Nhiều người tin rằng để có chất lượng ảnh tốt nhất, bạn “buộc phải” chụp ở định dạng RAW. Tuy nhiên, liệu điều này có thực sự cần thiết? Đối với hầu hết những người đam mê nhiếp ảnh không chuyên hoặc chụp ảnh hàng ngày, định dạng RAW có thể chỉ là một gánh nặng tốn dung lượng và thêm công việc chỉnh sửa mà không mang lại nhiều lợi ích đáng kể. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết vì sao JPEG vẫn là lựa chọn ưu việt, đặc biệt cho độc giả Việt Nam.
1. Hầu hết mọi người sẽ không nhận ra sự khác biệt
Thực tế là việc chỉnh sửa file RAW thay vì JPEG có thể mang lại cảm giác chuyên nghiệp hay đẳng cấp cho người chụp. Nhưng thành thật mà nói (với tư cách một người từng có suy nghĩ này), phần lớn khán giả hoặc người xem ảnh của bạn sẽ không nhận ra sự khác biệt giữa hai định dạng này, đặc biệt là khi ảnh được chia sẻ trên mạng xã hội hoặc xem trên màn hình thông thường.
Khi một bức ảnh chạm đến cảm xúc của ai đó, họ không quan tâm đến các yếu tố kỹ thuật phức tạp như định dạng file. Điều quan trọng là bức ảnh đó có thông điệp, có câu chuyện và khơi gợi cảm xúc. Ngay cả với kinh nghiệm chỉnh sửa ảnh dày dặn, bạn cũng khó có thể phân biệt được một bức ảnh được chỉnh sửa từ JPEG hay RAW trừ khi tác giả tiết lộ.
2. Preset và Profile: Giải pháp chỉnh sửa hiệu quả
Nếu bạn là một nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp chụp ảnh cho khách hàng, việc hậu kỳ sâu với file RAW là điều nên làm. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ chụp ảnh một cách ngẫu hứng hoặc vì sở thích, điều đó không cần thiết. Các preset (bộ lọc cài đặt sẵn) sẽ giúp bạn hoàn thành hầu hết các chỉnh sửa cần thiết một cách nhanh chóng. Các ứng dụng như Lightroom Mobile và VSCO là những lựa chọn tuyệt vời với kho preset phong phú. Bạn cũng có thể tìm thấy vô số ứng dụng khác để áp dụng các bộ lọc phong cách Instagram trên điện thoại thông minh, và thậm chí các bộ lọc tích hợp sẵn của Instagram cũng đủ lý tưởng cho nhiều nhiếp ảnh gia.
Một số người có thể lập luận rằng bạn không thể sử dụng camera profile trong các ứng dụng chỉnh sửa với file JPEG, và điều này đúng với Lightroom. Tuy nhiên, bạn có thể thêm các preset hoặc profile này trực tiếp trong máy ảnh của mình rồi sau đó tải hình ảnh về điện thoại. Một số nhà sản xuất như Fujifilm thậm chí còn cho phép người dùng tự tạo các “công thức” màu riêng (recipes) để áp dụng ngay khi chụp.
3. Nhiều ảnh JPEG đã đẹp “ra lò”
Các máy ảnh hiện đại ngày nay, dù là điện thoại thông minh hay máy ảnh DSLR, đều vô cùng tiên tiến. Nhờ đó, chất lượng hình ảnh thường rất tốt ngay cả khi chưa cần chỉnh sửa nhiều (hoặc không cần chỉnh sửa gì cả). Các thương hiệu như Nikon và Fujifilm đặc biệt nổi trội về chất lượng ảnh JPEG ngay từ máy.
iPhone cũng nổi tiếng với chất lượng hình ảnh tuyệt vời; sự nâng cấp về chất lượng khi tôi chuyển từ iPhone 8 Plus lên iPhone 13 thực sự đáng kinh ngạc. Hơn nữa, bạn hoàn toàn có thể chụp những bức ảnh thiếu sáng đẹp bằng điện thoại thông minh với các kỹ thuật phù hợp.
Ảnh chụp đường phố với ánh sáng nhân tạo vào ban đêm, thể hiện chất lượng ảnh JPEG tốt
Bạn cũng thường có thể tùy chỉnh cách ảnh JPEG trông như thế nào ngay trong máy ảnh. Nhiều máy DSLR có sẵn các cấu hình màu (camera profile) và tùy chọn điều chỉnh ánh sáng, độ bão hòa. Trên điện thoại thông minh, bạn có thể dễ dàng thêm các bộ lọc ngay khi chụp.
4. Bạn có thể thực hiện hầu hết các chỉnh sửa mong muốn với JPEG
Khi mở phần mềm chỉnh sửa ảnh, bạn sẽ nhận thấy rất nhiều tính năng chỉnh sửa vẫn khả dụng ngay cả khi bạn có file JPEG. Ví dụ, bạn vẫn có thể chỉnh sửa màu sắc (color-grade) và điều chỉnh phơi sáng (exposure) trong Lightroom. Hơn nữa, bạn có thể truy cập công cụ Tone Curve và tùy chọn chỉnh sửa độ bão hòa (saturation), sắc độ (hue) và độ sáng (luminance) của từng hình ảnh.
Nếu bạn đang làm công việc chuyên nghiệp, bạn có thể cần chỉnh sửa với file RAW để có độ linh hoạt tối đa. Nhưng đối với những người chụp ảnh thông thường, bạn hoàn toàn có thể thực hiện hầu hết các chỉnh sửa mình muốn chỉ với file JPEG. Tôi đã chụp ảnh hơn hai năm trước khi cảm thấy cần phải chỉnh sửa file RAW. Nếu bạn vẫn muốn có thêm không gian để “vọc vạch”, bạn luôn có thể thay đổi cài đặt để chụp ở định dạng RAW sau này.
5. JPEG giúp tránh tình trạng chỉnh sửa quá đà
Việc file RAW cung cấp nhiều tùy chọn chỉnh sửa hơn vừa là ưu điểm vừa là nhược điểm. Nếu không cẩn thận, bạn sẽ dễ dàng rơi vào tình trạng chỉnh sửa quá đà – đặc biệt nếu bạn là người mới bắt đầu. Ví dụ, khi nhìn lại những bức ảnh tôi đã chỉnh sửa khi còn là người mới, chúng thường trông giống như tranh vẽ hơn là ảnh chụp.
Bạn vẫn có thể chỉnh sửa quá đà các file JPEG, nhưng điều đó khó hơn so với RAW. Khi mới bắt đầu chỉnh sửa, đôi khi bạn có cảm giác như phải sử dụng mọi thanh trượt chỉnh sửa; ít nhất, bạn không có nhiều sự linh hoạt với JPEG, điều này đôi khi lại là một lợi thế.
Giao diện chỉnh sửa ảnh JPEG trong Adobe Lightroom
Bạn luôn có thể chuyển sang file RAW sau này nếu muốn phát triển nghiêm túc hơn với nhiếp ảnh. Tuy nhiên, hãy dành thời gian để học các kiến thức cơ bản về chỉnh sửa trước. Bạn sẽ tìm thấy rất nhiều kênh hướng dẫn chỉnh sửa ảnh trên YouTube hoặc các nền tảng khác để bắt đầu.
Kết luận
Qua những phân tích trên, rõ ràng định dạng JPEG mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho đa số người dùng, đặc biệt là sự tiện lợi, khả năng chỉnh sửa đủ dùng và chất lượng ảnh tốt ngay từ máy. Việc lựa chọn giữa RAW và JPEG nên dựa trên nhu cầu, mục đích sử dụng và trình độ của bạn, thay vì chạy theo một quan niệm mặc định. Nếu bạn là người mới hoặc chỉ đơn giản là muốn chụp những bức ảnh đẹp để chia sẻ nhanh chóng, JPEG chắc chắn là lựa chọn thông minh và tối ưu.
Bạn đã từng trải nghiệm chụp ảnh bằng cả hai định dạng này chưa? Đâu là lựa chọn yêu thích của bạn và vì sao? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
