AI đã trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều ứng dụng chỉnh sửa ảnh hiện nay. Mặc dù tôi sử dụng AI cho một số tác vụ nhất định, tôi vẫn chưa hoàn toàn tin tưởng nó để thực hiện hầu hết các chỉnh sửa quan trọng. Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực nhiếp ảnh và chỉnh sửa ảnh, tôi nhận thấy có những lý do cốt lõi khiến AI chưa thể thay thế hoàn toàn bàn tay và tư duy của người nghệ sĩ. Bài viết này sẽ đi sâu vào những hạn chế của công nghệ AI trong việc chỉnh sửa ảnh, đặc biệt là khi so sánh với khả năng kiểm soát và sáng tạo của con người, đồng thời chia sẻ những lo ngại về quyền riêng tư dữ liệu khi phụ thuộc quá nhiều vào các công cụ này.
1. AI không thể tái tạo hoàn toàn phong cách chỉnh sửa cá nhân
Tôi đã phát triển một phong cách nhiếp ảnh độc đáo thông qua nhiều năm rèn luyện bố cục và hàng ngàn giờ học hỏi sâu về các phần mềm chỉnh sửa. Dù tôi rất thích thử nghiệm, AI thường gặp khó khăn trong việc tái tạo cách tôi chỉnh sửa. Tôi cũng thấy một số công cụ như Auto Enhance (Tự động nâng cao) khá hạn chế.
Bức ảnh vintage chụp bằng iPhone với hiệu ứng màu sắc đặc trưng và bố cục cổ điển
Ngay cả với các phần mềm chỉnh sửa ảnh chuyên biệt sử dụng AI, tôi vẫn gặp khó khăn để đạt được kết quả mong muốn. Trong nhiều trường hợp, tôi thấy rằng việc tự chỉnh sửa thủ công cho bức ảnh dễ dàng hơn nhiều. Phần lớn, AI tốt hơn trong việc khắc phục các vấn đề kỹ thuật hơn là thêm vào nét sáng tạo độc đáo.
2. Lo ngại ảnh có thể trở nên “đại trà”
Bạn không thể làm điều giống hệt mọi người và mong đợi kết quả độc đáo. Điều này đặc biệt đúng trong các lĩnh vực sáng tạo như nhiếp ảnh và chỉnh sửa ảnh. Mặc dù việc sử dụng AI đã giúp tôi tìm hiểu những nguyên tắc cơ bản về cách các thanh trượt khác nhau hoạt động cùng nhau, tôi lo sợ rằng việc chỉnh sửa chỉ bằng AI sẽ khiến ảnh của mình trở nên quá “đại trà” và thiếu bản sắc riêng.
Việc lạm dụng các trình chỉnh sửa ảnh một chạm (one-click photo editors) và các công cụ tương tự có thể hạn chế nghiêm trọng sự sáng tạo của bạn. Đi theo con đường dễ dàng này đồng nghĩa với việc bạn sẽ bị xếp vào nhóm những người chỉnh sửa ảnh trung bình và khó nổi bật.
3. Vấn đề bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư
Bảo vệ quyền riêng tư trong kỷ nguyên AI đã trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, và nó cũng đặt các mối lo ngại về dữ liệu và quyền riêng tư từ các công cụ này vào tầm ngắm. Việc phụ thuộc vào AI để thực hiện phần lớn các chỉnh sửa ảnh khiến tôi cảm thấy bất an, đặc biệt nếu tôi sử dụng một ứng dụng mà tôi không thể hoàn toàn tin tưởng.
Một trong những lo ngại chính về quyền riêng tư của AI tạo sinh mà tôi thường nghĩ đến là hình ảnh của tôi sẽ được sử dụng như thế nào. Tôi không muốn hình ảnh của mình được dùng để huấn luyện các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs), cũng như không muốn đặt mình vào nguy cơ bị đe dọa an ninh khi trao đổi thông tin chi tiết với một trình chỉnh sửa ảnh AI. Để giảm thiểu rủi ro này, tôi chỉ sử dụng phần mềm chỉnh sửa ảnh AI mà tôi tin tưởng, ví dụ như các tính năng chỉnh sửa AI của Lightroom.
Nếu bạn định sử dụng một công cụ chỉnh sửa AI miễn phí, hãy đảm bảo rằng bạn hiểu rõ các rủi ro và sẵn sàng đối phó với chúng.
4. AI thường thiếu chính xác về cân bằng trắng
Khi mới bắt đầu nhiếp ảnh, tôi ít quan tâm đến cân bằng trắng. Tuy nhiên, khi có kinh nghiệm hơn, tôi nhận ra tầm quan trọng của việc điều chỉnh đúng thông số này. Tôi luôn cố gắng xử lý mọi thứ chính xác ngay trong máy ảnh; ví dụ, với máy ảnh mirrorless, tôi có thể kiểm soát giá trị Kelvin.
Hình ảnh minh họa cân bằng trắng tự động bị sai lệch trong Lightroom, khiến ảnh bị ám vàng
Tôi đã thử sử dụng AI để chỉnh sửa cân bằng trắng, nhưng nó thường bù trừ quá mức và làm cho bức ảnh ấm hơn nhiều so với mức cần thiết. Vì lý do này, tôi hầu như luôn tự điều chỉnh cân bằng trắng khi cần. Tôi có thể làm điều này bằng ứng dụng chỉnh sửa ảnh mặc định của điện thoại thông minh, và đối với những bức ảnh chuyên nghiệp hơn, tôi sử dụng Lightroom để điều chỉnh tông màu và nhiệt độ. Việc nắm vững cách phối màu (color grading) cũng đã giúp tôi đạt được nhiệt độ màu phù hợp trong các bức ảnh của mình.
5. Lạm dụng AI làm mất đi niềm vui chỉnh sửa ảnh
Tôi thấy buồn cười khi mọi người nói rằng họ ghét chỉnh sửa ảnh, vì tôi thực sự rất thích công việc này. Nhiều lần, tôi đã dành cả ngày để chỉnh sửa ảnh mà không hề hay biết thời gian trôi đi đâu. Tôi nghĩ điều rất quan trọng là phải làm những điều mang lại niềm vui cho bạn, và vì lý do này, tôi rất cẩn thận khi sử dụng AI trong các bản chỉnh sửa của mình.
Chỉnh sửa ảnh chuyên nghiệp trong Lightroom Classic, thể hiện quy trình thủ công của nhiếp ảnh gia
Ngay cả khi có thể chỉ cần một cú nhấp chuột là có được bức ảnh chỉnh sửa chính xác như mong muốn (mà thực tế không phải vậy), tôi vẫn có lẽ muốn tự mình thực hiện ít nhất một vài điều chỉnh. Hiệu quả là quan trọng, nhưng bạn không nên hy sinh điều khiến mình hạnh phúc.
Để tối đa hóa niềm vui, tôi sử dụng AI để chỉnh sửa những khía cạnh mà tôi không muốn làm. Ví dụ, tôi không thích tự mình sửa các khuyết điểm trên ảnh; AI làm khá tốt việc đó, nên tôi sử dụng. Nhưng đối với những thứ như ánh sáng, tôi thường không muốn dùng AI.
6. AI không thực sự giỏi trong việc chỉnh sửa màu sắc
Ngoài việc tôi thích chỉnh sửa màu sắc trong ảnh của mình, tôi cũng nhận thấy rằng AI không thực sự giỏi trong việc chỉnh sửa chúng. Khi tôi sử dụng tính năng Auto Enhance, các bức ảnh thường xuất hiện quá bão hòa (oversaturated), trong khi đôi khi kết quả lại trông khá nhạt nhẽo (flat).
Ảnh minh họa màu sắc trong một bức ảnh được tự động nâng cao bởi AI trong Lightroom bị quá bão hòa
Tôi đã nhận thấy những hiệu ứng tương tự không chỉ xảy ra trong Lightroom, mà còn ở hầu hết các công cụ chỉnh sửa khác mà tôi sử dụng. Lý thuyết của tôi là các tính năng điều chỉnh tự động của phần mềm chỉnh sửa giúp bạn có được một bức ảnh đúng kỹ thuật hơn, nhưng không hơn thế.
Phải thừa nhận, tôi cũng có thể đang quá khắt khe ở đây vì tôi muốn kiểm soát các bức ảnh của mình chặt chẽ hơn. Tuy nhiên, tôi vẫn thích thực hiện các điều chỉnh thủ công. Nếu AI trở nên giỏi trong việc chỉnh sửa ảnh vào một thời điểm nào đó, tôi rất sẵn lòng xem xét lại quan điểm của mình.
7. AI đôi khi khiến ảnh trông giả tạo
Một vấn đề khác mà tôi gặp phải khi quá phụ thuộc vào AI là nó đôi khi làm cho ảnh của tôi trông giả tạo. Điều này đặc biệt xảy ra khi tôi đã dựa vào AI để điều chỉnh độ rõ nét (clarity), khử sương mù (dehaze) và chi tiết (texture) trong ảnh của mình. Tôi nhận thấy AI thường đánh giá quá cao mức độ rõ nét cần thiết.
Hình ảnh thành phố đã được chỉnh sửa bằng AI, có thể thể hiện sự tăng cường độ tương phản hoặc độ rõ nét quá mức
Tôi cũng có một cách chỉnh sửa ảnh riêng; mặc dù các bức ảnh của tôi có độ tương phản cao, nhưng tôi cảm thấy AI đôi khi đã thêm quá nhiều. Vấn đề này trở nên lớn vào những ngày tuyết rơi nói riêng, và tôi cũng đã gặp vấn đề vào những ngày trời u ám.
8. Chỉnh sửa ảnh bằng AI có thể làm ảnh quá “trau chuốt”
Khi chỉnh sửa ảnh của mình, mục đích không phải là làm cho chúng trở nên hoàn hảo. Thay vào đó, tôi muốn những bức ảnh của mình gợi lên những cảm xúc mà tôi đã cảm nhận khi chụp chúng. Tôi muốn nắm bắt được bầu không khí tổng thể vào thời điểm đó.
Bức ảnh được chỉnh sửa bằng AI trong Lightroom, có thể hiển thị kết quả "trau chuốt" quá mức, làm mất đi vẻ tự nhiên
Việc quá phụ thuộc vào AI đôi khi dẫn đến việc hình ảnh của tôi có vẻ ngoài quá “trau chuốt” (polished). Cá nhân tôi không thích điều này; nó khiến các bức ảnh mất đi vẻ độc đáo. Ngay cả khi tôi cố gắng tự động nâng cao hình ảnh của mình, tôi vẫn sẽ điều chỉnh ít nhất một số thanh trượt.
Kết luận:
AI mang lại nhiều lợi thế trong việc chỉnh sửa ảnh, nhưng qua kinh nghiệm của tôi, tôi không phụ thuộc vào nó để thực hiện hầu hết các điều chỉnh quan trọng. AI rất tốt trong việc khắc phục những phần bị lỗi hoặc các tác vụ lặp lại, nhưng tôi không tin tưởng AI để điều chỉnh màu sắc, cân bằng trắng hay thêm vào phong cách sáng tạo cá nhân. Hơn nữa, những lo ngại về dữ liệu và quyền riêng tư liên quan cũng khiến tôi rất kén chọn trong việc lựa chọn công cụ AI. Đối với một chuyên gia nhiếp ảnh, khả năng kiểm soát thủ công và tạo ra dấu ấn riêng vẫn là điều không thể thay thế.
Hãy chia sẻ quan điểm của bạn về việc sử dụng AI trong chỉnh sửa ảnh trong phần bình luận bên dưới. Bạn có những trải nghiệm nào khác không?
