Sau nhiều năm trung thành với Gmail, tôi cuối cùng cũng quyết định tạo một tài khoản Proton Mail với ý định chuyển đổi hoàn toàn sang dịch vụ email bảo mật này. Lý thuyết thì nghe có vẻ lý tưởng, khi một nhà cung cấp email mã hóa đầu cuối như Proton Mail hứa hẹn mang lại sự riêng tư tuyệt đối. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn trải nghiệm thực tế, tôi nhanh chóng đối mặt với hàng loạt trở ngại khiến tôi phải từ bỏ ý định ban đầu và quay về với Gmail cho hầu hết các hoạt động liên lạc hàng ngày.
1. Thỏa Hiệp Với Sự Tiện Lợi: Khi Quyền Riêng Tư Đòi Hỏi Nhiều Hơn
Khi chuyển từ Gmail sang Proton Mail, tôi đã lường trước một chút khó khăn ban đầu trong việc làm quen. Ban đầu, tôi nghĩ quá trình chuyển đổi sẽ khá suôn sẻ dựa trên những gì Proton Mail đã tối ưu về trải nghiệm người dùng. Nhưng điều tôi không ngờ tới là mình sẽ phải từ bỏ quá nhiều sự tiện lợi bấy lâu nay.
Lấy ví dụ về việc sắp xếp email. Gmail tự động phân loại email vào các tab như Hộp thư chính, Mạng xã hội, Diễn đàn, Quảng cáo và Cập nhật. Tính năng này giúp hộp thư của tôi luôn được tổ chức gọn gàng, đặc biệt khi lượng email đến liên tục mỗi ngày. Điều này giúp tôi dễ dàng tập trung vào những email quan trọng mà không bị xao nhãng bởi các thông báo hay quảng cáo.
Giao diện hộp thư Proton Mail trên nền web, minh họa việc thiếu các tab phân loại email tự động như Primary, Social, Promotions.
Trong Proton Mail, chức năng này không hề tự động. Thay vào đó, tôi phải tự thiết lập các bộ lọc tùy chỉnh. Tức là, nếu một email có những đặc điểm nhất định, nó sẽ được di chuyển vào một thư mục hoặc được dán nhãn phù hợp. Chắc chắn, cách này vẫn hoạt động, nhưng sẽ tuyệt vời hơn nếu Proton Mail có thể cung cấp các quy tắc mặc định và cho phép người dùng tinh chỉnh theo ý muốn. Rõ ràng, Proton Mail là một trong những dịch vụ email tốt nhất để chặn thư rác, vậy thì việc phân loại email không nên là vấn đề lớn đến vậy.
Đó chỉ là một ví dụ. Proton Mail cũng chưa thật sự hoàn thiện ở một số khía cạnh khác, khiến tôi khó có thể gắn bó lâu dài dù đã có tài khoản. Chẳng hạn, tính năng danh bạ chưa hỗ trợ đồng bộ với các ứng dụng danh bạ mặc định (mặc dù công ty có kế hoạch ra mắt trong tương lai nhưng không cung cấp mốc thời gian cụ thể). Ngay cả một tính năng đơn giản như tìm kiếm cũng không hoạt động tốt bằng Gmail, điều này khá đáng tiếc. Tôi đã tìm kiếm giải pháp trên r/ProtonMail subreddit và phát hiện ra rằng cách duy nhất để khắc phục là sử dụng Proton Mail Bridge (dành riêng cho người dùng trả phí) và một ứng dụng bên thứ ba như Thunderbird. Nhưng tôi cần một giải pháp hoạt động hiệu quả mà không đòi hỏi quá nhiều công sức.
2. Rào Cản Thuyết Phục Người Khác: Mã Hóa Đầu Cuối Không Phải Lúc Nào Cũng Dễ Dàng
Một trong những điểm bán hàng lớn nhất của Proton Mail là mã hóa đầu cuối (end-to-end encryption), hứa hẹn giữ email của bạn riêng tư, không chỉ khỏi tin tặc mà ngay cả chính công ty. Đó là lý do tại sao tôi chuyển từ Gmail sang Proton Mail. Đây là một tính năng tuyệt vời, nhưng nó đi kèm với một nhược điểm lớn: mã hóa đầu cuối chỉ hoạt động khi cả người gửi và người nhận đều sử dụng Proton Mail.
Để tận hưởng mức độ riêng tư đó, tôi đã phải cố gắng thuyết phục bạn bè và đồng nghiệp chuyển sang Proton Mail, một yêu cầu cực kỳ khó khăn. Rất khó để khiến mọi người từ bỏ các dịch vụ quen thuộc để sử dụng một thứ khác, và tệ hơn, việc áp dụng một ứng dụng hoàn toàn mới để trao đổi tin nhắn riêng tư không phải là một đề xuất hấp dẫn.
Sau đó, tôi phát hiện ra rằng họ không cần phải chuyển đổi hoàn toàn, vì Proton Mail có một tùy chọn gửi email mã hóa đầu cuối cho các nhà cung cấp khác bằng cách thêm mật khẩu bảo vệ. Tuy nhiên, điều này nhanh chóng trở nên rắc rối vì nó tạo thêm ma sát cho một trải nghiệm vốn luôn đơn giản. Bạn có thể tin chắc rằng quá trình này không diễn ra suôn sẻ. PGP (Pretty Good Privacy) là lựa chọn cuối cùng, nhưng ngay lập tức bị loại bỏ vì không phải ai cũng rành công nghệ. Kế hoạch chuyển đổi của tôi cứ thế mà tan vỡ.
3. Hạn Chế Tích Hợp Hệ Sinh Thái: “Tường Rào” Bảo Mật Đôi Khi Gây Bất Tiện
Một điều tôi không thực sự đánh giá cao trước khi chuyển sang Proton Mail là tài khoản Gmail của tôi được tích hợp chặt chẽ với mọi thứ khác mà tôi sử dụng. Gmail của tôi không chỉ là một hộp thư đến cho các email. Nó là trung tâm của một hệ sinh thái dịch vụ toàn diện.
Tổng quan các dịch vụ trong hệ sinh thái của Proton như Mail, Drive, Calendar và VPN, cho thấy tiềm năng nhưng còn thiếu sự liền mạch. Proton
Chắc chắn, Proton đã liên tục bổ sung thêm nhiều dịch vụ để cung cấp một bộ công cụ hoàn chỉnh tương tự như những gì bạn có trong Gmail, nhưng chúng không liền mạch như mong đợi. Lấy Proton Drive làm ví dụ. Đúng vậy, đó là dịch vụ lưu trữ đám mây của Proton, nhưng nó không hoạt động song song với Proton Mail. Ví dụ, nếu tôi nhận được một tệp đính kèm trong email, tôi không thể lưu nó vào Proton Drive trừ khi tôi tải xuống trước rồi mới tải lên. Một sự bực bội khác là không thể tạo cuộc họp trực tiếp từ Proton Mail như tôi có thể làm trong Gmail.
4. Khả Năng Tương Thích Kém Với Ứng Dụng Bên Thứ Ba: Vấn Đề Của “Vườn Có Tường Bao”
Một vấn đề khác tôi gặp phải sau khi chuyển sang Proton Mail là khả năng tương thích hạn chế của nó với các công cụ kỹ thuật số khác mà tôi sử dụng hàng ngày. Vì lý do bảo mật, việc Proton Mail không “hòa hợp” tốt với hầu hết các ứng dụng và dịch vụ của bên thứ ba là điều dễ hiểu, nhưng đó là điều tôi không chuẩn bị trước khi thực hiện chuyển đổi.
Tôi nhanh chóng nhận ra rằng mặc dù Proton cung cấp một dịch vụ email đầy đủ với một hệ sinh thái xung quanh nó, tất cả chúng đều tồn tại trong một “khu vườn có tường bao” với khả năng tích hợp hạn chế với các công cụ bên thứ ba. Không giống như Gmail, không có sự tích hợp với các ứng dụng tôi sử dụng hàng ngày như Slack, Todoist, Notion và Google Calendar. Và nếu bạn là người yêu thích tự động hóa, hãy quên điều đó đi vì không có hỗ trợ native, và các công cụ như Zapier hay IFTTT cũng không được hỗ trợ.
Và vì không có hỗ trợ các giao thức email thông thường như IMAP hoặc SMTP, tôi không thể thêm Proton Mail vào ứng dụng email yêu thích của mình để có một sự chuyển đổi liền mạch. Lựa chọn duy nhất ở đây là Proton Mail Bridge, không chỉ dành riêng cho người dùng trả phí mà tệ hơn, chỉ khả dụng trên máy tính để bàn.
Proton Mail là một lựa chọn vững chắc nếu bạn đang tìm kiếm một dịch vụ email được mã hóa. Tôi muốn có sự riêng tư, và Proton Mail đã đáp ứng được điều đó, nhưng tôi không chuẩn bị cho những đánh đổi phải chấp nhận. Mặc dù tôi vẫn giữ tài khoản Proton Mail của mình, tôi sẽ gắn bó với Gmail cho việc liên lạc hàng ngày và chỉ sử dụng Proton Mail khi quyền riêng tư thực sự quan trọng.
