Trong thời đại số hóa, không khó để chúng ta nhận được hàng tá tin nhắn rác (spam texts) mỗi ngày, nhiều hơn cả những tin nhắn thực sự có ích. Chỉ một lần nhấp nhầm vào liên kết đáng ngờ trong các tin nhắn này cũng có thể khiến bạn gặp rắc rối lớn, từ các chiêu lừa đảo phishing tinh vi, nguy cơ bị đánh cắp dữ liệu cá nhân cho đến việc cài đặt mã độc vào thiết bị. Vì vậy, điều quan trọng là phải luôn cảnh giác và không bao giờ vội vàng nhấp vào bất kỳ đường dẫn nào khi nhận được một tin nhắn có vẻ lạ lẫm.
Để giúp bạn bảo vệ bản thân và dữ liệu cá nhân khỏi những mối đe dọa tiềm ẩn này, thuthuathot.com sẽ hướng dẫn bạn những cách hiệu quả để nhận diện và xử lý các tin nhắn lừa đảo có chứa link độc hại, đảm bảo an toàn cho trải nghiệm trực tuyến của bạn.
1. Kiểm Tra Kỹ Thông Tin Người Gửi
Dấu hiệu đầu tiên và rõ ràng nhất khi bạn nhận được một tin nhắn kèm liên kết đáng ngờ chính là thông tin về người gửi. Nếu tin nhắn đến từ một số điện thoại không xác định, một mã SMS ngắn (short code) lạ hoắc, hoặc một số quốc tế không quen thuộc mà bạn không có bất kỳ liên hệ nào, đó chính là một tín hiệu cảnh báo rõ ràng. Chẳng hạn, không ít người đã nhận được những yêu cầu kết bạn hoặc hình ảnh từ các số điện thoại có đầu số nước ngoài (+91, +63,…) mà không rõ lý do.
Một khi phát hiện một số điện thoại đáng ngờ, bạn có thể sử dụng các ứng dụng định danh cuộc gọi hoặc kiểm tra số điện thoại như Truecaller hay thậm chí là tra cứu nhanh trên Google hoặc Zalo để xem số đó có liên quan đến các hoạt động lừa đảo hay một doanh nghiệp hợp pháp nào không.
Thông tin chi tiết số điện thoại gửi tin nhắn lừa đảo trên Android
Ngoài ra, hãy xem xét ngữ cảnh của tin nhắn. Nếu tin nhắn tự xưng là từ một dịch vụ bạn đang sử dụng (ví dụ: ngân hàng, công ty chuyển phát nhanh, nhà mạng), số điện thoại gửi tin nhắn phải khớp với số được liệt kê trên trang web chính thức của họ. Các công ty uy tín sẽ không bao giờ gửi tin nhắn từ những số ngẫu nhiên, không rõ nguồn gốc.
Hãy áp dụng một chút suy luận thông thường: Bạn không nên nhận được thư mời phỏng vấn từ các công ty bạn chưa từng nộp đơn, hoặc khảo sát đánh giá từ các dịch vụ giao hàng bạn chưa bao giờ sử dụng. Nếu bạn không phải là người chủ động liên hệ trước, khả năng cao đó là một vụ lừa đảo.
2. Quét Tìm Các Dấu Hiệu Đáng Ngờ Trong Tin Nhắn Và URL
Trước khi nghĩ đến việc chạm vào liên kết trong một tin nhắn từ số lạ, hãy kiểm tra cẩn thận nội dung tin nhắn và đặc biệt là URL. Dấu hiệu đáng chú ý đầu tiên là việc sử dụng ngôn ngữ khẩn cấp hoặc tạo áp lực. Khi thấy các cụm từ như “Tài khoản của bạn sẽ bị khóa trong 24 giờ”, “Nhấp ngay để không bỏ lỡ ưu đãi này”, hoặc “Xác nhận ngay lập tức”, bạn cần ngay lập tức nghi ngờ. Một công ty thực sự cần bạn hành động khẩn cấp sẽ liên hệ qua các kênh chính thức, không phải qua một tin nhắn riêng lẻ, mờ ám.
Lỗi ngữ pháp và chính tả trong tin nhắn là một dấu hiệu nhận biết lớn khác, vì các công ty hợp pháp hiếm khi mắc lỗi này. Các lỗi trong URL thậm chí còn là cảnh báo nguy hiểm hơn. Những lỗi phổ biến nhất là bỏ sót hoặc thay thế ký tự trong tên miền, ví dụ như “paypl” thay vì “PayPal” trong một URL giả mạo như “paypl-support.info”.
Thậm chí, URL có thể trông rất giống thật cho đến khi bạn nhìn kỹ hơn và phát hiện những thay đổi lừa đảo tinh vi như “paypa1” thay vì “paypal”. May mắn thay, hầu hết các ứng dụng nhắn tin cho phép bạn nhấn giữ lâu vào liên kết để xem trước nó mà không cần mở – mặc dù bạn vẫn nên cẩn thận khi tương tác với một liên kết có khả năng nguy hiểm. Một số ứng dụng thậm chí còn tự động hiển thị bản xem trước.
Xem trước liên kết đáng ngờ trong tin nhắn SMS trên điện thoại Android
Nếu bạn đang sử dụng máy tính, bạn chỉ cần di chuột qua liên kết (hover over the link) để kiểm tra xem nó thực sự dẫn đến đâu mà không cần nhấp.
3. Sử Dụng Công Cụ Quét Liên Kết Để Kiểm Tra Trạng Thái Website
Trong trường hợp không thể xem trước liên kết – hoặc chỉ đơn giản là bạn muốn có thêm sự đảm bảo – hãy sao chép và dán liên kết đó vào một công cụ quét link để có đánh giá chính xác hơn về mức độ an toàn của nó.
Công cụ mà thuthuathot.com thường sử dụng là Google Safe Browsing vì nó dễ dùng và tích hợp tốt. Bạn chỉ cần dán liên kết vào ô “Check site status” (Kiểm tra trạng thái trang web), nhấn Enter, và chỉ trong vài giây, bạn sẽ biết liệu trang web đó đã bị gắn cờ là không an toàn hay chưa.
Kết quả kiểm tra đường link độc hại bằng Google Safe Browsing
Các lựa chọn đáng tin cậy khác bao gồm VirusTotal và URLVoid, cả hai đều kiểm tra xem các nguồn an ninh mạng có xác định liên kết đó là độc hại hay không.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng kết quả “không tìm thấy nội dung không an toàn” không có nghĩa là liên kết đó hoàn toàn vô hại; điều đó có thể chỉ đơn giản là trang web chưa được kiểm tra hoặc chưa bị phát hiện. Vì vậy, khi có bất kỳ nghi ngờ nào, hãy luôn ưu tiên sự an toàn.
4. Báo Cáo Vụ Lừa Đảo Trước Khi Xóa Tin Nhắn
Nếu một tin nhắn được xác nhận là lừa đảo, đừng chỉ bỏ qua nó. Việc báo cáo sẽ giúp ngăn chặn những người khác trở thành nạn nhân.
Hầu hết các điện thoại và ứng dụng nhắn tin đều có tùy chọn “Chặn và báo cáo tin nhắn rác” (Block and report spam). Chặn sẽ ngăn người gửi nhắn tin cho bạn lần nữa, trong khi báo cáo sẽ đảm bảo nhà mạng của bạn gắn cờ số điện thoại lừa đảo đó.
Tùy chọn chặn và báo cáo tin nhắn lừa đảo trên điện thoại di động
Ngoài nhà mạng, bạn cũng nên báo cáo vụ lừa đảo cho công ty hoặc tổ chức bị mạo danh. Hầu hết các ngân hàng, dịch vụ giao hàng và các thương hiệu lớn đều có các trang web chuyên dụng để báo cáo lừa đảo. Họ sẽ yêu cầu bạn chuyển tiếp bản sao tin nhắn hoặc ảnh chụp màn hình để hỗ trợ họ chống lại các hành vi giả mạo.
Nếu bạn là người rất cẩn trọng, bạn cũng có thể báo cáo vụ lừa đảo cho các cơ quan chức năng hoặc các cơ quan an ninh mạng địa phương. Nhiều quốc gia có các trang web chính thức để tiếp nhận báo cáo về các vụ lừa đảo phishing. Tại Việt Nam, bạn có thể gửi phản ánh tới Cục An toàn thông tin hoặc các cổng thông tin tiếp nhận phản ánh lừa đảo trực tuyến.
Sau khi đã thực hiện trách nhiệm của mình, hãy xóa tin nhắn và tiếp tục. Tuyệt đối không bao giờ trả lời, vì việc tương tác với những kẻ lừa đảo chỉ khiến bạn trở thành mục tiêu lớn hơn. Hãy nhớ rằng, nếu có điều gì đó cảm thấy không ổn, hãy tin vào trực giác của bạn. Bỏ qua tin nhắn luôn là lựa chọn an toàn nhất khi bạn không chắc chắn.
