Tôi từng nghĩ rằng các dịch vụ lưu trữ đám mây miễn phí là đủ tốt để giữ an toàn cho tất cả ảnh của mình. Thật tiện lợi, dễ dàng truy cập và không tốn kém. Tuy nhiên, sau một thời gian trải nghiệm, tôi nhanh chóng nhận ra những hạn chế đáng kể, đặc biệt là về quyền riêng tư và độ tin cậy. Ngày nay, tôi đã áp dụng một phương pháp tiếp cận mới an toàn và đáng tin cậy hơn nhiều để lưu trữ kho ảnh cá nhân, và bạn cũng có thể dễ dàng thực hiện chuyển đổi này để bảo vệ những kỷ niệm quý giá của mình.
Tại Sao Lưu Trữ Đám Mây Miễn Phí Không Còn Đáng Tin Cậy Cho Ảnh Của Tôi?
Lưu trữ đám mây miễn phí từng được xem là giải pháp hoàn hảo: tiện lợi, dễ tiếp cận và hoàn toàn miễn phí. Thế nhưng, với những lo ngại ngày càng tăng về quyền riêng tư và các vấn đề về độ tin cậy, việc giao phó ảnh cho các dịch vụ lưu trữ đám mây miễn phí không còn an toàn hoặc khả thi như vẻ ngoài của nó.
Vấn Đề Quyền Riêng Tư Dữ Liệu
Màn hình "Dữ liệu & Quyền riêng tư" trên iPhone, minh họa mối lo ngại về bảo mật ảnh trên đám mây.
Ai mà không muốn lưu trữ đám mây miễn phí? Các công ty công nghệ lớn như Google, Microsoft và Apple đều cung cấp dịch vụ lưu trữ miễn phí, kèm theo những lời hứa hẹn về bảo mật và quyền riêng tư mạnh mẽ. Tuy nhiên, những rủi ro về quyền riêng tư khi giao dữ liệu cho các công ty công nghệ đã được ghi nhận rõ ràng.
Chẳng hạn, vào năm 2021, Apple đối mặt với sự phản đối dữ dội khi họ công bố kế hoạch quét ảnh iCloud Photos để phát hiện tài liệu lạm dụng trẻ em (CSAM). Trước làn sóng phản đối mạnh mẽ, Apple đã tạm dừng triển khai và đến tháng 12 năm 2022, chính thức từ bỏ kế hoạch này. Google cũng phải đối mặt với phản ứng tương tự vào năm 2025 khi các báo cáo xuất hiện về việc họ triển khai tính năng quét ảnh người dùng trên các thiết bị Android mà không có sự đồng thuận rõ ràng của người dùng, dẫn đến chỉ trích rộng rãi và đặt ra nhiều câu hỏi về quyền riêng tư của người dùng.
Việc biết rằng chính những công ty cung cấp dịch vụ lưu trữ đám mây miễn phí có thể đang âm thầm quét dữ liệu của bạn dưới chiêu bài “an toàn” khiến tôi phải đặt dấu hỏi về động cơ của họ. Mặc dù tôi không quá bận tâm đến một mức độ giám sát nhất định vì mục đích bảo mật, nhưng ý tưởng về việc một gã khổng lồ công nghệ truy cập vào tệp của tôi mà không có sự đồng ý rõ ràng khiến tôi cảm thấy bất an. Hơn nữa, rủi ro khi sử dụng lưu trữ đám mây miễn phí không đáng để đánh đổi khi bạn nhận ra rằng “miễn phí” thực chất rất hạn chế.
Giới Hạn Dung Lượng Quá Nhỏ
Chi tiết dung lượng lưu trữ Google One, cho thấy giới hạn dung lượng miễn phí của các dịch vụ đám mây.
Các dịch vụ như Google Drive, OneDrive và Dropbox chỉ cung cấp một lượng không gian giới hạn nếu bạn không đăng ký gói trả phí. Ví dụ, Google Drive cho bạn 15GB, trong khi Dropbox chỉ bắt đầu với 2GB. Mức dung lượng này có thể đủ cách đây nhiều năm, nhưng với ảnh chụp từ smartphone hiện nay thường có dung lượng từ 2-8MB mỗi ảnh, không gian đó sẽ đầy lên rất nhanh. Ngay cả giới hạn 15GB của Google cũng không quá hào phóng như bạn tưởng, vì nó được chia sẻ giữa Gmail, Google Photos và các dịch vụ khác của Workspace.
Mặc dù kích thước tệp ngày càng lớn và chi phí lưu trữ ngày càng rẻ, nhưng giới hạn lưu trữ miễn phí này đã không được cập nhật trong nhiều năm nay. Các hạn mức nhỏ bé khiến việc sử dụng lưu trữ đám mây miễn phí khó trở thành một giải pháp lưu trữ khả thi khi bạn có quá nhiều tệp để giữ. Thay vì sử dụng các dịch vụ đám mây vì sự tiện lợi, giờ đây bạn lại phải dành nhiều thời gian hơn để sắp xếp, tải xuống và xóa ảnh chỉ để tiếp tục lưu trữ chúng trên đám mây.
Rủi Ro Mất Dữ Liệu Không Lường Trước
Một vấn đề khác với lưu trữ đám mây miễn phí là rủi ro mất dữ liệu. Không giống như các tùy chọn trả phí, dịch vụ đám mây miễn phí có thể không đảm bảo độ tin cậy tương tự, và khi có sự cố, bạn có thể mất quyền truy cập vào dữ liệu của mình. Trong một số trường hợp cực đoan, việc mất mát đó có thể là vĩnh viễn, đặc biệt nếu bạn không có chiến lược sao lưu nào.
Một rủi ro khác là tính chất không thể đoán trước của các dịch vụ này. Các nhà cung cấp lưu trữ đám mây miễn phí có thể ngừng hoạt động mà không có bất kỳ cảnh báo nào, buộc người dùng phải vội vàng khôi phục dữ liệu của họ. Lấy ví dụ về vụ ngừng hoạt động của Nirvanix vào năm 2013 – người dùng chỉ có một khoảng thời gian giới hạn để chuyển tệp của họ, cho thấy dữ liệu của bạn có thể dễ bị tổn thương đến mức nào khi nó chỉ được lưu trữ ở một nơi duy nhất.
Ngoài những vấn đề này, lưu trữ đám mây miễn phí thường đi kèm với rất ít hoặc không có hỗ trợ khách hàng. Vì vậy, nếu bạn gặp vấn đề khi truy cập hoặc truy xuất dữ liệu của mình, bạn hầu như phải tự giải quyết. Việc thiếu hỗ trợ này có thể biến ngay cả những vấn đề đơn giản thành những rắc rối gây khó chịu và tốn thời gian.
Cách Tiếp Cận Mới Của Tôi: Lưu Trữ Ảnh Cục Bộ An Toàn
Giao diện quản lý TrueNAS, minh họa hệ thống NAS tự xây dựng để lưu trữ ảnh cục bộ.
Với những lo ngại ngày càng tăng về lưu trữ đám mây miễn phí, tôi đã quyết định kiểm soát các tệp kỹ thuật số và quyền riêng tư của mình bằng cách chuyển sang một thiết lập lưu trữ cục bộ hơn. Hệ thống của tôi bao gồm một NAS (Network Attached Storage – Thiết bị lưu trữ gắn mạng), một vài ổ cứng gắn ngoài và các thẻ SD mà tôi sử dụng với máy ảnh mirrorless của mình.
Tôi đã tận dụng chiếc laptop cũ của mình để biến nó thành một NAS DIY (Do It Yourself) bằng cách sử dụng TrueNAS Scale. Máy chủ cục bộ này mang lại sự tiện lợi giống như đám mây, cho phép tôi xem, tải lên và tải xuống ảnh của mình từ bất cứ đâu. Tôi cũng chạy một ứng dụng mã nguồn mở có tên Immich. Ứng dụng này giúp NAS của tôi phù hợp hơn để lưu trữ hình ảnh bằng cách cung cấp hỗ trợ cải thiện cho việc hiển thị và quản lý cả ảnh và video.
Để đảm bảo dự phòng dữ liệu, tôi sao lưu NAS sang một ổ cứng gắn ngoài được kết nối qua USB. Tôi sao chép các bản chụp nhanh (snapshots) bằng cách sử dụng hệ thống tệp ZFS, chỉ sao chép dữ liệu mới hoặc đã thay đổi. Điều đó làm cho mỗi lần sao lưu sau lần đầu tiên nhanh hơn rất nhiều. Tôi cập nhật ổ đĩa hàng tháng, hoặc ngay lập tức sau khi tải lên các bức ảnh quan trọng mới.
Tôi không chỉ lưu những bức ảnh tôi chụp bằng máy ảnh vào NAS của mình — tôi còn giữ các tệp gốc trên các thẻ SD mà tôi sử dụng cho mỗi chuyến đi hoặc sự kiện đặc biệt. Thẻ SD không đắt tiền, vì vậy tôi thường mua một cái cho mỗi dịp và dán nhãn với ngày tháng và địa điểm. Sau đó, tôi chuyển ảnh sang cả NAS và ổ cứng gắn ngoài của mình.
Tùy thuộc vào sự kiện, tôi thấy rằng thẻ SD từ 16GB đến 64GB thường là đủ. Tôi cũng không bận tâm đến các loại thẻ tốc độ cực cao. Vì tôi chủ yếu chụp ở tốc độ màn trập chậm hơn, thẻ UHS-I vẫn hoạt động tốt cho tôi. Tất nhiên, nếu bạn chụp ở độ phân giải siêu cao hoặc sử dụng chế độ chụp liên tục, bạn có thể sẽ cần các thẻ SD dung lượng cao hơn với tốc độ ghi nhanh hơn.
Tổng cộng, tôi dựa vào ba phương pháp sao lưu này. Nếu một thiết bị bị hỏng hoặc một phương pháp gặp sự cố, tôi vẫn có các bản sao khác để dự phòng. Tôi kiểm tra thiết bị của mình thường xuyên và cập nhật mọi thứ khi cần thiết.
Tôi có quyền truy cập vào một gói đăng ký Google One được chia sẻ, nhưng với chỉ 100GB chia cho năm người, không gian bị hạn chế. Vì vậy, tôi chỉ lưu trữ một vài thư mục chứa những kỷ niệm quan trọng nhất của mình. Nó không đủ để trở thành giải pháp lưu trữ ảnh chính, nhưng nó cung cấp một không gian nhỏ cho các bản sao lưu thiết yếu.
Vì Sao Vẫn Nên Đầu Tư Vào Dịch Vụ Lưu Trữ Đám Mây Trả Phí?
Ứng dụng Google One trên màn hình điện thoại, thể hiện việc sử dụng dịch vụ đám mây trả phí như một lớp bảo vệ bổ sung cho ảnh.
Ngay cả khi đã có các giải pháp lưu trữ cục bộ đáng tin cậy, tôi vẫn khuyến nghị trả phí cho dịch vụ lưu trữ đám mây, đặc biệt nếu dữ liệu của bạn thực sự quan trọng. Mặc dù lưu trữ cục bộ mang lại cho bạn quyền kiểm soát và sự an tâm, nhưng chúng vẫn có một điểm yếu lớn – tất cả đều được lưu trữ ở cùng một vị trí vật lý. Nếu một thảm họa nào đó xảy ra tại nhà, tất cả ảnh của bạn có thể bị mất cùng một lúc. Ngoài ra, việc chỉ đồng bộ ảnh của bạn lên đám mây mà không có bản sao cục bộ là chưa đủ. Hãy nhớ rằng, đồng bộ hóa và sao lưu dữ liệu của bạn không giống nhau.
Đó là lúc quy tắc sao lưu 3-2-1 trở nên thiết yếu. Bạn nên có ít nhất ba bản sao dữ liệu của mình, được lưu trữ trên hai loại phương tiện khác nhau, với một bản được lưu giữ bên ngoài địa điểm hoặc trên đám mây. Dịch vụ lưu trữ đám mây trả phí là cách thực tế nhất để đáp ứng yêu cầu cuối cùng đó và bảo vệ tệp của bạn khỏi những điều bất ngờ.
Tôi không coi lưu trữ đám mây trả phí là sự thay thế hoàn toàn cho các bản sao lưu cục bộ, nhưng như một lưới an toàn cuối cùng, thật khó để tìm thấy thứ gì tốt hơn. Việc có những kỷ niệm quan trọng nhất của tôi được lưu trữ bên ngoài địa điểm giúp tôi bớt đi một điều phải lo lắng. Một khoản phí đăng ký nhỏ hoàn toàn xứng đáng khi nó đồng nghĩa với việc tôi được bảo vệ từ mọi góc độ.
Lưu trữ đám mây miễn phí có thể tiện lợi, nhưng không đáng để đánh đổi về quyền riêng tư, độ tin cậy và quyền kiểm soát. Bằng cách tự quản lý các bản sao lưu của mình và sử dụng lưu trữ đám mây trả phí một cách có chọn lọc, tôi đã xây dựng một hệ thống giúp ảnh của tôi an toàn theo cách riêng của mình. Cuối cùng, sự an tâm luôn tốt hơn so với một thứ gọi là “miễn phí”.
