Phần mềm lỗi thời không chỉ ngăn bạn tiếp cận các tính năng mới nhất mà còn khiến thiết bị công nghệ của bạn dễ bị tấn công an ninh mạng. Trong khi việc cập nhật điện thoại đã trở thành thói quen, chúng ta lại dễ dàng bỏ qua việc kiểm tra và cập nhật cho các thiết bị nhà thông minh. Sự chủ quan này có thể dẫn đến những rủi ro nghiêm trọng mà nhiều người dùng Việt Nam vẫn chưa nhận thức được đầy đủ.
“Thiết Bị Zombie” Là Gì Và Tại Sao Nguy Hiểm?
Việc để các thiết bị thông minh “sống sót” quá lâu mà không được cập nhật phần mềm có thể biến ngôi nhà của bạn thành nơi chứa đầy các “thiết bị zombie”. Một khảo sát của Consumer Reports đã tiết lộ rằng 43% người dùng thiết bị nhà thông minh không nhận ra rằng các thiết bị này cuối cùng sẽ mất đi sự hỗ trợ phần mềm từ nhà sản xuất.
Mặc dù thiết bị vẫn có thể hoạt động về mặt kỹ thuật sau thời điểm đó, nhưng nó sẽ không nhận được các bản cập nhật bảo mật cần thiết để giữ an toàn trước các mối đe dọa. Do đó, một “thiết bị zombie” là thiết bị vẫn hoạt động vật lý nhưng đã ngừng nhận được hỗ trợ phần mềm từ nhà sản xuất. Tương tự, “ứng dụng zombie” là một ứng dụng không được bảo trì, có thể làm tổn hại đến an ninh mạng của bạn.
Căn bếp hiện đại với các thiết bị nhà thông minh cần cập nhật phần mềm định kỳ
Cuối cùng, bất kỳ thiết bị nào kết nối internet đều tiềm ẩn rủi ro nếu không được cập nhật các bản vá bảo mật mới nhất. Tin tặc có thể sử dụng một thiết bị không được hỗ trợ để xâm nhập vào mạng cá nhân, từ đó kiểm soát nhiều thiết bị khác để tạo thành một mạng botnet, giống như mạng botnet Mirai khổng lồ đã từng gây chấn động. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc duy trì cập nhật cho mọi thiết bị IoT trong nhà.
Cách Kiểm Tra Tình Trạng Cập Nhật Phần Mềm Thiết Bị Nhà Thông Minh
Đôi khi, việc nhận biết khi nào công nghệ nhà thông minh của bạn đã hết “đời” khá rõ ràng. Nếu đó là một thiết bị kết nối với ứng dụng di động, ứng dụng đó có thể sẽ thông báo cho bạn khi nhà sản xuất ngừng hỗ trợ phần mềm. Tương tự, một chiếc Smart TV sẽ thể hiện “tuổi già” khi không còn tải xuống được các ứng dụng phát trực tuyến mới nhất.
Tuy nhiên, đối với một số thiết bị gia dụng như tủ lạnh thông minh, việc này có thể ít rõ ràng hơn. Nếu bạn không sử dụng ứng dụng kết nối, bạn có thể không biết trạng thái phần mềm của thiết bị. Mặc dù bạn vẫn có thể sử dụng tủ lạnh thông minh để giữ thực phẩm tươi, nhưng bạn cần đảm bảo rằng nếu nó kết nối Wi-Fi, nó sẽ nhận được các bản cập nhật để giải quyết các lỗ hổng bảo mật mới nổi.
Dưới đây là một vài cách bạn có thể kiểm tra trạng thái phần mềm của các thiết bị nhà thông minh:
- Kiểm tra email: Thường xuyên kiểm tra email từ nhà sản xuất thiết bị của bạn để tìm các thông báo quan trọng.
- Kiểm tra ứng dụng liên kết: Nếu thiết bị thông minh của bạn có một ứng dụng đi kèm, hãy tải xuống hoặc cập nhật ứng dụng và kiểm tra các thông báo trong đó.
- Liên hệ nhà sản xuất: Nếu thiết bị của bạn hoạt động thất thường, hãy liên hệ trực tiếp với nhà sản xuất để đảm bảo phần mềm của nó được cập nhật.
Theo Consumer Reports, các nhà sản xuất không có nghĩa vụ phải cung cấp cho người tiêu dùng lịch trình hỗ trợ phần mềm sản phẩm. Vì vậy, ngày hết hạn sẽ không dễ tìm thấy như ngày hết hạn trên một ổ bánh mì. Điều này đòi hỏi người dùng cần chủ động hơn trong việc tìm kiếm thông tin và kiểm tra định kỳ.
Làm Gì Khi Thiết Bị Nhà Thông Minh Hết Hỗ Trợ Phần Mềm?
Nếu bạn phát hiện ra rằng thiết bị nhà thông minh của mình không còn nhận được hỗ trợ phần mềm, bạn có một vài lựa chọn. Phương án đầu tiên là thay thế hoàn toàn thiết bị. Đây có thể là cách duy nhất đối với những thiết bị như camera an ninh, vốn đòi hỏi kết nối internet hoạt động ổn định để phát huy tác dụng.
Nếu bạn có một thiết bị gia dụng thông minh vẫn hoạt động tốt mà không cần Wi-Fi, bạn có thể tắt kết nối mạng của nó. Một số người chọn tắt Wi-Fi khi thiết lập thiết bị thông minh ngay từ đầu vì lo ngại về quyền riêng tư. Bạn có thể tìm các bước để tắt Wi-Fi trên thiết bị của mình trong sách hướng dẫn của nhà sản xuất, thường nằm trong cài đặt mạng của thiết bị thông minh.
Các thương hiệu Smart TV như Samsung và LG thường sử dụng kết nối internet để phân phối quảng cáo mục tiêu hơn. Đây là một trong những lý do bạn nên cân nhắc không kết nối Smart TV với internet. Ngoài ra, bạn cũng cần cảnh giác với các thiết bị như nồi chiên không dầu thông minh có khả năng thu thập dữ liệu âm thanh, có thể xâm phạm quyền riêng tư của bạn. Việc này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát kết nối internet của thiết bị, đặc biệt khi chúng đã lỗi thời.
Kết luận
Châm ngôn “Nếu không hỏng, đừng sửa” có vẻ đúng trong nhiều trường hợp, nhưng với các thiết bị công nghệ, định nghĩa “hỏng” cần được mở rộng. Việc cố gắng sử dụng thêm vài năm một chiếc máy nướng bánh mì thông minh cũ có thể tiết kiệm về mặt tài chính nhưng lại cực kỳ vô trách nhiệm về mặt kỹ thuật. Bởi vì, mặc dù chiếc máy nướng bánh mì thông minh đó vẫn có thể làm nóng bánh bagel của bạn sau khi hết hạn hỗ trợ phần mềm, nó không còn là thiết bị an toàn như bạn từng biết. Thay vào đó, nó có thể trở thành một “cánh cửa” cho những mục đích xấu.
Hãy luôn ưu tiên an ninh mạng cho ngôi nhà thông minh của bạn bằng cách kiểm tra và cập nhật phần mềm định kỳ. Nếu thiết bị đã hết hỗ trợ, hãy cân nhắc thay thế hoặc vô hiệu hóa kết nối mạng của chúng để bảo vệ dữ liệu và mạng lưới của bạn. Đừng để sự tiện lợi tạm thời đánh đổi lấy những rủi ro an ninh mạng tiềm ẩn.
