Trong kỷ nguyên số hóa, nhu cầu bảo vệ quyền riêng tư và an toàn trực tuyến ngày càng trở nên cấp thiết. VPN (Mạng riêng ảo) được xem là một giải pháp hiệu quả giúp ẩn địa chỉ IP, mã hóa lưu lượng truy cập và bảo vệ dữ liệu cá nhân. Tuy nhiên, không phải tất cả các dịch vụ VPN đều đáng tin cậy. Tôi đã thử nghiệm nhiều loại VPN, từ miễn phí đến trả phí, và nhận thấy rằng dù tất cả đều hứa hẹn quyền riêng tư, nhưng không phải dịch vụ nào cũng thực sự làm được điều đó. Qua thời gian, tôi đã học được cách nhanh chóng phát hiện các dấu hiệu cảnh báo (red flag) của một VPN kém chất lượng. Nếu một VPN cho thấy bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, tôi sẽ tránh xa ngay lập tức trước khi cài đặt.
1. Chính sách ghi nhật ký không rõ ràng
Chính sách không ghi nhật ký (no-log policy) là một trong những điểm bán hàng lớn nhất của các dịch vụ VPN hàng đầu. Nếu một VPN có chính sách ghi nhật ký không rõ ràng hoặc mơ hồ, đó là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng. VPN ra đời để bảo vệ quyền riêng tư của bạn bằng cách che giấu địa chỉ IP và mã hóa lưu lượng internet. Nếu họ ghi lại hoạt động của bạn, điều đó sẽ làm mất đi mục đích ban đầu, bởi vì bạn chỉ đơn giản là chuyển dữ liệu của mình từ nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) sang công ty VPN. Hơn nữa, nếu nhà cung cấp VPN lưu trữ nhật ký, những hồ sơ đó có thể bị giao nộp nếu các cơ quan chức năng yêu cầu. Hoặc, hoạt động của bạn có thể bị bán cho bên thứ ba hay bị lộ trong một vụ vi phạm dữ liệu.
Khi xem xét chính sách ghi nhật ký, tôi không chỉ lướt qua trang chủ của công ty và tin vào những tuyên bố “không ghi nhật ký” của họ. Một số VPN có thể tuyên bố rằng họ không ghi nhật ký dữ liệu, nhưng chính sách bảo mật của họ lại kể một câu chuyện khác. Dịch vụ có thể tuyên bố không ghi nhật ký hoạt động duyệt web của bạn, nhưng sau đó lại thừa nhận thu thập các siêu dữ liệu kết nối khác có thể được sử dụng để nhận dạng bạn, chẳng hạn như dấu thời gian kết nối, định danh thiết bị, thời lượng phiên và địa chỉ IP của bạn, thường được ghi chú bằng các dòng chữ nhỏ. Nếu một VPN thu thập bất kỳ dữ liệu nào, nó phải minh bạch về những gì được thu thập, tại sao và cách thức xử lý.
2. Đặt trụ sở tại quốc gia thân thiện với giám sát
Nơi đặt trụ sở của VPN quan trọng hơn bạn nghĩ. Một VPN có thể tuyên bố cung cấp chính sách không ghi nhật ký, nhưng điều này có thể dễ dàng bị xâm phạm nếu nó đặt trụ sở tại một quốc gia có luật giám sát xâm phạm hoặc yêu cầu lưu giữ dữ liệu nghiêm ngặt. Điều quan trọng là liệu thẩm quyền pháp lý của VPN có thân thiện với quyền riêng tư hay không.
Các quốc gia tai tiếng mà tôi hoàn toàn tránh là những quốc gia thuộc liên minh giám sát Five Eyes, Nine Eyes và Fourteen Eyes, bao gồm Vương quốc Anh, Hoa Kỳ, Canada, Úc, New Zealand và Bỉ. Các quốc gia trong những liên minh này có thỏa thuận để gián điệp công dân của họ, chia sẻ thông tin tình báo và có khung pháp lý cho phép buộc các công ty phải giao nộp dữ liệu người dùng.
Một số quốc gia trong liên minh cũng có các lệnh cấm tiết lộ thông tin (gag orders), có thể buộc bất kỳ công ty nào bắt đầu ghi nhật ký hoạt động mà không cần thông báo cho người dùng. Do đó, một VPN tuyên bố “không ghi nhật ký” có thể vẫn giữ tuyên bố quyền riêng tư của mình cho mục đích tiếp thị, nhưng trên thực tế lại đang làm điều ngược lại, vì vi phạm các lệnh cấm này là một hành vi phạm tội hình sự.
Một VPN có thể có văn phòng ở nhiều quốc gia, bao gồm cả những quốc gia trong liên minh Five, Nine hoặc 14 Eyes, điều này không sao cả vì điều quan trọng nhất là thẩm quyền pháp lý của nó. Thẩm quyền pháp lý là yếu tố xác định nơi công ty được đăng ký và quản lý chính thức. Đây là lý do tại sao các ứng dụng tập trung vào quyền riêng tư tốt nhất thường đặt trụ sở tại những nơi có luật bảo mật mạnh mẽ, chẳng hạn như Panama, Thụy Sĩ và Quần đảo Virgin thuộc Anh (không liên quan đến Vương quốc Anh). Nếu một VPN không tiết lộ vị trí của mình, bạn không nên tin tưởng giao phó dữ liệu của mình cho nó.
3. Thiếu minh bạch về chủ sở hữu
Khi bạn sử dụng một VPN, về cơ bản bạn đang giao lưu lượng internet của mình cho một bên thứ ba, và do đó, bạn xứng đáng được biết ai đứng đằng sau công ty đó. Nếu một nhà cung cấp không công khai về ai sở hữu hoặc vận hành nó, đó là một dấu hiệu cảnh báo lớn.
Việc tôi có tin tưởng một nhà cung cấp nhất định sẽ xử lý dữ liệu của mình tốt hay không còn phụ thuộc vào việc ai là người đứng sau bức màn. Lòng tin đòi hỏi sự minh bạch và trách nhiệm giải trình, vì vậy nếu một công ty ẩn mình đằng sau sự ẩn danh, nó không xứng đáng được truy cập vào hoạt động internet riêng tư của tôi.
Một VPN nên công khai về cơ cấu sở hữu của mình, và thông tin này phải rõ ràng trên trang web của công ty. Trang web cũng nên bao gồm các thông tin quan trọng, bao gồm đội ngũ sáng lập hoặc cá nhân, và người hoặc những người thực sự đứng sau VPN. Một số nhà cung cấp là một phần của các công ty lớn hơn có thể có lợi ích xung đột, chẳng hạn như các công ty công nghệ quảng cáo (adtech), điều này có thể ảnh hưởng đến chính sách xử lý dữ liệu của nhà cung cấp.
4. Không có tính năng Ngắt kết nối khẩn cấp (Kill Switch)
VPN Kill Switch CyberGhost giúp bảo vệ dữ liệu khi kết nối bị ngắt
Tính năng Ngắt kết nối khẩn cấp (Kill Switch) là một công cụ giúp ngắt kết nối thiết bị của bạn khỏi internet bất cứ khi nào kết nối VPN bị ngắt đột ngột. Nó ngăn chặn lưu lượng internet của bạn bị gửi hoặc nhận bên ngoài đường hầm bảo mật của VPN cho đến khi kết nối VPN được khôi phục.
Điều này đảm bảo rằng trong trường hợp kết nối bị ngắt, khi bạn đang gửi hoặc nhận thông tin riêng tư, nó sẽ không bị lộ ra cho ISP của bạn hoặc thậm chí là các đối tượng xấu đang theo dõi lưu lượng của bạn. Nhiều yếu tố có thể gây ra việc ngắt kết nối của bạn, bao gồm sự cố internet, vấn đề máy chủ VPN hoặc thậm chí là sự cố ứng dụng.
Ngoài ra, còn có một khoảng thời gian ngắn có thể khiến dữ liệu của bạn dễ bị tổn thương khi chuyển đổi máy chủ hoặc vị trí máy chủ, bởi vì VPN phải ngắt kết nối khỏi máy chủ cũ trước khi kết nối với máy chủ mới. Có một tính năng Kill Switch đảm bảo rằng hoạt động và dữ liệu của bạn luôn an toàn, ngay cả khi thiết bị của bạn bất ngờ ngắt kết nối khỏi máy chủ VPN. Đây là một tính năng bắt buộc phải có, và điều quan trọng hơn nữa là dịch vụ nên bao gồm Kill Switch trên tất cả các nền tảng mà nó hỗ trợ. Điểm cộng nếu nó được bật theo mặc định.
5. Thiếu bảo vệ chống rò rỉ (Leak Protection)
Bên cạnh Kill Switch, bảo vệ chống rò rỉ (Leak Protection) là một tính năng quan trọng khác cần chú ý khi đánh giá một VPN. Chỉ cần nhấn kết nối với VPN không ngay lập tức đảm bảo hoạt động của bạn là riêng tư và an toàn.
Rò rỉ là một điều khác cần chú ý vì ngay cả với một kết nối an toàn, địa chỉ IP thực của bạn, các yêu cầu DNS hoặc lưu lượng IPv6 vẫn có thể rò rỉ ra bên ngoài đường hầm VPN. Nếu một VPN không có bảo vệ chống rò rỉ, nó giống như việc khóa cửa nhưng lại để ngỏ các cửa sổ. Đừng nhầm lẫn giữa bảo vệ chống rò rỉ và Kill Switch: Kill Switch ngăn chặn rò rỉ khi bị ngắt kết nối, trong khi bảo vệ chống rò rỉ thực hiện điều đó khi đang kết nối.
Một trong những loại rò rỉ phổ biến nhất là rò rỉ DNS (DNS leak), nơi thiết bị của bạn trực tiếp chuyển tiếp các yêu cầu đến máy chủ DNS của ISP thay vì máy chủ DNS của VPN. Do đó, rò rỉ DNS có thể phá hủy tính ẩn danh, tương tự như các loại rò rỉ khác, chẳng hạn như WebRTC (Web Real-Time Communication) và IPv6. Nếu một VPN thiếu bảo vệ chống rò rỉ hoặc mơ hồ về nó, đừng mạo hiểm. Một trong những cách tôi thường dùng để kiểm tra mã hóa của VPN là kiểm tra rò rỉ DNS.
6. Số lượng máy chủ và vị trí ít ỏi
Chọn vị trí máy chủ VPN trong ứng dụng CyberGhost 8
Một dấu hiệu cảnh báo khác mà tôi chú ý khi tìm kiếm VPN là số lượng máy chủ và vị trí máy chủ hạn chế. Điều này có vẻ không quan trọng, nhưng nó đóng vai trò then chốt trong hiệu suất dịch vụ và quyền riêng tư của bạn. Ít máy chủ hơn đồng nghĩa với khả năng tắc nghẽn cao hơn khi số lượng người dùng tăng lên, vì sẽ có nhiều người kết nối đến một máy chủ duy nhất.
Điều này dẫn đến tốc độ chậm hơn hoặc kết nối không ổn định, khiến dịch vụ không thể sử dụng được cho các hoạt động yêu cầu độ trễ thấp và băng thông cao như phát trực tuyến, chơi game hoặc tải các tệp lớn. Tệ hơn nữa, trong giờ cao điểm, có thể có trường hợp bạn không thể kết nối đến một máy chủ hoặc vị trí máy chủ cụ thể do tắc nghẽn.
Mặc dù tôi kiểm tra số lượng máy chủ, nhưng điều đó không nói lên toàn bộ câu chuyện. Các yếu tố khác, như tổng dung lượng mạng và mức sử dụng, cũng quan trọng, nhưng vì các VPN không tiết lộ thông tin này, bạn không thể đưa ra phán đoán dựa trên nó.
Điều cần thiết là một VPN phải có máy chủ ở nhiều vị trí khác nhau, điều này đảm bảo có nhiều địa chỉ IP hơn để sử dụng. Điều đó có thể giúp vượt qua các hạn chế địa lý và thậm chí cả kiểm duyệt. Ngoài ra, việc xoay vòng địa chỉ IP dễ dàng nâng cao tính ẩn danh vì nó làm cho việc theo dõi hoạt động trực tuyến của bạn theo thời gian trở nên khó khăn hơn. Ít máy chủ và vị trí máy chủ hơn có nghĩa là ít IP hơn, và những IP đó có thể dễ dàng bị gắn cờ hoặc chặn.
7. Cung cấp gói đăng ký trọn đời
Việc trả phí cho các gói đăng ký thực sự mệt mỏi, đặc biệt đối với VPN, vì những dịch vụ đáng tin cậy nhất thường có giá khoảng 10 đô la một tháng trừ khi bạn chọn các gói dài hạn. Thoạt nhìn, một VPN cung cấp gói đăng ký trọn đời có vẻ như là một món hời. Nhưng đối với VPN, đó là một dấu hiệu cảnh báo cực lớn.
Hãy xem, vận hành một dịch vụ VPN không hề rẻ, và nó đòi hỏi các chi phí hoạt động liên tục. Một nhà cung cấp phải liên tục đầu tư vào cơ sở hạ tầng, phát triển, bảo mật và nhân viên hỗ trợ. Nếu một dịch vụ cung cấp gói đăng ký trọn đời, làm thế nào nó có thể tài trợ cho các hoạt động liên tục? Chắc chắn, sẽ không có đủ khách hàng mới đăng ký mỗi tháng để duy trì dịch vụ.
Có khả năng dịch vụ như vậy có thể bán dữ liệu của bạn để tài trợ chi phí hoạt động và cắt giảm chi phí ở các lĩnh vực khác để tồn tại. Cũng như hầu hết các danh mục dịch vụ, bạn nhận được những gì bạn trả tiền khi nói đến VPN. Đó là lý do tại sao tôi tránh các VPN cung cấp gói đăng ký trọn đời như tránh bệnh dịch. Trong hầu hết các trường hợp, các VPN như vậy hoặc là đóng cửa hoặc, nếu sống sót, sẽ thu hồi các gói đăng ký trọn đời sau một vài năm.
8. Không hỗ trợ các giao thức hiện đại
Giao thức mà VPN sử dụng quyết định cách dữ liệu của bạn được mã hóa và truyền đi, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến cả bảo mật và tốc độ. Có một số giao thức VPN tồn tại, và hầu hết các nhà cung cấp VPN hỗ trợ ít nhất hai trong số đó. Các giao thức chính bao gồm WireGuard, OpenVPN, L2TP/IPsec, IKEv2 và PPTP.
Các giao thức lỗi thời, chẳng hạn như PPTP, IKEv1 và một số triển khai cũ của L2TP/IPsec, không còn được coi là an toàn. Vì vậy, nếu một VPN chỉ hỗ trợ các giao thức cũ này, tôi sẽ không sử dụng nó.
Đó là lý do tại sao ngay cả một số nhà cung cấp VPN tốt nhất, như ExpressVPN, NordVPN và Surfshark, đã ngừng hỗ trợ các giao thức cũ và khuyến nghị các giao thức hiện đại như OpenVPN, IKEv2 và WireGuard. Nếu một VPN không hỗ trợ các giao thức hiện đại hoặc không đề cập đến các giao thức mà nó sử dụng, tôi sẽ gạch tên nó khỏi danh sách lựa chọn.
Kể từ khi biết sự khác biệt giữa VPN tốt và xấu, tôi không còn bị lừa bởi những tuyên bố tiếp thị cường điệu nữa. Những dấu hiệu cảnh báo này quá phổ biến, vì vậy nếu bạn thấy một nhà cung cấp VPN có dù chỉ một trong số chúng, đừng mạo hiểm. Với vô số VPN riêng tư và đáng tin cậy trên thị trường, đừng chấp nhận những dịch vụ tầm thường.
Với những phân tích và kinh nghiệm thực tế, thuthuathot.com hy vọng bạn đọc sẽ có thêm kiến thức để đưa ra lựa chọn VPN thông minh, đảm bảo an toàn và quyền riêng tư tối đa trên không gian mạng. Khám phá thêm các bài đánh giá VPN chi tiết của chúng tôi để đưa ra lựa chọn tốt nhất cho nhu cầu của bạn!
