng tôi đã khám phá ra 5 thủ thuật đơn giản nhưng hiệu quả đáng kinh ngạc, giúp loại bỏ gần như hoàn toàn tình trạng buffering, mang đến trải nghiệm xem phim, video mượt mà, không gián đoạn.
1. Tắt Chế Độ Tiết Kiệm Năng Lượng WMM Power Save (WMM APSD)
WMM (Wi-Fi Multimedia) là một tính năng QoS (Chất lượng Dịch vụ) được tích hợp trong hầu hết các router hiện đại. Chức năng chính của WMM là ưu tiên các loại lưu lượng mạng nhất định, như cuộc gọi thoại (VoIP), video streaming và các dịch vụ nền, để đảm bảo chúng có đủ băng thông và độ trễ thấp nhất. Mặc dù WMM tự nó có thể hữu ích cho việc tối ưu mạng, nhưng thành phần tiết kiệm năng lượng của nó, thường được gọi là WMM Power Save hoặc Automatic Power Save Delivery (APSD), đôi khi lại là nguyên nhân gây ra sự cố.
Chế độ WMM Power Save được thiết kế để giảm mức tiêu thụ điện năng trên các thiết bị không dây bằng cách cho phép chúng chuyển sang chế độ ngủ khi không chủ động gửi hoặc nhận dữ liệu. Router sẽ tạm thời lưu trữ dữ liệu đến cho đến khi thiết bị của bạn “thức dậy” để nhận chúng. Nghe có vẻ hợp lý, nhưng đối với các tác vụ yêu cầu độ liên tục cao như truyền phát video trực tuyến, tính năng này có thể gây ra kết nối không ổn định, dẫn đến tình trạng giật lag và buffering.
Kinh nghiệm thực tế cho thấy, đôi khi thiết bị stream của tôi vẫn dừng giữa chừng mặc dù tín hiệu Wi-Fi rất mạnh. Sau khi thử nghiệm một số cài đặt, việc tắt chế độ WMM Power Save đã giúp Wi-Fi phản hồi đáng tin cậy hơn đối với các thiết bị streaming, giảm đáng kể độ trễ và tình trạng buffering. Bạn có thể tìm thấy cài đặt WMM bằng cách truy cập menu router, thường nằm trong mục WLAN > 5GHz Basic Network Settings hoặc tương tự. Giao diện router của bạn có thể khác, nhưng cài đặt này thường nằm trong phần cài đặt Wi-Fi.
2. Thay Đổi Máy Chủ DNS Mặc Định
Khi bạn gõ một địa chỉ website vào trình duyệt, router của bạn sẽ sử dụng các máy chủ DNS (Domain Name System) để dịch tên miền đó thành địa chỉ IP thực tế mà trình duyệt cần để tải trang. Hiểu một cách đơn giản, DNS hoạt động như cuốn “danh bạ điện thoại” của Internet. Nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) của bạn thường tự động gán các máy chủ DNS mặc định cho router, nhưng đôi khi chúng không phải là lựa chọn nhanh nhất hoặc đáng tin cậy nhất.
Việc thay đổi máy chủ DNS có thể giúp tăng tốc kết nối Internet của bạn bằng cách giảm thời gian cần thiết để tra cứu địa chỉ của các dịch vụ streaming yêu thích. Mức độ cải thiện mà bạn nhận thấy phụ thuộc vào tốc độ và vị trí địa lý của máy chủ DNS bạn chọn so với máy chủ DNS hiện tại của ISP. Đôi khi sự khác biệt không đáng kể, nhưng trong nhiều trường hợp, đặc biệt nếu DNS của ISP bạn chậm hoặc định tuyến kém hiệu quả, thì hiệu quả có thể rất rõ rệt.
Tôi đã điều chỉnh DNS mặc định trên router chính của mình bằng cách vào Advanced > Network > DNS. Sau đó, tôi thay đổi DNS mặc định thành DNS của Cloudflare là 1.1.1.1. Ngoài Cloudflare, có nhiều địa chỉ DNS công cộng khác mà bạn có thể thử như Google Public DNS (8.8.8.8) và Quad9 (9.9.9.9).
Nếu bạn không chắc chắn DNS nào sẽ hoạt động tốt nhất trong khu vực của mình, hãy thử sử dụng công cụ DNS Speed Test Benchmark để kiểm tra và xem máy chủ nào mang lại hiệu suất tốt nhất. Một số nhà cung cấp DNS cũng cung cấp các tính năng bổ sung như kiểm soát của phụ huynh hoặc chặn phần mềm độc hại, có thể hữu ích tùy theo nhu cầu của bạn.
Thiết lập DNS Cloudflare trên giao diện cài đặt router
3. Điều Chỉnh Độ Rộng Kênh Wi-Fi (Channel Width)
Các băng tần Wi-Fi hoạt động trên các độ rộng kênh khác nhau. Nhìn chung, các kênh rộng hơn có thể truyền tải nhiều dữ liệu hơn nhưng cũng dễ bị nhiễu hơn từ các mạng Wi-Fi lân cận. Ngược lại, các kênh hẹp hơn cung cấp tốc độ truyền tải chậm hơn nhưng có xu hướng ổn định và ít bị nhiễu hơn.
Đối với những người sống ở khu vực nông thôn hoặc ít nhà cửa, nơi có ít mạng Wi-Fi xung quanh, việc sử dụng độ rộng kênh 80MHz hoặc thậm chí 160MHz sẽ cung cấp hiệu suất cao nhất trên băng tần 5GHz. Tuy nhiên, nếu bạn ở trong một khu dân cư đông đúc, gần nhiều điểm truy cập Wi-Fi khác, bạn nên chọn độ rộng kênh hẹp hơn như 40MHz trên cả hai băng tần 2.4GHz và 5GHz. Điều này sẽ giúp giảm thiểu nhiễu sóng và cải thiện sự ổn định của kết nối, dù tốc độ tối đa có thể không bằng.
Router Wi-Fi của tôi đã sử dụng cài đặt tự động 20/40/80MHz. Tôi muốn đảm bảo các thiết bị streaming của mình luôn sử dụng độ rộng kênh lớn nhất có thể. May mắn thay, tôi ở khu vực nông thôn, vì vậy việc đặt băng tần 5GHz chỉ sử dụng độ rộng kênh 80MHz nhanh hơn đã chứng minh được sự ổn định. Vì cài đặt mặc định của tôi đã ở chế độ tự động, sự khác biệt khá tinh tế, nhưng ít nhất tôi biết rằng các thiết bị streaming của mình luôn nhận được kết nối Wi-Fi nhanh nhất mà router có thể cung cấp.
4. Cấu Hình Cài Đặt Định Hình Lưu Lượng (Traffic Shaping/QoS)
Với tính năng định hình lưu lượng (thường được gọi là QoS – Quality of Service), bạn có thể cài đặt router để ưu tiên một số loại lưu lượng Internet nhất định so với các loại khác. Điều này đảm bảo rằng luồng video streaming của bạn được ưu tiên cao hơn các hoạt động ít nhạy cảm về thời gian hơn như tải xuống (download) hoặc cập nhật nền. Nếu không có định hình lưu lượng hợp lý, một bản tải xuống lớn hoặc sao lưu có thể dễ dàng chiếm hết băng thông kết nối của bạn và gây ra tình trạng buffering cho video streaming.
QoS hoạt động bằng cách tạo ra các giới hạn băng thông cho các gói dữ liệu ít quan trọng hơn và ưu tiên dữ liệu nhạy cảm về thời gian như truyền phát video. Điều này đảm bảo các dịch vụ streaming của bạn nhận được một phần băng thông nhất quán, ngay cả trong thời gian cao điểm sử dụng mạng.
Hầu hết các router đều cung cấp một mức độ chức năng QoS nhất định để giúp kiểm soát và ưu tiên lưu lượng mạng cho các thiết bị của bạn. Tuy nhiên, nếu router của bạn thiếu các tùy chọn QoS mạnh mẽ, bạn thường có thể kiểm soát tốt hơn bằng cách cài đặt firmware tùy chỉnh (như OpenWRT) hoặc mua một router bên thứ ba có hỗ trợ các tính năng QoS nâng cao. Cá nhân tôi đã phải cài đặt OpenWRT cho router cũ của mình để sử dụng nó như một cầu nối không dây, điều này đã cung cấp cho tôi các chức năng QoS nâng cao.
Cài đặt QoS trên router để ưu tiên luồng dữ liệu xem phim
5. Đặt Giới Hạn Tốc Độ Cho Từng Thiết Bị
Nếu bạn muốn kiểm soát lưu lượng mạng một cách chặt chẽ hơn, bạn có thể đặt địa chỉ IP tĩnh cho các thiết bị của mình và thủ công đặt giới hạn tốc độ. Bằng cách đặt giới hạn tốc độ cụ thể cho các thiết bị tiêu tốn nhiều băng thông, bạn có thể đảm bảo luôn có đủ băng thông còn lại cho các tác vụ streaming.
Trên mạng của tôi, tôi phát hiện ra rằng một số thiết bị nhất định, chẳng hạn như điện thoại thông minh và máy tính bảng có tính năng sao lưu đám mây tự động, thỉnh thoảng sẽ tiêu thụ một lượng lớn băng thông ở chế độ nền. Bằng cách đặt giới hạn tốc độ hợp lý cho các thiết bị này, tôi đã có thể duy trì một lượng băng thông dự trữ cho streaming mà không ảnh hưởng đến việc duyệt web thông thường.
Cách tiếp cận hiệu quả nhất là xác định thiết bị nào đang gây ra vấn đề (hầu hết các router đều hiển thị mức sử dụng băng thông theo thiết bị) và sau đó áp dụng giới hạn một cách chiến lược, thay vì điều tiết tốc độ của mọi thứ.
Sau khi áp dụng cả 5 cài đặt router này, trải nghiệm streaming của tôi đã trở nên đáng tin cậy hơn đáng kể. Nếu bạn đang cảm thấy khó chịu vì những vòng tròn buffering khó chịu làm gián đoạn các chương trình yêu thích của mình, tôi thực sự khuyên bạn nên thử nghiệm từng cài đặt này một. Tùy thuộc vào cách router của bạn hiện đang được cấu hình, một hoặc hai trong số những thay đổi này có thể cải thiện đáng kể tình trạng streaming của bạn.
