Trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh đang tiến bộ với tốc độ chóng mặt, đến mức nhiều người trong chúng ta khó có thể phân biệt liệu mình đang trò chuyện với người thật hay một chatbot AI. Tương tự, hình ảnh và video được AI tạo ra cũng đã có những bước nhảy vọt đáng kinh ngạc trong vài năm qua, với những sản phẩm tốt nhất gần như không thể phân biệt được với nội dung thật.
Tuy nhiên, “gần như” không có nghĩa là “hoàn toàn”.
Video được tạo bởi AI đang xuất hiện khắp nơi, từ YouTube đến TikTok và mọi nền tảng mạng xã hội khác. Điều này đặt ra một thách thức lớn: làm thế nào để xác định liệu một video có phải do trí tuệ nhân tạo tạo ra hay không? Việc này vô cùng quan trọng bởi video là một nguồn thông tin chính yếu trong thời đại hiện nay. Để tránh tiếp nhận thông tin sai lệch, chúng ta cần phải biết đâu là thật và đâu là giả.
Mặc dù AI không ngừng cải thiện, nhưng vẫn còn một số “dấu hiệu nhận biết” lớn có thể giúp chúng ta phát hiện video AI. Dù những dấu hiệu này có thể không tuyệt đối và sẽ dần trở nên ít tin cậy hơn khi công nghệ tiến bộ, nhưng ở thời điểm hiện tại, chúng vẫn là những manh mối đắt giá mà bạn nên tìm kiếm khi cố gắng phát hiện sự can thiệp của AI.
Các Dấu Hiệu Quan Trọng Giúp Bạn Phát Hiện Video AI
1. Vật Lý Bất Khả Thi: Khi AI Phớt Lờ Quy Luật Tự Nhiên
Một trong những dấu hiệu chính cho thấy video bạn đang xem được tạo bởi AI là bất kỳ cảnh quay nào vi phạm các quy luật vật lý. Dĩ nhiên, hiệu ứng đặc biệt có thể làm cho một số video hợp lệ không tuân thủ hoàn toàn các quy luật này, nhưng bạn thường có thể phân biệt được giữa hiệu ứng cố ý và những bất thường vô tình do AI tạo ra.
Các ví dụ về vật lý bất khả thi bao gồm: vật thể thay đổi quỹ đạo mà không có bất kỳ lực bên ngoài nào tác động, ai đó nhảy quá cao hoặc di chuyển như thể họ đang ở trong phim Ma Trận, và chất lỏng hoạt động như chất rắn (hoặc ngược lại). Những vấn đề này phát sinh trong video do AI tạo ra bởi các mô hình trí tuệ nhân tạo chỉ dựa vào dữ liệu mà không thực sự “hiểu” về vật lý thế giới thực.
2. Chuyển Cảnh Rời Rạc, Thiếu Logic
Nếu bạn đã từng xem một video do AI tạo ra kém chất lượng, bạn sẽ quen thuộc với những cảnh chuyển tiếp thô thiển giữa các phân đoạn. Ngay cả những chuyển cảnh tinh tế hơn cũng có thể cung cấp manh mối. Hãy tìm kiếm các nhân vật hoặc vật thể biến hình thành những thứ khác, điều không thể xảy ra trong đời thực.
Một ví dụ rõ ràng về chuyển cảnh tệ là những đoạn cắt ngang vô nghĩa, gây khó chịu cho người xem. Khi một người quay phim thực hiện, họ sẽ đảm bảo rằng cảnh cắt có ý nghĩa về mặt kể chuyện. Ngược lại, một mô hình AI tạo sinh thường không quan tâm đến điều này và sẽ tạo ra cảnh theo cách “tùy hứng”. Điều này là do cách AI tạo video từng khung hình một, không áp dụng logic trừ khi các lời nhắc (prompts) từ con người đủ chi tiết để đảm bảo một câu chuyện được tuân theo.
3. Biểu Cảm và Chuyển Động Của Con Người Bất Thường
Biểu cảm gương mặt nhân vật AI trong video thường thiếu tự nhiên và không đồng bộ với cảm xúc.
Biểu cảm của con người rất khó để tái tạo hoàn hảo, khiến chúng trở thành một trong những “dấu hiệu nhận biết” tốt nhất khi xác minh liệu một video có được tạo bằng AI hay không. Chúng ta liên tục quan sát lẫn nhau và có thể thấy những biểu cảm hình thành trên khuôn mặt người khác, vì vậy chúng ta biết những manh mối tinh vi cần tìm kiếm. Trí tuệ nhân tạo tạo sinh vẫn chưa hoàn toàn hiểu được các sắc thái phức tạp liên quan đến biểu cảm và cảm xúc của con người, chứ đừng nói đến việc phát triển kỹ năng để tái tạo chúng.
Trong video do AI tạo ra, những vấn đề này thể hiện theo nhiều cách, từ rõ ràng đến tinh tế. Chuyển động là cách dễ nhận biết nhất, ví dụ như cánh tay hoặc chân của con người vung vẩy một cách bất thường sẽ ngay lập tức khiến bộ não của bạn nhận ra có điều gì đó “không ổn”. Những ví dụ ít rõ ràng hơn nhưng vẫn đáng chú ý là miệng giật giật, mắt chớp không tự nhiên, và biểu cảm thay đổi quá đột ngột từ thái cực này sang thái cực khác.
4. Nhiễu Loạn Hình Ảnh Nền (Background Visual Noise)
Trong khi các video do người thật quay thường ghi lại toàn bộ khung cảnh một cách tự nhiên, AI thường bỏ qua phần nền, chỉ tập trung vào việc làm cho chủ thể chính trở nên chính xác. Tuy nhiên, điều này lại cung cấp cho chúng ta một cách đơn giản để phát hiện liệu video có được tạo bằng AI hay không. Hãy nhìn xa hơn chủ thể ở tiền cảnh và xem điều gì đang xảy ra ở phần nền. Nó có thể là vô nghĩa, nhưng nhiều khả năng sẽ bao gồm các họa tiết bị mờ, rách hình hoặc các lỗi đồ họa (artifacts) không nên có ở đó.
Những người sử dụng AI để tạo video thường rất tập trung vào việc làm cho chủ thể trở nên hoàn hảo, nhưng lại ít quan tâm đến những gì đang diễn ra ở phần nền. Mặc dù các mô hình AI chuyển văn bản thành video sẽ cố gắng hết sức để tạo ra phần nền phù hợp, nhưng chúng lại gặp khó khăn trong việc loại bỏ “nhiễu thị giác”. Vì vậy, bạn có thể thấy các họa tiết nhấp nháy hoặc cây cối lung lay một cách bất thường. Và những dấu hiệu nhận biết này có thể xuất hiện trong một số khung hình nhưng không phải tất cả.
5. Sự Mất Đồng Bộ Giữa Hành Động và Cảm Xúc
Nếu chủ thể chính của video bạn đang xem là một con người, hãy tìm kiếm sự không khớp giữa hành động đang diễn ra (do họ thực hiện hoặc tác động lên họ) và cảm xúc mà họ đang thể hiện. Thường thì hai yếu tố này sẽ có sự lệch lạc tinh tế, và đôi khi là rất rõ ràng. Ví dụ, nếu ai đó đang gặp nguy hiểm nhưng lại có một nụ cười ngớ ngẩn, vô tư trên khuôn mặt, đó là một sự mất đồng bộ hoàn toàn.
Mặc dù AI xử lý tốt việc tạo ra người và vật thể ở mức độ khái quát, nhưng khi chúng cố gắng hiển thị đôi môi của ai đó đang cử động hoặc biểu cảm trên khuôn mặt, chúng thường còn nhiều thiếu sót. Điều này là do AI gặp khó khăn khi xử lý các chi tiết nhỏ. Việc nắm bắt cảm xúc con người cực kỳ khó khăn đối với các mô hình AI vốn chỉ dựa vào dữ liệu được cung cấp chứ không có bất kỳ sự hiểu biết tự nhiên nào về sắc thái và ý nghĩa.
6. Trình Tự Hàng Động Vô Lý, Phi Thực Tế
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng trong danh sách các dấu hiệu nhận biết video AI là những trình tự vô lý. Một lần nữa, những vấn đề này xuất hiện trong nhiều ví dụ về video AI kém chất lượng được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội. Trình tự vô lý là những chuỗi hành động hoặc câu chuyện hoàn toàn không có ý nghĩa. Nếu bạn cứ tự hỏi tại sao và làm thế nào điều gì đó trong video lại xảy ra, thì rất có thể đó là video do AI tạo ra.
Một ví dụ kinh điển về trình tự vô lý là hình ảnh Will Smith ăn mì spaghetti. Mặc dù Will Smith có thể ăn mì spaghetti ngoài đời thực, nhưng anh ấy khó có thể ngấu nghiến nó theo cách thường thấy trong những video AI này (mặc dù sự khác biệt giữa video AI đời đầu và các mô hình mới nhất như Veo 3 là đáng kinh ngạc). Một ví dụ khác đã được thấy nhiều lần là Gordon Ramsay nấu ăn trong bếp, khi anh ấy tự nấu chính mình, đốt cháy mọi thứ xung quanh và thực hiện nhiều hành động hoàn toàn vô nghĩa khác.
Lời Khuyên Cuối Cùng: Hãy Tin Vào Trực Giác Của Bạn
Trong khi những dấu hiệu trên là những điều cụ thể bạn cần tìm kiếm, điều quan trọng nhất khi cố gắng phát hiện video được tạo bởi AI là hãy tin vào trực giác của bạn. Con người có trực giác tuyệt vời, miễn là họ chọn sử dụng nó. Giống như bạn không nên tin mọi thứ mình đọc trực tuyến, bạn cũng không nên chấp nhận ngay rằng một video là thật như nó thể hiện. Bởi vì, ngày càng có nhiều video được tạo ra bởi AI nhờ vào những công cụ AI tạo video tuyệt vời và những lời nhắc chi tiết từ các kỹ sư prompt có kỹ năng.
Sự trỗi dậy của AI thật không may lại trùng hợp với sự suy giảm khả năng tập trung của người dân nói chung. Vì vậy, chúng tôi e rằng nhiều người sẽ không đủ chú ý đến những gì họ đang xem để phát hiện video AI, và đây là một vấn đề lớn. Vì vậy, hãy chú ý đến video bạn đang xem và tin vào trực giác của mình khi làm như vậy. Và hãy luôn nhớ rằng, nếu điều gì đó có vẻ quá tốt để là sự thật, thì có lẽ nó đúng là như vậy.
Để tìm hiểu sâu hơn về công nghệ AI và cách phân biệt nội dung kỹ thuật số, hãy tiếp tục khám phá các bài viết hữu ích khác trên Thuthuathot.com. Bạn đã bao giờ bắt gặp video AI nào mà khiến bạn hoài nghi chưa? Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn trong phần bình luận bên dưới!
