Trước đây, tôi thường nghi ngờ về lời khuyên “thay đổi cài đặt DNS để tăng tốc độ duyệt web”. Trong suy nghĩ của tôi, một thay đổi đơn giản như vậy khó có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể cho trải nghiệm internet. Mọi hoài nghi đều tan biến cho đến khi tôi tự mình thử nghiệm và chứng kiến hiệu quả rõ rệt. Bài viết này sẽ chia sẻ chi tiết hành trình khám phá và những cải thiện tốc độ đáng ngạc nhiên mà tôi đã đạt được.
Tại Sao Tôi Quyết Định Thay Đổi DNS?
Kết nối internet của tôi thường nhanh và ổn định, nhưng đôi khi vẫn gặp phải tình trạng ì ạch, giật lag. Có những lúc đang xem phim trực tuyến hoặc duyệt web, tốc độ tải trang bỗng nhiên chậm lại một cách khó chịu. Dù đã chạy các bài kiểm tra tốc độ và xác nhận băng thông vẫn tốt, nhưng trải nghiệm thực tế lại không như vậy, điều này khiến tôi khá bối rối.
Sau một thời gian tìm hiểu, tôi phát hiện rằng các máy chủ DNS (Domain Name System) của nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) có thể chính là nguyên nhân. DNS hoạt động như một “danh bạ điện thoại” của internet, nơi dịch các tên miền dễ nhớ (ví dụ: thuthuathot.com) thành địa chỉ IP mà máy tính có thể hiểu được. Khi bạn gõ một địa chỉ website vào trình duyệt, máy chủ DNS sẽ tìm kiếm địa chỉ IP tương ứng và hướng yêu cầu của bạn đến đúng máy chủ chứa website đó.
Vấn đề là nhiều ISP thường vận hành các máy chủ DNS quá tải hoặc không được bảo trì tốt, tạo ra nút thắt cổ chai. Ngay cả khi đường truyền internet của bạn rất nhanh, việc tra cứu DNS chậm vẫn khiến trải nghiệm duyệt web trở nên ì ạch, bởi vì trình duyệt của bạn phải chờ lâu hơn để xác định nơi gửi yêu cầu.
Khi nhận ra điều này, tôi quyết định kiểm tra hiệu suất DNS của ISP mình so với các lựa chọn thay thế. Tôi đã tải xuống công cụ GRC’s DNS Benchmark, cho phép tôi so sánh hiệu suất DNS hiện tại với hơn 200 nhà cung cấp DNS công cộng cùng một lúc. Kết quả thật rõ ràng: các máy chủ DNS của Google (8.8.8.8 và 8.8.4.4) liên tục cho thời gian phản hồi nhanh nhất tại vị trí của tôi, theo sau sát sao là Cloudflare (1.1.1.1).
Kết quả kiểm tra hiệu suất DNS bằng công cụ GRC DNS Benchmark, so sánh thời gian phản hồi của các máy chủ DNS khác nhau
Điều thực sự gây chú ý là máy chủ DNS của ISP tôi lại xếp hạng thấp hơn nhiều trên biểu đồ, xác nhận nghi ngờ của tôi rằng đây chính là yếu tố gây ra tình trạng duyệt web chậm chạp đôi khi. Công cụ DNS Benchmark hiển thị thời gian phản hồi theo mili giây, và mặc dù sự khác biệt có vẻ nhỏ, nhưng những độ trễ này cộng dồn lại, đặc biệt trên các dịch vụ yêu cầu nhiều lần tra cứu DNS.
Không như sự hoài nghi trước đây về các “chiêu trò tăng tốc internet”, việc thay đổi DNS dường như rất hợp lý. Khái niệm này có ý nghĩa kỹ thuật: sử dụng các máy chủ DNS nhanh hơn, đáng tin cậy hơn có thể loại bỏ những chậm trễ không cần thiết mà tôi gặp phải khi duyệt web.
Hướng Dẫn Chi Tiết Cài Đặt DNS Tùy Chỉnh Trên Router và PC
Tôi muốn xem liệu việc chuyển đổi DNS có thực sự tạo ra sự khác biệt hay không, vì vậy tôi quyết định cài đặt DNS tùy chỉnh cho cả router và máy tính chính của mình. Tôi thiết lập cả hai để kiểm tra cách tiếp cận nào hiệu quả hơn và để đảm bảo máy tính xách tay của tôi sẽ sử dụng DNS nhanh ngay cả khi kết nối với mạng công cộng.
Thiết Lập DNS Trên Router – Giải Pháp Toàn Diện Cho Mọi Thiết Bị
Trước tiên là router. Bạn có thể thay đổi cài đặt DNS cho mọi thiết bị trong mạng của mình thông qua giao diện web của router.
- Mở trình duyệt và nhập địa chỉ IP của router (ví dụ: 192.168.1.1).
- Sau khi đăng nhập, điều hướng đến Network (Mạng) > Interfaces (Giao diện) > WAN > Advanced Settings (Cài đặt Nâng cao).
- Bỏ chọn ô “Use DNS servers advertised by peer” (Sử dụng máy chủ DNS được quảng cáo bởi đối tác). Tùy thuộc vào thương hiệu và firmware của router, bạn có thể không thấy tùy chọn này hoặc một tùy chọn tương tự.
- Trong trường Use custom DNS servers (Sử dụng máy chủ DNS tùy chỉnh), tôi đã nhập hai địa chỉ:
- Primary DNS (DNS Chính): 8.8.8.8 (Google Public DNS)
- Secondary DNS (DNS Phụ): 1.1.1.1 (Cloudflare DNS)
- Sau khi lưu cài đặt và khởi động lại router, mọi thiết bị trong mạng của tôi, như điện thoại thông minh, máy tính xách tay và TV thông minh, đều tự động sử dụng các máy chủ DNS nhanh hơn này.
Việc thiết lập DNS trên router rất tiện lợi vì bạn chỉ cần thực hiện một lần duy nhất, và mọi thiết bị kết nối vào router đều được hưởng lợi – không cần lặp lại quá trình trên từng thiết bị riêng lẻ.
Cấu Hình DNS Riêng Cho Máy Tính (Windows) – Linh Hoạt Trong Mọi Tình Huống
Ngoài ra, có một số trường hợp việc cài đặt DNS trực tiếp trên máy tính sẽ hữu ích, chẳng hạn như khi sử dụng Wi-Fi công cộng hoặc khi sử dụng dịch vụ DNS đặc biệt như Smart DNS giúp bạn truy cập nội dung bị giới hạn địa lý.
- Vào Settings (Cài đặt) > Network & Internet (Mạng & Internet) > Hardware Properties (Thuộc tính Phần cứng).
- Bên cạnh kết nối Wi-Fi hoặc Ethernet của bạn, tìm mục DNS Server Assignment (Gán Máy chủ DNS) và chọn Edit (Chỉnh sửa).
- Chọn tùy chọn Manual (Thủ công), bật IPv4 và nhập:
- Preferred DNS (DNS Ưu tiên): 8.8.8.8
- Alternate DNS (DNS Thay thế): 1.1.1.1
- Nhấn Save (Lưu).
Cài đặt DNS thủ công trên Windows 11, hiển thị giao diện tùy chỉnh máy chủ DNS ưu tiên và thay thế
Bạn cũng có thể thực hiện việc này thông qua Control Panel nếu bạn quen thuộc hơn với phương pháp truyền thống:
- Mở Control Panel (Bảng điều khiển), sau đó điều hướng đến Network and Sharing Center (Trung tâm Mạng và Chia sẻ) > Change adapter settings (Thay đổi cài đặt bộ điều hợp).
- Nhấp chuột phải vào kết nối mạng của bạn, chọn Properties (Thuộc tính), chọn Internet Protocol Version 4 (TCP/IPv4), và nhập các địa chỉ DNS như trên.
Toàn bộ quá trình mất chưa đến mười phút, và ngay lập tức, máy tính của tôi bắt đầu sử dụng các máy chủ DNS mới.
So Sánh Tốc Độ Internet Trước và Sau Khi Thay Đổi DNS
Để đo lường tác động một cách chính xác, tôi đã kiểm tra các hoạt động trực tuyến khác nhau trước và sau khi thực hiện chuyển đổi DNS. Kết quả rất hứa hẹn.
Trước khi chuyển sang DNS của Google, công cụ DNSPerf cho thấy máy chủ DNS của ISP tôi phản hồi trong khoảng 76ms khi giải quyết một tên miền tiêu chuẩn. Sau khi triển khai Google DNS (8.8.8.8 và 8.8.4.4), cùng một bài kiểm tra cho thấy thời gian phản hồi giảm xuống chỉ còn 32ms. Các bài kiểm tra tiếp theo trên các trang web khác cũng cho kết quả tương tự.
Kết quả kiểm tra tốc độ phản hồi DNS trên DNSPerf sau khi chuyển sang Google DNS, cho thấy sự cải thiện đáng kể
Cải thiện đáng chú ý nhất đến từ việc duyệt các trang web chứa nhiều hình ảnh, thường tải nội dung từ nhiều tên miền khác nhau. Trang web mua sắm địa phương của tôi, vốn mất 5-6 giây để tải hoàn chỉnh, giờ đây dường như chỉ mất khoảng một nửa thời gian đó (sau khi xóa bộ nhớ đệm DNS). Hình ảnh, nút bấm và mô tả sản phẩm hiện xuất hiện gần như ngay lập tức, khiến trải nghiệm duyệt web trở nên mượt mà và nhanh chóng hơn nhiều.
Truyền phát video cho kết quả đa dạng. Netflix và YouTube không bị gián đoạn hay bộ đệm ít hơn trước (có lẽ vì chúng sử dụng các mạng phân phối nội dung lớn [CDN] giúp giảm thiểu tác động của DNS), nhưng việc duyệt thư viện và chuyển đổi giữa các video cảm thấy phản hồi nhanh hơn một chút.
Điều thú vị là, sự cải thiện cảm thấy rõ rệt nhất trên các thiết bị cũ của tôi. Chiếc máy tính bảng Amazon Fire HD 10 đời cũ của tôi đột nhiên duyệt web phản hồi nhanh hơn rất nhiều, cho thấy rằng DNS hiệu quả đặc biệt có lợi cho các thiết bị có sức mạnh xử lý hạn chế.
Lợi Ích Khác và Một Vài Hạn Chế Khi Thay Đổi DNS
Ngoài việc tăng tốc độ, có những lợi ích khác khi chuyển đổi DNS mà ban đầu tôi không hề nhận ra.
Cải Thiện Quyền Riêng Tư và Bảo Mật
Một lý do khác để thay đổi DNS là nhằm cải thiện quyền riêng tư và bảo mật trực tuyến. Với Google DNS, ISP của tôi không còn có thể theo dõi mọi trang web tôi truy cập thông qua các yêu cầu DNS. Chính sách quyền riêng tư của Google đối với DNS công cộng của họ rõ ràng hơn nhiều so với các điều khoản mơ hồ của ISP tôi về việc thu thập dữ liệu (chính sách của ISP bạn có thể khác; hãy kiểm tra chính sách quyền riêng tư của họ).
Google DNS cũng có các biện pháp phòng thủ tích hợp chống lại một loạt các mối đe dọa trực tuyến. Ví dụ, nó hỗ trợ DNSSEC, giúp ngăn chặn tin tặc chuyển hướng bạn đến các phiên bản giả mạo của trang web, được gọi là tấn công cache poisoning. Nó cũng chặn truy cập vào các tên miền độc hại đã biết và các trang web lừa đảo (phishing), vì vậy nếu bạn vô tình nhấp vào một liên kết đáng ngờ, có khả năng Google DNS sẽ chặn kết nối trước khi điều tồi tệ xảy ra. Hơn nữa, với DNS-over-HTTPS (DoH) và DNS-over-TLS (DoT), các truy vấn DNS của bạn được mã hóa, khiến bất kỳ ai cũng khó có thể theo dõi hoạt động duyệt web hoặc can thiệp vào các yêu cầu của bạn khi chúng đang được truyền.
Hạn Chế Nhỏ Cần Lưu Ý
Tuy nhiên, việc chuyển đổi không hoàn toàn liền mạch. Sau khi thay đổi DNS mặc định, một số dịch vụ dựa trên vị trí đã ngừng hoạt động như mong đợi. Ví dụ, ứng dụng thời tiết của tôi đôi khi hiển thị dữ liệu cho các thành phố xa nơi tôi thực sự đang ở, trừ khi tôi cấp quyền truy cập vị trí, điều mà tôi thường tránh. Một số dịch vụ phát trực tuyến cũng tạm thời cho rằng tôi đang ở một khu vực khác. Những vấn đề này chỉ xảy ra thỉnh thoảng, vì vậy chúng không làm phiền tôi nhiều, nhưng trải nghiệm của bạn có thể khác.
Việc thay đổi DNS đã mang lại một sự cải thiện đáng kể và bất ngờ cho tốc độ duyệt web, đồng thời tăng cường quyền riêng tư và bảo mật trực tuyến của tôi. Nếu bạn cũng đang gặp phải tình trạng mạng chậm dù băng thông cao, hoặc đơn giản là muốn tối ưu hóa trải nghiệm internet của mình, đừng ngần ngại thử nghiệm giải pháp này.
Hãy tự mình kiểm tra và chia sẻ trải nghiệm của bạn dưới phần bình luận nhé!
