Bạn đã bao giờ nhìn lại một bức ảnh cũ, được chỉnh sửa quá đà với vô số filter và cảm thấy “nổi da gà” chưa? Chắc hẳn là rồi. Các bộ lọc ảnh đôi khi có thể phá hỏng một khoảnh khắc đẹp nhanh hơn cả điều kiện ánh sáng tồi tệ. Trong thế giới nhiếp ảnh ngày nay, việc giữ nguyên vẻ đẹp tự nhiên vẫn là lựa chọn hàng đầu, bởi lẽ nó mang lại sự chân thực và giúp những bức ảnh của bạn trở nên vượt thời gian.
Vì Sao Filter Ảnh Từng “Làm Mưa Làm Gió” Trong Giới Nhiếp Ảnh?
Filter ảnh được ví như cà phê hòa tan. Nó dễ pha chế và người không sành sẽ không bận tâm đến mùi vị. Tương tự, filter là một “lối tắt” tiện lợi để nâng cao chất lượng bức ảnh. Chỉ với một cú chạm, bạn có thể làm mịn da cho những bức chân dung hay ảnh selfie hoàn hảo. Hay nếu bạn chụp ảnh vào buổi chiều nắng gắt, vẫn có những bộ lọc giúp mô phỏng hiệu ứng “golden hour” lung linh.
Hình ảnh minh họa so sánh ảnh trước và sau khi áp dụng bộ lọc (filter) trong Lightroom, thể hiện hiệu ứng chỉnh sửa nhanh chóng.
Các phần mềm hàng đầu trong ngành như Lightroom sở hữu cả một “tiểu ngành công nghiệp” riêng về preset và filter. Instagram cũng có một bộ sưu tập filter khổng lồ phù hợp với mọi loại ảnh. Các cửa hàng ứng dụng tràn ngập những đề xuất về ứng dụng chụp ảnh giàu filter. Mạng xã hội chính là “chất xúc tác” cho sự ám ảnh này (cơn sốt AI Ghibli gần đây là một ví dụ điển hình).
Bản thân tôi cũng từng là một “tín đồ” của filter. Đôi khi, chúng cứu vãn một bức ảnh bị hỏng. Lần khác, chúng biến một bức ảnh tầm thường thành tác phẩm bắt mắt. Nhưng theo thời gian, một cảm giác khó tả bắt đầu xuất hiện.
Lý Do Tôi Quyết Định Từ Bỏ Hoàn Toàn Filter Ảnh
Đến một thời điểm nào đó, khi nhìn lại thư viện ảnh trên điện thoại, tôi chợt nhận ra rất nhiều bức ảnh yêu thích của mình lại là những bức ảnh gốc, không hề qua chỉnh sửa bằng filter.
Chúng không hoàn hảo. Nhưng chúng lại rất thật. Dù tinh tế đến đâu, một bức ảnh có filter luôn mang cảm giác như đang cố gắng quá mức.
Đừng hiểu lầm, ngay cả các bộ lọc AI cũng có những ứng dụng thực tế và tôi vẫn thỉnh thoảng sử dụng chúng. Nhưng đôi khi, chúng khiến một số hình ảnh trông bị chỉnh sửa quá đà. Làn da quá mịn màng đến mức không có một đốm nhỏ. Bầu trời rực rỡ với những gam màu giả tạo. Vùng tối bị bóp méo, vùng sáng thì cháy. Bức ảnh không còn gợi lên cảm giác hoài niệm mà trông giống như một tấm poster quảng cáo hơn.
So sánh trực quan giữa một bức ảnh có sử dụng filter và một bức ảnh gốc không filter, làm nổi bật sự khác biệt về màu sắc và chi tiết.
Khi chụp ảnh gia đình và bạn bè, tôi muốn lưu giữ cảm xúc chân thật mà chúng tôi đã trải qua cùng nhau. Tôi không muốn chiều lòng đám đông hay tìm kiếm sự công nhận bằng những lượt “Like” thông qua việc sử dụng filter. Giống như những bức ảnh đen trắng trong album của cha mẹ chúng ta, ảnh gốc thường thân mật và có giá trị vượt thời gian hơn nhiều.
Hướng Đến Sự Chân Thật: Sức Mạnh Của Ảnh Chụp Không Filter
Bạn có thể xem filter như một lớp bổ sung nằm giữa cái thật và cái không thật. Vì vậy, một bức ảnh không filter có thể khơi gợi nhiều cảm xúc hơn, bởi vì chúng ta dễ đồng cảm và liên hệ với nó hơn.
Đã bao nhiêu lần bạn đối mặt với sự thất vọng khi thực tế khác xa với phiên bản được “Instagram hóa” của nó? Các bức ảnh du lịch thường cám dỗ chúng ta bằng hiệu ứng của việc lạm dụng filter.
Bức ảnh phong cảnh được chụp bằng thiết bị iOS nhưng bị lạm dụng filter, cho thấy màu sắc bị biến đổi và trở nên thiếu tự nhiên.
Phong trào #nofilter đã thu hút sự chú ý trên toàn thế giới. Nó phát triển song song với phong trào yêu cơ thể (body positivity). Nhiều nhiếp ảnh gia đang bắt đầu đề cao sự đơn giản và trung thực trong tác phẩm của mình.
Hy vọng xu hướng này sẽ định hình thành một thói quen, ngay cả khi một số nghiên cứu chỉ ra rằng hình ảnh không filter dễ nhớ hơn 70% so với ảnh có filter.
Bí Quyết Chụp Ảnh Đẹp Mà Không Cần Phụ Thuộc Vào Filter
Tôi đã từ bỏ filter và bắt đầu phát triển khả năng cảm nhận cảnh vật của riêng mình. Các cài đặt khác trên máy ảnh của bạn cũng có thể giúp bạn chụp ảnh đẹp hơn mà không cần đến filter.
1. Tận Dụng Ánh Sáng Tự Nhiên – “Chìa Khóa Vàng” Của Nhiếp Ảnh
Tông màu ấm áp của “golden hour” (khoảng thời gian sau bình minh hoặc trước hoàng hôn) có thể làm đẹp bất kỳ bức ảnh nào một cách đáng kinh ngạc. Hãy tận dụng buổi sáng sớm hoặc chiều tối ngay trước khi mặt trời lặn bất cứ khi nào có thể. Ngoài ra, hãy tránh ánh nắng gắt giữa trưa trừ khi ý tưởng của bạn yêu cầu điều đó.
Nhiếp ảnh là tất cả về ánh sáng. Vì vậy, việc sử dụng ánh sáng một cách chiến lược sẽ giảm thiểu nhu cầu hậu kỳ. Ngay cả những ngày mưa cũng có thể được tận dụng để chụp ảnh nếu bạn bắt đầu suy nghĩ sáng tạo hơn.
2. Nắm Vững Quyền Kiểm Soát Camera
Một bộ lọc ảnh sẽ “chiếm quyền điều khiển” bức ảnh của bạn. Không có filter, bạn là người kiểm soát hoàn toàn. Ngay cả khi camera điện thoại thông minh thực hiện nhiều việc tự động, bạn vẫn có thể lấy nét và điều chỉnh phơi sáng thủ công.
Chỉ cần chạm vào màn hình để lấy nét. Sau đó, kéo ngón tay lên hoặc xuống để điều chỉnh phơi sáng. Điều này giúp ngăn chặn vùng sáng bị cháy và giữ nguyên chi tiết.
3. Sử Dụng Lưới Tỷ Lệ (Grid) Để Bố Cục Ảnh
Bật lưới tỷ lệ trong cài đặt camera của bạn. Quy tắc một phần ba là một cách đơn giản để định vị chủ thể trong ảnh của bạn. Một bố cục rõ ràng, gọn gàng sẽ tạo ra một bức ảnh không cần quá nhiều chỉnh sửa sau này.
Giao diện cài đặt lưới Quy tắc một phần ba (Rule of Thirds) trên hệ điều hành iOS, giúp người dùng căn chỉnh bố cục ảnh hiệu quả hơn.
4. Nâng Cao Kỹ Năng Chỉnh Sửa Cơ Bản
Chỉnh sửa không giống như dùng filter. Việc điều chỉnh độ sáng, độ tương phản, cân bằng trắng và độ sắc nét có thể làm nổi bật những điều tốt nhất trong bức ảnh mà không làm thay đổi “linh hồn” của nó. Phần mềm camera trên điện thoại thông minh dù có tăng cường ảnh kỹ thuật số nhưng vẫn là một sự can thiệp nhẹ nhàng hơn nhiều so với filter.
Ứng dụng Ảnh (Photos) trên iOS có các tính năng mạnh mẽ để tinh chỉnh hình ảnh của bạn trong vài giây. Những điều chỉnh tinh tế có thể nâng cao ảnh thay vì sử dụng filter để biến đổi hoàn toàn chúng. Bạn có thể cài đặt để camera iPhone không tự động nâng cao ảnh một cách thái quá.
5. Học Cách Chấp Nhận Sự Không Hoàn Hảo
Không phải mọi bức ảnh đều cần “sẵn sàng lên Instagram”. Một bức ảnh chỉ cần làm cho khoảnh khắc đó trở nên sống động. Càng chụp nhiều, tôi càng học được cách sáng tạo để tìm kiếm những khoảnh khắc chân thật đó trong nhiếp ảnh của mình.
Ngoài ra, việc loại bỏ sự phụ thuộc vào filter còn giúp tôi nhận biết rõ hơn những gì cần cải thiện trong kỹ năng chụp ảnh. Hãy đặt ra các thử thách nhiếp ảnh như “chụp một bức chân dung dưới ánh nắng gay gắt giữa trưa mà không dùng filter” hoặc “chụp phong cảnh trong sương mù mà không thêm bất kỳ hiệu ứng giả tạo nào”. Những thử thách này có thể giúp bạn phát triển các kỹ năng cụ thể.
Các bộ lọc ảnh không hề xấu. Chúng có thể rất vui nhộn và độc đáo nếu được sử dụng đúng cách trong một số loại ảnh nhất định. Nhưng đôi khi, chúng có thể cản trở một câu chuyện chân thật.
Điện thoại của chúng ta vốn đã là những thiết bị kể chuyện mạnh mẽ. Việc loại bỏ sự phụ thuộc vào filter có thể giúp rèn luyện mắt nhìn của chúng ta, đồng thời tiết kiệm tất cả thời gian lựa chọn filter. Như một bài kiểm tra cuối cùng, hãy quay lại xem một bức ảnh không filter sau vài ngày và xem liệu nó có còn “nói chuyện” với bạn không.
