Công ty Raspberry Pi đã có một năm 2024 đầy sôi động với hàng loạt sản phẩm mới ra mắt và không có dấu hiệu giảm tốc trong năm 2025. Giờ đây, bạn đã có thể sở hữu một chiếc Raspberry Pi 5 với 16GB bộ nhớ được hàn chết (soldered memory), mở ra vô vàn dự án thú vị và biến Raspberry Pi 5 trở thành một chiếc máy tính để bàn đúng nghĩa. Phiên bản Raspberry Pi 5 16GB RAM này hứa hẹn nâng tầm trải nghiệm người dùng, từ các tác vụ cơ bản đến những ứng dụng phức tạp hơn, chứng minh rằng một chiếc máy tính bo mạch đơn nhỏ gọn cũng có thể mang lại hiệu năng ấn tượng.
1. Trải Nghiệm Máy Tính Để Bàn Thực Thụ
Chiếc Raspberry Pi bo mạch đơn đầu tiên, Model B (ra mắt trước Model A giá rẻ hơn), được phát hành vào tháng 10 năm 2012 với chỉ 256MB RAM. Mặc dù khó có thể sử dụng cho các tác vụ điện toán thực sự, nhưng nó rẻ, hiệu quả và dễ dàng tùy biến. Raspberry Pi 4 Model B là phiên bản đầu tiên hứa hẹn mang lại trải nghiệm máy tính để bàn, nhưng với chỉ 8GB RAM, khả năng sử dụng thực tế vẫn còn hạn chế.
Phiên bản Raspberry Pi 5 16GB có giá khoảng 120 USD từ các nhà bán lẻ chính thức của Raspberry Pi, tăng 40 USD so với biến thể 8GB. Với 16GB RAM và bộ xử lý lõi tứ ARM Cortex-A76 64-bit 2.4GHz mạnh mẽ, Raspberry Pi 5 có cơ hội tốt hơn nhiều để mang lại trải nghiệm máy tính để bàn thực sự.
Giao diện Raspberry Pi OS trên Raspberry Pi 5 16GB
Bạn có thể dễ dàng chạy Firefox và Chrome đồng thời, mở VS Code cùng Stack Overflow, và truyền phát video YouTube mà không lo máy bị chậm lại. Thậm chí, bạn còn có thể gỡ Raspberry Pi OS và cài đặt một hệ điều hành đòi hỏi nhiều tài nguyên hơn như Ubuntu nếu bạn ưa thích giao diện hoặc cần một số tính năng đặc biệt.
2. Sức Mạnh Chạy Các Mô Hình AI và LLM
Theo Eben Upton, người sáng lập và CEO của Raspberry Pi Ltd, trí tuệ nhân tạo (AI) và các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) là một trong những trường hợp sử dụng được mong đợi nhất cho biến thể 16GB mới. Suy luận học máy (machine learning inference) có xu hướng rất tốn tài nguyên tính toán, và RAM càng lớn càng tốt.
Mặc dù Raspberry Pi 5 không phải là lựa chọn tối ưu để huấn luyện mô hình, nhưng nó có thể được sử dụng để chạy một số mô hình học máy nhỏ cho thị giác máy tính, nhận dạng giọng nói và các ứng dụng khác. Việc bổ sung phần cứng chuyên dụng như bộ kit Raspberry Pi Hailo hoặc camera AI Raspberry Pi sẽ mở ra nhiều khả năng hơn nữa. Một chiếc Raspberry Pi 5 16GB RAM có thể chạy hầu hết các mô hình ngôn ngữ dưới 7 tỷ tham số, chẳng hạn như ChatGLM, OpenLLaMA, Code Llama và Microsoft Phi-3, với đủ dung lượng trống cho các tác vụ khác.
3. Thiết Kế và Mô Hình 3D Đơn Giản
Mặc dù Raspberry Pi 5 không nhắm đến các nhà thiết kế hay nghệ sĩ đồ họa chuyên nghiệp, nhưng nó vẫn có thể được sử dụng cho các tác vụ thiết kế đồ họa 2D và 3D đơn giản. Một chiếc máy tính bo mạch đơn giá 120 USD sẽ không thể sánh kịp hiệu năng của một render farm khổng lồ, nhưng nó hoàn toàn phù hợp cho các tác vụ thiết kế nhẹ và các dự án nhỏ. Lượng RAM bổ sung giúp bạn làm việc với các tệp lớn hơn một chút, tải nhiều tài sản hơn và hoàn thành dự án nhanh hơn so với các biến thể cũ.
Vỏ case Raspberry Pi không cần ốc vít được thiết kế 3D
Bạn có thể tự thiết kế và in 3D vỏ case Raspberry Pi bằng phần mềm mô hình 3D trên chiếc Pi của mình. Một số ứng dụng mô hình 3D có sẵn cho Raspberry Pi bao gồm FreeCAD, OpenSCAD, BlocksCAD và TinkerCAD. Blender không được hỗ trợ nguyên bản bởi Pi, nhưng có thể chạy được với một số tinh chỉnh nhất định. Trang web chính thức của Raspberry Pi cũng cung cấp các hướng dẫn về mô hình và thiết kế 3D.
4. Tự Lưu Trữ Dịch Vụ (Self-Hosting) Cá Nhân
“Đám mây” thực chất là máy tính của người khác. Vì lý do riêng tư, bảo mật và cả mục đích giáo dục, bạn nên cân nhắc tự lưu trữ một số dịch vụ mà bạn thường xuyên sử dụng trên một chiếc Raspberry Pi chạy cục bộ. Với 16GB RAM, bạn có đủ dung lượng để chạy nhiều dịch vụ trên cùng một Raspberry Pi mà không cần xây dựng cụm (cluster) hay sử dụng phần mềm điều phối phức tạp.
Bạn có thể chạy Home Assistant để điều khiển nhà thông minh, Pi-hole để chặn quảng cáo, Nextcloud để lưu trữ đám mây cá nhân, Jellyfin để quản lý đa phương tiện và trang web WordPress cá nhân của mình trên một chiếc Pi duy nhất mà không lo hết băng thông bộ nhớ. Tuy nhiên, tự lưu trữ dịch vụ không phải lúc nào cũng dễ dàng và có thể là nguồn gốc của nhiều vấn đề. Nó đòi hỏi một nguồn điện ổn định và kết nối Internet đáng tin cậy. Bạn cũng sẽ cần thực hiện sao lưu và cập nhật phần mềm thường xuyên. Cần một lượng kiên nhẫn và kiến thức kỹ thuật nhất định để khắc phục mọi sự cố phát sinh. Dù vậy, tự lưu trữ là một cách tuyệt vời để phát triển các kỹ năng quản trị hệ thống hữu ích, đồng thời giúp bạn thoát khỏi các giải pháp độc quyền.
5. Chơi Game và Giả Lập Cổ Điển
Chơi game cổ điển (retro-gaming) là một hoạt động rất phổ biến trong cộng đồng Raspberry Pi. Có những bản phân phối hệ điều hành và bộ kit phần cứng chuyên dụng cho mục đích này (ví dụ như RetroPie). Raspberry Pi 5 vượt trội hơn hẳn Raspberry Pi 4 về hiệu năng, cho phép giả lập các hệ máy phức tạp hơn như Sega Saturn, GameCube, PS2, PSP và Dreamcast.
Cài đặt RetroPie OS từ trình quản lý Raspberry Pi
Về mặt kỹ thuật, bạn không cần tới 16GB RAM để chạy hầu hết các game cổ điển. Tuy nhiên, việc có nhiều RAM hơn đồng nghĩa với việc bạn không cần phải tắt các ứng dụng khác trước khi chơi game trên Raspberry Pi của mình. Đối với mục đích chơi game cổ điển, 16GB RAM là một lợi thế đáng giá, giúp cải thiện trải nghiệm tổng thể, đặc biệt là khi bạn muốn đa nhiệm hoặc chạy các tựa game nặng hơn.
6. Chạy Máy Ảo và Container (Docker)
Với 16GB RAM, bạn có thể tự tin chạy các máy ảo (virtual machines) và container trên Raspberry Pi. Điều này cho phép bạn tạo ra các môi trường biệt lập cho các ứng dụng và tùy chỉnh mọi thứ ở cấp độ hệ thống. Proxmox là một nền tảng ảo hóa mã nguồn mở để quản lý máy ảo và container. Mặc dù không có phiên bản trực tiếp cho Raspberry Pi, nhưng với một chút mày mò, bạn có thể thiết lập nó thông qua Pimox. Một chiếc Raspberry Pi 16GB sẽ chạy một vài máy ảo một cách mượt mà, mặc dù hiệu suất có thể bắt đầu giảm khi nhu cầu tài nguyên tăng lên.
Vì Proxmox không được hỗ trợ chính thức, việc thiết lập có thể không ổn định và không được khuyến nghị cho triển khai chuyên nghiệp. Docker giúp việc thiết lập và quản lý container trên Raspberry Pi trở nên dễ dàng. Điều này đặc biệt có giá trị đối với việc tự lưu trữ dịch vụ, vì nó đảm bảo rằng các ứng dụng chạy độc lập mà không can thiệp vào nhau. Nó cũng có thể giúp giảm thiểu thiệt hại trong trường hợp bị tấn công phần mềm độc hại và cung cấp một môi trường lý tưởng để khám phá và thử nghiệm.
7. An Ninh và Giám Sát Nhà Thông Minh
Hệ thống giám sát nhà thường không đòi hỏi một mẫu Raspberry Pi cấu hình cao, đặc biệt nếu bạn chỉ truyền phát từ một vài camera. Vì lý do đó, các mẫu Raspberry Pi cũ hơn vẫn là lựa chọn tuyệt vời cho camera an ninh gia đình.
Tuy nhiên, nếu bạn cần truyền phát video 1080p từ nhiều camera độ phân giải cao, bạn có thể sẽ cần một chiếc Raspberry Pi 5 với 16GB RAM để xử lý băng thông bổ sung. Bạn cũng sẽ có thể chạy các tác vụ xử lý nâng cao như phát hiện chuyển động và nhận diện khuôn mặt.
Cài đặt thông báo email của MotionEyeOS
motionEye là phần mềm giám sát mã nguồn mở phổ biến nhất để quản lý nhiều camera cùng lúc. Mặc dù dự án motionEyeOS hiện không còn hoạt động, bạn vẫn có thể chạy giao diện này trực tiếp trên một bản cài đặt Raspberry Pi OS.
Dòng Raspberry Pi đã đi một chặng đường dài về cả giá cả và hiệu suất. Raspberry Pi 5 16GB có giá cao gấp khoảng ba lần so với Model B ban đầu nhưng cũng có khả năng vượt trội hơn nhiều lần. Mặc dù sự gia tăng về giá là đáng kể, nhưng khoảng cách hiệu suất cũng rộng tương tự.
Với khả năng đa nhiệm mạnh mẽ, xử lý dữ liệu nhanh chóng và hỗ trợ các công nghệ tiên tiến, Raspberry Pi 5 16GB RAM không chỉ là một nâng cấp mà còn là một bước nhảy vọt, mở ra cánh cửa cho hàng loạt dự án công nghệ mới, từ những thiết lập cơ bản đến các ứng dụng chuyên sâu. Đây chính là thời điểm lý tưởng để bạn khám phá và biến những ý tưởng sáng tạo của mình thành hiện thực với chiếc máy tính bo mạch đơn mạnh mẽ này.
Bạn đã có dự án nào trong đầu cho Raspberry Pi 5 16GB chưa? Hãy chia sẻ ý tưởng của bạn dưới phần bình luận hoặc khám phá thêm các bài viết khác của thuthuathot.com để tìm kiếm nguồn cảm hứng!
