Việc cho phép khách truy cập vào mạng Wi-Fi chính của bạn chẳng khác nào trao cho họ chìa khóa ngôi nhà kỹ thuật số của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn khóa chặt mạng Wi-Fi khách đúng cách, bạn có thể thoải mái chia sẻ internet với bất cứ ai đến nhà mà không phải lo lắng về việc chia sẻ bất kỳ thông tin riêng tư nào khác. Mạng Wi-Fi khách (Guest Wi-Fi) không chỉ là một tiện ích mà còn là một lớp lá chắn bảo mật cần thiết, giúp bạn kiểm soát quyền truy cập và bảo vệ dữ liệu cá nhân khỏi những rủi ro tiềm ẩn. Trong bài viết này, thuthuathot.com sẽ hướng dẫn bạn từng bước để thiết lập một mạng Wi-Fi khách vừa tiện lợi vừa an toàn, tối ưu hóa trải nghiệm internet cho khách mà vẫn đảm bảo an ninh cho mạng chính của bạn.
Tại Sao Nên Ẩn Mạng Wi-Fi Chính Của Bạn?
Một trong những bước đầu tiên mà tôi thực hiện khi thiết lập mạng Wi-Fi cho các thiết bị của mình là ngăn chặn việc phát sóng công khai SSID (tên mạng) của mạng chính. Điều này giúp ẩn mạng khỏi bất kỳ thiết bị nào đang quét tìm các mạng Wi-Fi trong phạm vi của router. Nếu tôi có hai mạng được host trên router, bất kỳ vị khách nào quét Wi-Fi cũng sẽ chỉ thấy mạng khách.
Người dùng đang kết nối điện thoại với router Wi-Fi, minh họa việc thiết lập mạng ẩn để bảo mật.
Mặc dù một số công cụ có thể phát hiện các mạng Wi-Fi ẩn, nên nếu ai đó quyết tâm tìm mạng chính của bạn, họ vẫn có thể làm được. Mục tiêu chính của tôi khi ẩn mạng chính là để ngăn mọi người nhìn thấy một mạng khác và hỏi mật khẩu của nó. Khi khách đến, họ chỉ thấy một mạng duy nhất—một mạng mà tôi có thể cung cấp mật khẩu mà không cần lo lắng. Ẩn Wi-Fi chính của bạn hoạt động như một bộ lọc đầu tiên, ngăn chặn những người tò mò thông thường và buộc bất kỳ ai muốn “nghịch ngợm” phải sử dụng các công cụ bổ sung để tìm thấy mạng chính của bạn. Khi kết hợp với các biện pháp khác trong danh sách này và mã hóa WPA3, nó tạo ra một mạng vô hình đối với việc duyệt web thông thường nhưng vẫn có thể truy cập được đối với các thiết bị đã được tôi cấu hình cá nhân.
Tận Dụng Router Cũ: Mạng Khách Riêng Biệt và Tối Ưu Tầm Phủ
Một lớp bảo vệ khác mà tôi đã thêm vào mạng Wi-Fi khách của mình là chạy nó trên một router riêng biệt với mạng chính. Nếu bạn có một router cũ không dùng đến, bạn có thể thiết lập nó hoạt động như một điểm truy cập (access point) cho mạng khách chỉ trong vài phút.
Một router Wi-Fi cũ mẫu N300, minh họa việc tái sử dụng router làm điểm truy cập hoặc bộ lặp sóng cho mạng khách.
Ngoài việc là một cách hữu ích để tái sử dụng router cũ, cách tiếp cận này có hai lợi thế lớn. Thứ nhất, nó tách biệt lưu lượng mạng của khách khỏi lưu lượng cá nhân của bạn. Vì các thiết bị cá nhân của bạn được kết nối với một router khác, bất kỳ ai cố gắng thu thập dữ liệu trên mạng khách sẽ chỉ thấy hoạt động từ các thiết bị được kết nối với mạng đó.
Thứ hai, điều này cung cấp phạm vi phủ sóng tốt hơn, vì router thứ hai có thể hoạt động như một bộ lặp Wi-Fi (repeater). Giả sử văn phòng của bạn ở một đầu nhà, và phòng khách ở đầu kia. Trong những trường hợp như vậy, tín hiệu từ router Wi-Fi chính của bạn, thường đặt trong văn phòng, sẽ không mạnh ở đầu kia của ngôi nhà. Bạn có thể thiết lập router thứ hai hoạt động như một bộ lặp Wi-Fi, cho phép khách của bạn duyệt internet mà không gặp phải tình trạng mất kết nối hoặc vấn đề về phạm vi.
Bạn cũng có thể kiểm soát băng thông mạng tốt hơn khi sử dụng router thứ hai mà không cần phải can thiệp vào cài đặt Wi-Fi chính. Router khách riêng biệt nên được kết nối với băng tần 2.4GHz chậm hơn của router chính nếu bạn kết nối hai router không dây. Nếu bạn đang chạy cáp Ethernet giữa hai router để chia sẻ kết nối internet, bạn có thể thiết lập kiểm soát băng thông trên router thứ hai để kiểm soát lượng internet được cấp phát cho mạng khách. Điều này giúp giải phóng băng thông trên các mạng 5 hoặc 6 GHz nhanh hơn, đảm bảo các thiết bị của bạn có tốc độ nhanh nhất có thể. Bạn cũng không phải lo lắng về nhiễu sóng từ các thiết bị khác hoặc quá nhiều thiết bị kết nối trên một mạng có thể làm chậm tốc độ internet của bạn.
Kích Hoạt Tính Năng Cách Ly Điểm Truy Cập (AP Isolation)
Cách ly điểm truy cập (AP isolation) hoạt động bằng cách cô lập tất cả các thiết bị được kết nối với một mạng Wi-Fi cụ thể. Nếu bạn có một điện thoại và một máy tính xách tay kết nối với Wi-Fi khách của bạn, cả hai thiết bị sẽ chỉ có thể giao tiếp với router và không thể nhìn thấy nhau trên mạng. Điều này được sử dụng để bảo vệ các thiết bị khỏi các cuộc tấn công đến từ một thiết bị khác trên cùng một mạng.
Nói một cách kỹ thuật hơn, AP isolation ngăn các thiết bị được kết nối với mạng Wi-Fi giao tiếp với nhau qua mạng cục bộ (LAN – Local Area Network). Mỗi thiết bị được kết nối được gán cho một mạng ảo riêng, trực tiếp kết nối với router và, từ đó, với internet.
Hãy nhớ rằng việc bật AP isolation có thể làm gián đoạn chức năng trên các thiết bị sử dụng mạng cục bộ của bạn, chẳng hạn như NAS hoặc máy in không dây, vì các thiết bị này phụ thuộc vào khả năng giao tiếp với nhau để hoạt động đúng cách. Điều này làm cho cài đặt này phù hợp hơn cho các mạng Wi-Fi công cộng hoặc mạng khách, vì các thiết bị được kết nối chỉ được phép truy cập internet. Tùy thuộc vào hãng và model của router, AP isolation có thể được gọi là client isolation hoặc wireless isolation. Nó thường được tìm thấy trong cài đặt không dây nâng cao, nhưng tốt nhất là bạn nên tham khảo hướng dẫn sử dụng của router để xác định vị trí tính năng này, nếu router của bạn có hỗ trợ.
Tùy Chỉnh Cài Đặt Bảo Mật Cho Router Wi-Fi Của Bạn
Khía cạnh quan trọng nhất của bảo mật mạng là cách mạng của bạn được cấu hình. Nếu bạn nghĩ rằng chỉ cần đặt một mật khẩu phức tạp là đủ, hãy suy nghĩ lại. Nhiều người đã từng lầm tưởng Wi-Fi của mình an toàn, cho đến khi kiểm tra các cài đặt và bất ngờ với một số cài đặt mặc định đang hoạt động.
Một router Wi-Fi hiện đại với ăng-ten, đặt trên bàn cạnh kệ sách, tượng trưng cho việc tùy chỉnh cài đặt bảo mật mạng gia đình.
Dưới đây là một số cài đặt quan trọng nhất mà bạn cần lưu ý:
Sử Dụng Chuẩn Mã Hóa WPA3
WPA2 là một chuẩn mã hóa lỗi thời và tiềm ẩn nhiều lỗ hổng bảo mật. Nếu router của bạn hỗ trợ, tôi đặc biệt khuyên bạn nên sử dụng mã hóa WPA3. Tuy nhiên, cấu hình hữu ích nhất cho hầu hết các mạng là WPA2/WPA3 hỗn hợp. Điều này cho phép các thiết bị WPA2 cũ hơn của bạn vẫn kết nối với router trong khi vẫn nhận được một số bảo vệ từ giao thức bảo mật WPA3 mới hơn.
Vô Hiệu Hóa WPS
Việc kết nối thiết bị với router ngay lập tức có vẻ tiện lợi, nhưng WPS (Wi-Fi Protected Setup) có các lỗ hổng bảo mật có thể cho phép tin tặc truy cập vào mạng Wi-Fi của bạn. Bạn nên tắt WPS trên router của mình để tăng cường bảo mật.
Tắt UPnP (Universal Plug and Play)
Cài đặt này tự động mở các cổng trên router của bạn cho các thiết bị và chương trình khác nhau. Điều này khiến router của bạn dễ bị tấn công từ internet và là lý do tại sao bạn nên tắt UPnP.
Tắt Các Tính Năng Truy Cập Từ Xa
Một số router cho phép bạn thay đổi cài đặt qua internet. Cài đặt router không phải là thứ mà người bình thường thay đổi hàng ngày, vì vậy tôi thực sự khuyên bạn nên tắt bất kỳ tính năng truy cập từ xa nào, vì nó loại bỏ một điểm vào tiềm năng cho tin tặc.
Nếu bạn muốn tránh chia sẻ mật khẩu Wi-Fi hoàn toàn, có những cách khác để chia sẻ mật khẩu Wi-Fi của bạn mà không cần phải cho ai biết mật khẩu thực tế. Những phương pháp này dễ dàng và an toàn hơn nhiều so với việc chỉ viết mật khẩu ra một tờ ghi chú bên cạnh router. Ngoài ra, hãy nhớ đảm bảo rằng router của bạn đang chạy chương trình cơ sở (firmware) mới nhất do nhà sản xuất cung cấp, vì điều này có xu hướng loại bỏ mọi lỗ hổng bảo mật mà nó có thể có.
Bên cạnh các cài đặt bảo mật, bạn cũng nên thiết lập lựa chọn kênh phù hợp trên router hoặc mạng khách của mình để tránh nhiễu sóng từ các thiết bị khác hoặc các mạng Wi-Fi chồng chéo. Nếu bạn đang sử dụng băng tần 2.4GHz, tôi khuyên bạn nên sử dụng các kênh 1, 6 và 11 để tránh các vấn đề tắc nghẽn. Tuy nhiên, các kênh bạn cuối cùng sử dụng sẽ phụ thuộc vào các vấn đề tắc nghẽn cụ thể mà bạn đang gặp phải, vì vậy tốt nhất là nên phân tích mạng Wi-Fi của bạn để tìm ra kênh nào nên sử dụng.
Lời Kết
Khi đã thiết lập xong, bạn có thể tự tin cho phép khách kết nối với một mạng khách riêng biệt tại nhà mình, mạng này cung cấp cho họ quyền truy cập internet mà không đặt các thiết bị cá nhân của bạn vào tầm nguy hiểm. Mặc dù việc này đòi hỏi một chút thời gian thiết lập hơn so với việc sử dụng router theo cách mà nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) đã cấu hình, nhưng nó hoàn toàn xứng đáng với công sức bỏ ra, đặc biệt nếu bạn không muốn khách truy cập mạng nội bộ của mình. Hãy bảo vệ không gian kỹ thuật số của bạn ngay hôm nay để yên tâm tận hưởng kết nối internet an toàn!
