Obsidian là một công cụ ghi chú giàu tính năng, nhưng liệu nó có xứng đáng với thời gian bạn bỏ ra để làm quen và tùy chỉnh, hay lợi ích mang lại không đủ để bù đắp? Đối với những ai đang tìm kiếm một hệ thống quản lý kiến thức cá nhân (PKM) hiệu quả, câu hỏi này là chìa khóa để quyết định có nên đầu tư vào Obsidian hay không. Trong bài viết này, thuthuathot.com sẽ cùng bạn đi sâu vào trải nghiệm thực tế với Obsidian, khám phá những lợi ích vượt trội mà nó mang lại so với các ứng dụng ghi chú truyền thống, đồng thời đánh giá liệu đường cong học tập của nó có thực sự đáng giá.
Thoạt nhìn, Obsidian có vẻ không khác biệt nhiều so với các ứng dụng ghi chú khác trên thị trường. Tuy nhiên, chỉ sau vài tháng sử dụng, những lợi ích tiềm ẩn của nó mới thực sự bộc lộ. Đến nay, Obsidian đã trở thành trung tâm tri thức của tôi, một bản đồ phản ánh những gì tôi đã và đang học hỏi, chấm dứt hành trình tìm kiếm ứng dụng ghi chú hoàn hảo. Khi nghĩ về Obsidian, tôi xem nó là một công cụ giúp “kết dính” các ghi chú lại với nhau, làm cho tổng thể kiến thức trở nên vĩ đại hơn từng phần riêng lẻ.
Trước đây, quá trình ghi chú của tôi chỉ đơn thuần là viết ra các thông tin rời rạc. Chúng chỉ là những từ ngữ và con số, nằm cạnh nhau, dễ dàng bị lãng quên. Chỉ sau khi sử dụng Obsidian, tôi mới nhận ra rằng các ghi chú của mình thiếu một yếu tố quan trọng – sự kết nối. Mối liên hệ giữa ghi chú này với ghi chú khác. Thay vì là những thực thể độc lập, phân mảnh, Obsidian đã cho phép tôi biến các ghi chú thành một chuỗi các suy nghĩ liên tục, mạch lạc.
Lấy ví dụ, khi bắt đầu một khóa học trong ngành Khoa học Máy tính, tôi đã ghi chú rất chăm chỉ trong vài buổi học đầu tiên, chủ yếu là nhờ động lực cao độ khi một môn học mới bắt đầu. Tuy nhiên, khi đến giữa học kỳ, các ghi chú của tôi trở nên vô nghĩa, chúng cảm thấy rời rạc và phân đoạn đến mức tôi đã ngừng ghi chú hoàn toàn.
Khi tôi lặp lại quá trình tương tự, nhưng lần này sử dụng Obsidian, các ghi chú của tôi được kết nối và hiển thị như một tổng thể. Chúng có những mối liên hệ, bắt đầu từ một điểm và dẫn đến điểm khác. Tôi có thể thấy mọi thứ bắt đầu từ đâu và đang dẫn đến đâu.
Giao diện đồ thị (Graph View) của Obsidian hiển thị mối liên hệ giữa các ghi chú khác nhau và cách chúng kết nối
Cách tiếp cận ghi chú này chính xác là những gì tôi đã bỏ lỡ với các ứng dụng khác. Và điều tuyệt vời nhất là càng ghi chú nhiều, hệ thống càng trở nên tốt hơn. Điều này có được nhờ các tính năng cốt lõi của Obsidian: liên kết ghi chú, chế độ đồ thị (Graph View) và thẻ tag. Liên kết ghi chú cho phép bạn kết nối ghi chú này với ghi chú khác, điều mà bạn có thể trực quan hóa trong chế độ đồ thị. Đồng thời, tính năng thẻ tag cho phép bạn gắn thẻ các ghi chú theo một từ khóa cụ thể.
Khám Phá Mối Liên Hệ Sâu Sắc Giữa Các Ý Tưởng Với Graph View
Biến Kiến Thức Thành Bản Đồ Trực Quan
Graph View của Obsidian là một công cụ mạnh mẽ, trực quan hóa mối quan hệ giữa các ghi chú, tạo ra một cái nhìn tổng quan về mạng lưới kiến thức của bạn. Với chế độ này, bạn không chỉ có được một cái nhìn tổng thể logic, mà nó còn giúp bạn khám phá các ý tưởng và mối quan hệ giữa các khái niệm mà ban đầu không hề rõ ràng, đặc biệt khi so sánh với cách ghi chú phẳng truyền thống, nơi các từ ngữ chỉ nằm nguyên trên trang.
Trong một khóa học lịch sử tại trường đại học, chúng tôi đã tìm hiểu về Chiến tranh Lạnh. Chế độ đồ thị đã giúp tôi lập bản đồ mối quan hệ giữa các sự kiện then chốt như Khủng hoảng tên lửa Cuba và Cầu hàng không Berlin, kết nối chúng với các nhân vật quan trọng như Kennedy và Khrushchev, và cũng liên kết các khái niệm như răn đe và học thuyết domino. Điều này giúp tôi hình dung được bức tranh toàn cảnh một cách rõ ràng và sâu sắc hơn rất nhiều.
Giao diện đồ thị của Obsidian minh họa mối liên hệ giữa các sự kiện lịch sử trong ghi chú về Chiến tranh Lạnh
Phát Hiện Vùng Kiến Thức Cần Khai Thác
Hơn nữa, chế độ đồ thị cũng giúp tôi khám phá thêm những điều cần nghiên cứu. Chẳng hạn, từ “NATO” xuất hiện trong một ghi chú về Chiến tranh Triều Tiên nhưng lại không được liên kết với ghi chú NATO của tôi. Nhờ đó, tôi nhanh chóng tìm thấy một lĩnh vực mới để khám phá: NATO liên quan đến Chiến tranh Triều Tiên như thế nào. Khả năng phát hiện những lỗ hổng hoặc mối liên hệ tiềm năng này là một trong những điểm mạnh độc đáo của Obsidian.
Xây Dựng Trung Tâm Kiến Thức Phát Triển Cùng Bạn
Một trong những nhược điểm lớn mà tôi tìm thấy ở các công cụ ghi chú khác là khi số lượng ghi chú tăng lên, việc tổ chức chúng trở thành một vấn đề. Tôi phải tự tay mở các thư mục, xem nội dung bên trong, quyết định xem nên đặt nó vào một thư mục cụ thể hay tạo một thư mục mới. Tuy nhiên, tính năng thẻ tag và liên kết ghi chú của Obsidian đã giải quyết triệt để những vấn đề này.
Thông thường, sau một hoặc hai tuần, tôi sẽ tổ chức lại kho lưu trữ (vault) Obsidian của mình. Tôi vào chế độ đồ thị, tìm kiếm các nút riêng lẻ và suy nghĩ xem tôi có thể kết nối chúng với những ghi chú nào. Hơn nữa, để mọi thứ dễ dàng hơn, tính năng tìm kiếm của Obsidian có thể dễ dàng tìm ghi chú cho bạn; bạn chỉ cần gõ từ khóa, và nó sẽ xuất ra các ghi chú có từ khóa hoặc thẻ tag đó.
Obsidian cũng cho phép bạn tạo nhiều kho lưu trữ (vault) để giúp phân tách các loại ghi chú khác nhau và tạo sự phân biệt rõ ràng giữa chúng. Ví dụ, bạn có thể giữ các ghi chú liên quan đến công việc, dự án và nghiên cứu riêng biệt với nhật ký cá nhân, sở thích và thông tin riêng tư. Vì vậy, ngay cả khi bạn mở rộng sang các lĩnh vực và chủ đề mới, Obsidian sẽ không cản trở bạn mà còn giúp mọi việc trở nên dễ quản lý hơn.
Nhận Diện Năng Lực Kiến Thức Hiện Tại (Và Khoảng Trống Cần Bổ Sung)
Đánh Giá Chuyên Môn Qua Mối Liên Hệ Ghi Chú
Chế độ đồ thị của Obsidian cho phép bạn dễ dàng đánh giá mức độ chuyên môn của mình về một chủ đề cụ thể. Khi bạn liên kết ghi chú này với ghi chú khác, bạn tạo ra một dấu vết của các ý tưởng liên kết với nhau. Tuy nhiên, nếu bạn không thể tìm thấy các ghi chú liên quan để liên kết với một ý tưởng mới hoặc thiếu các liên kết, điều đó có thể cho thấy bạn thiếu thông tin đầy đủ về chủ đề đó. Điều này giúp bạn nhận ra những lĩnh vực mà bạn biết rõ và những lĩnh vực cần khám phá sâu hơn.
Xác Định Vùng Kiến Thức Yếu Với Thẻ Tag
Ngoài ra, bằng cách gắn thẻ (tag) cho các ghi chú, bạn có thể phân loại chúng theo các chủ đề và môn học (ví dụ: “Học máy”, “Triết học”, “Tâm lý học”). Nếu bạn nhận thấy rằng một thẻ chỉ có vài ghi chú, điều đó cho thấy bạn cần tìm hiểu sâu hơn về chủ đề đó. Vì lý do này, bất cứ khi nào tôi tìm hiểu về một điều gì đó mới, tôi muốn nhanh chóng thêm nó vào Obsidian và xem kiến thức chuyên môn của tôi chạm đến các lĩnh vực mới như thế nào. Điều này biến Obsidian không chỉ là một công cụ ghi chú mà còn là một công cụ tự đánh giá và định hướng học tập hiệu quả.
Đường Cong Học Tập Của Obsidian: Có Xứng Đáng Để Đầu Tư Thời Gian?
Một trong những nhược điểm của Obsidian là đường cong học tập, đặc biệt là định dạng Markdown, mà nhiều người có thể cảm thấy khó nắm bắt. Tương tự, tôi cũng đã phải đối mặt với một đường cong học tập, chẳng hạn như học cú pháp định dạng, cách liên kết ghi chú và cách hoạt động của tính năng thẻ tag. Tuy nhiên, tôi chỉ mất vài ngày để thành thạo những điều này, nhanh hơn và dễ dàng hơn nhiều so với việc làm quen với Notion.
Một điều khác mà tôi không thích ở Obsidian là giao diện mặc định của nó không thực sự đẹp mắt. Tuy nhiên, bạn có thể cài đặt các giao diện (theme) Obsidian chỉ với một cú nhấp chuột, và có rất nhiều giao diện Obsidian miễn phí để lựa chọn. Obsidian có một cửa hàng giao diện đa dạng, vì vậy tôi đã phải dành khá nhiều thời gian để tìm kiếm giao diện phù hợp hoặc thậm chí viết mã CSS tùy chỉnh để đạt được giao diện mong muốn.
Vì vậy, Obsidian là một công cụ mạnh mẽ và hiệu quả không thể phủ nhận, nhưng suy cho cùng, nó chỉ là một công cụ và có thể không phù hợp với tất cả mọi người. Nếu bạn chỉ muốn ghi lại một vài thứ đơn giản như danh sách mua sắm hoặc danh sách việc cần làm, có những ứng dụng tốt hơn cho mục đích đó vì đường cong học tập của Obsidian là không đáng để đầu tư. Tương tự như cách ghi chú trong Notion có thể trở nên quá mức cần thiết.
Nhưng, nếu bạn định ghi chú rất nhiều và đang tìm cách xây dựng một cơ sở kiến thức cá nhân, Obsidian sẽ giúp bạn làm điều đó. Đó là một ứng dụng giúp kết nối các ghi chú lại với nhau và làm cho những gì bạn đã học trở nên gắn kết.
Sức mạnh thực sự của Obsidian nằm ở khả năng biến các ghi chú rời rạc thành một mạng lưới kiến thức liên kết. Mặc dù đường cong học tập và việc thiết lập ban đầu có thể hơi khó khăn, nhưng lợi ích mang lại là vô cùng lớn đối với những ai đầu tư thời gian.
Dựa trên kinh nghiệm của tôi, Obsidian hoàn toàn xứng đáng với đường cong học tập – nhưng chỉ khi bạn đang tìm kiếm một công cụ có thể phát triển cùng với bạn. Đối với những người chỉ ghi chú thông thường, việc thiết lập có thể cảm thấy quá mức cần thiết. Tuy nhiên, nếu mục tiêu của bạn là tạo ra một cơ sở kiến thức cá nhân linh hoạt, có khả năng quản lý tất cả các sở thích và nỗ lực của bạn, Obsidian không chỉ biện minh cho công sức bỏ ra mà còn vượt xa mong đợi. Nó không chỉ là một ứng dụng ghi chú; nó là một công cụ giúp bạn hiểu những gì bạn biết và khám phá những gì bạn chưa biết. Hãy thử trải nghiệm Obsidian và chia sẻ cảm nhận của bạn với thuthuathot.com trong phần bình luận bên dưới nhé!
