Phần mềm keylogger không gây ra sự tàn phá rõ ràng cho hệ thống của bạn. Thay vào đó, nó hoạt động âm thầm, thu thập thông tin và theo dõi mọi hoạt động của bạn. Keylogger có thể đánh cắp tên tài khoản, mật khẩu và thông tin ngân hàng mà không hề báo động cho bạn – đó là lý do tại sao việc kiểm tra định kỳ máy tính để tìm loại mã độc nguy hiểm này là cực kỳ quan trọng. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn từng bước cách phát hiện và loại bỏ keylogger, bảo vệ thông tin cá nhân của bạn khỏi sự theo dõi trái phép.
Kiểm tra các phần mềm lạ đang chạy ngầm trên thiết bị của bạn
Nếu bạn nghi ngờ một keylogger đã được cài đặt trên máy tính, điều đầu tiên bạn nên làm là kiểm tra Trình quản lý Tác vụ (Task Manager) trên Windows hoặc Giám sát Hoạt động (Activity Monitor) trên macOS để tìm bất kỳ chương trình nào không quen thuộc đang chạy ẩn.
Khi thấy một ứng dụng lạ, hãy tìm kiếm tên của nó trên Google để xác định loại ứng dụng đó là gì. Một số keylogger phổ biến bao gồm Spyera, HoverWatch, TiSPY, iKeyMonitor và XNSPY. Tuy nhiên, bạn khó có thể thấy trực tiếp các tên như “Spyera” hay “XNSPY” trong Task Manager hoặc Activity Monitor, vì các ứng dụng này thường ẩn mình dưới các tên tiến trình hệ thống chung chung hoặc giả mạo để tránh bị phát hiện. Nhưng nếu bạn nhận thấy bất kỳ tiến trình nào lạ, đặc biệt là tiến trình đang sử dụng nhiều bộ nhớ hoặc CPU, thì rất đáng để điều tra.
Nếu bạn phát hiện bất kỳ ứng dụng nào trong số này đang chạy trên PC, chứng tỏ keylogger đã được cài đặt và đang giám sát mọi thao tác gõ phím của bạn. Bạn có thể vô hiệu hóa nó bằng cách nhấp chuột phải vào ứng dụng đáng ngờ và chọn End task (Kết thúc tác vụ).
Tuy nhiên, thao tác này chỉ tắt keylogger trong phiên hiện tại và nó có thể sẽ chạy lại khi bạn khởi động lại máy tính. Do đó, bạn nên vào Task Manager > Startup apps (Ứng dụng khởi động) và tìm ứng dụng đó trong danh sách. Khi đã tìm thấy, nhấp chuột phải vào nó và chọn Disable (Vô hiệu hóa).
Nếu bạn đang sử dụng macOS, bạn có thể làm tương tự bằng cách nhấp vào ứng dụng đáng ngờ và chọn Force Quit (Buộc thoát). Từ đó, bạn cũng nên xóa nó khỏi các ứng dụng khởi động của máy Mac để ngăn nó tự bật mỗi khi khởi động lại máy tính.
Gỡ bỏ ứng dụng không mong muốn đã cài đặt trên PC
Các bước trên chỉ giúp ngừng hoạt động của keylogger, nhưng nó vẫn còn được cài đặt trên hệ thống của bạn. Vì vậy, để gỡ bỏ keylogger hoàn toàn, trên Windows, hãy vào Settings (Cài đặt) > Apps (Ứng dụng) > Installed apps (Ứng dụng đã cài đặt) và tìm kiếm chương trình bạn vừa vô hiệu hóa. Khi tìm thấy, nhấp vào biểu tượng ba chấm bên cạnh ứng dụng và chọn Uninstall (Gỡ cài đặt).
Gỡ cài đặt ứng dụng trên Windows 11 để loại bỏ keylogger
Thực hiện theo các hướng dẫn tương ứng để gỡ bỏ ứng dụng. Khi đã gỡ cài đặt thành công, hãy khởi động lại máy tính để đảm bảo nó được loại bỏ hoàn toàn. Bạn cũng nên xem xét tất cả các ứng dụng đã cài đặt khác trên hệ thống để đảm bảo không bỏ sót bất kỳ mã độc không mong muốn nào đang ẩn nấp.
Bạn cũng nên làm tương tự nếu đang dùng macOS – có nhiều cách để gỡ bỏ ứng dụng trên macOS. Bằng cách làm theo một trong các bước này, bạn có thể loại bỏ bất kỳ keylogger nào mà bạn nghi ngờ đã được cài đặt trên máy tính của mình.
Sử dụng phần mềm diệt virus để quét tìm mã độc
Thật không may, việc gỡ cài đặt chương trình đáng ngờ không có nghĩa là máy tính của bạn sẽ không bị nhiễm lại hoặc bạn đã loại bỏ hoàn toàn mã độc keylogger. Đó là lý do tại sao bạn nên cài đặt một phần mềm diệt virus hoặc bộ bảo mật để bảo vệ PC của mình khỏi các mối đe dọa, bao gồm cả keylogger.
Sử dụng Microsoft Defender trên Windows 11 để quét keylogger
Microsoft Defender là lựa chọn hoàn hảo cho hầu hết người dùng, nhưng nếu bạn muốn kiểm tra kỹ Defender và có thêm một ý kiến thứ hai, có nhiều trang web quét và gỡ virus trực tuyến miễn phí đáng để sử dụng. Bạn cũng có thể cân nhắc tải xuống và cài đặt Malwarebytes, đây là một công cụ quét mã độc hữu ích và mạnh mẽ khác.
Tóm lại, bạn cần quét hệ thống của mình để tìm mã độc và loại bỏ bất kỳ mục nguy hiểm nào mà phần mềm diệt virus của bạn phát hiện. Gỡ bỏ mã độc bằng phần mềm diệt virus, sau đó khởi động lại hệ thống và chạy lại để xem nó có phát hiện thêm gì không. Nếu phần mềm diệt virus vẫn liên tục báo cùng một loại mã độc, bạn có thể đã bị nhiễm mã độc dai dẳng nguy hiểm hơn, loại này khó loại bỏ hơn. Trong trường hợp đó, bạn có thể cần tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp (hoặc thử “phương án hạt nhân” ở cuối bài viết này!).
Kiểm tra các phần cứng lạ gắn vào máy tính
Mặc dù hầu hết mọi người thường nghĩ mã độc là phần mềm được cài đặt trên máy tính, nhưng một số keylogger lại chặn tín hiệu giữa bàn phím và PC của bạn. Điều này có thể xảy ra thông qua một bộ chuyển đổi được gắn giữa bàn phím và CPU, hoặc cũng có thể thông qua một sợi cáp USB giả mạo.
Vì vậy, để tự bảo vệ mình, bạn cần kiểm tra định kỳ các cổng trên máy tính để xem có bộ chuyển đổi nào lạ được gắn vào không. Bạn cũng nên cảnh giác với các loại cáp giả, vì một số cáp USB có thể chứa phần cứng độc hại.
Điều này đặc biệt đúng nếu máy tính của bạn được đặt ở một nơi công cộng, như văn phòng mở. Ngay cả khi PC của bạn được đặt trong một căn phòng tương đối an toàn hoặc ở nhà, việc kiểm tra định kỳ vẫn là một việc làm khôn ngoan để bảo vệ bản thân.
Phần cứng độc hại không phải là phương pháp phổ biến để theo dõi thao tác bàn phím, tuy nhiên, hầu hết các phương pháp phần cứng thường được sử dụng để chống lại các nạn nhân cụ thể. Hầu hết mọi người nên cảnh giác hơn với phần mềm theo dõi thao tác gõ phím.
“Phương án hạt nhân”: Reset lại máy tính của bạn
Nếu, sau tất cả các bước này, bạn vẫn cảm thấy máy tính của mình đang bị nhắm mục tiêu, “phương án hạt nhân” là đặt lại PC của bạn về trạng thái ban đầu. Nếu bạn thực hiện điều này, hãy chọn tùy chọn Remove everything (Xóa mọi thứ) để đảm bảo không còn gì sót lại. Điều này có thể gây bất tiện vì mọi thứ sẽ bị xóa khỏi máy tính, nhưng ít nhất bạn được đảm bảo một khởi đầu hoàn toàn sạch sẽ cho máy tính của mình. Nếu bạn sử dụng bộ nhớ đám mây hoặc bộ nhớ ngoài, bạn cũng nên kiểm tra các tệp đã lưu trữ để đảm bảo không có mã độc nào ẩn nấp trong kho lưu trữ của bạn. Bạn cũng có thể cân nhắc cài đặt Windows sạch, nơi bạn xóa ổ đĩa và bắt đầu lại từ đầu.
Khôi phục cài đặt gốc Windows 11 để loại bỏ triệt để keylogger
Keylogger là những kẻ lén lút nhưng không phải là không thể ngăn chặn. Bằng cách kết hợp sự cảnh giác với các lần quét định kỳ, thói quen duyệt web an toàn và kiểm tra phần cứng thường xuyên, bạn có thể đi trước một bước. Khi có nghi ngờ, một lần đặt lại hoàn toàn sẽ mang lại cho bạn sự khởi đầu sạch sẽ mà bạn cần. Hãy luôn chủ động trong việc bảo vệ thông tin cá nhân và hệ thống máy tính của mình.
